Bài 16. Di truyền ngoài nhiễm sắc thể

KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Hiện tượng di truyền liên kết với giới tính là hiện tượng:
a. Di truyền các tính trạng giới tính mà gen quy định chúng nằm trên các NST thường.

b. Di truyền các tính trạng thường mà gen quy định các chúng nằm trên NST Y.

c. Di truyền các tính trạng thường mà gen quy định các chúng nằm trên NST X

d. Di truyền các tính trạng thường mà gen quy định các chúng nằm trên NST giới tính.

2. Đặc điểm nào dưới đây không phải là đặc điểm di truyền của gen lặn quy định tính trạng thường nằm trên NST giới tính X?

a. Tính trạng có xu hướng dễ biểu hiện ở cơ thể mang cặp NST giới tính XX

b.Có hiện tượng di truyền chéo.

c.Tỉ lệ phân tính của tính trạng biểu hiện không giống nhau ở 2 giới.

d.Kết quả của phép lai thuận nghịch khác nhau.

3.Bệnh di truyền do gen lặn liên kết với NST giới tính X ở người có xu hướng dễ biểu hiện ở người nam do:

a. NST giới tính X bị bất hoạt nên bệnh trên NST giới tính X không biểu hiện ở người nữ XX

b. Do trong quần thể, mẹ là người mang gen bệnh nên truyền gen bệnh cho con trai.

c. Ở người nam gen lặn đột biến dễ dàng xuất hiện ở trạng thái đồng hợp và biểu hiện bệnh.

d. Ở người nam gen lặn đột biến trên NST X không có alen bình thường tương ứng trên Y át chế.
4.Bệnh nào dưới đây của người là bệnh do đột biến gen lặn di truyền liên kết với giới tính?

a. Bệnh thiếu máu hồng cầu đỏ hình lưỡi liềm

b. Hội chứng Claiphentơ

c. Bệnh mù màu.

d. Hội chứng Tớcnơ
5.Phép lai nào sau đây sẽ cho tỷ lệ phân tính 3 ruồi mắt đỏ: 1 ruồi mắt trắng trong đó ruồi mắt trắng đều là ruồi đực? (Gen A mắt đỏ, a mắt trắng)
a. ?XAXa x ?XAY
b. ?XAXA x ? XaY
c. ?XAXa x ?XaY
d. ♀XaXa x ♂ XAY
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ

1.Thí nghiệm:
- Lai thuận:
P ♀ xanh lục x ♂ lục nhạt
F1 100% xanh lục
- Lai nghịch:
P ♀ lục nhạt x ♂ xanh lục
F1 100% lục nhạt
A
B
X
B
A
X
2.Nhận xét:
- kết quả của 2 phép lai thuận nghịch khác nhau. F1: có kiểu hình giống mẹ
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ

1.Thí nghiệm
2.Nhận xét
3. Gi?i thích:
-Trong quá trình thụ tinh, giao tử đực chỉ truyền nhân mà không truyền tế bào chất cho trứng. Do vậy các gen nằm trong tế bào chất của con lai chỉ được mẹ truyền cho qua tế bào chất của trứng.

I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ

1.Thí nghiệm:

2.Nhận xét:
3. Gi?i thích:
Năm 1909, Coren tiến hành phép lai thuận nghịch
Đối tượng: Cây hoa phấn (Mirabiliss)
4. Kết luận:
-Trong sự di truyền này:vai trò chủ yếu thuộc về giao tử cái,con lai mang tính trạng của mẹ nên di truyền tế bào chất được xem là di truyền theo dòng mẹ

Có phải mọi hiện tượng di truyền theo dòng mẹ đều là di truyền tế bào chất không?
XY
XY
XY
XY
XY
♀
♀
♀
♀
♀
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ
II. SỰ DI TRUYỀN CỦA CÁC GEN TRONG TI THỂ VÀ LỤC LẠP
Gen ngoài nhân có đặc điểm gì ?
* Đặc điểm của gen ngoài NST:
Hãy hoàn thành phiếu học tập sau:

-Gen trong ti thể, lục lạp,plasmit nằm trong tế bào chất
-Gen trên NST có trong nhân
- ít
-nhiều
-ADN trần, chuỗi xoắn kép, mạch vòng
-ADN tổ hợp với histon, xoắn kép,mạch thẳng
-Có khả năng bị ĐB và di truyền
-Gen trong nhân tế bào
của hợp tử ĐB cơ thể ĐB
-Nhân đôi độc lập với gen trong nhân
-Tự nhân đôi
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ
II. SỰ DI TRUYỀN CỦA CÁC GEN TRONG TI THỂ VÀ LỤC LẠP
1.Sự di truyền ti thể

- Bộ gen ti thể mtARN có 2 chức năng chủ yếu:
+ Mã hoá nhiều thành phần của ti thể.
+ Mã hoá cho một số protein tham gia chuỗi truyền electron.
2. Sự di truyền lục lạp.
-Bộ gen lục lạp được ký hiệu là cpADN:
+mã hoá cho rARN và nhiều tARN lục lạp.
+mã hoá một số protein (ribôxôm, màng lục lạp) cần thiết cho việc truyền electron trong quá trình quang hợp.
P: Cây ngô lá xanh bình thường x Cây ngô lá xanh đốm trắng
F1: 100% cây ngô lá xanh
P: Cây ngô lá xanh đốm trắng x Cây ngô lá xanh bình thường
F1: 1 số cây lá xanh: 1 số cây lá đốm :1 số cây lá bạch tạng
Em hãy giải thích hiện tượng trên?
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ
II. SỰ DI TRUYỀN CỦA CÁC GEN TRONG TI THỂ VÀ LỤC LẠP
III. ĐẶC ĐIỂM DI TRUYỀN NGOÀI NST
Thế nào là di truyền ngoài NST?
Sự di truyền các tính trạng do gen trong tế bào chất quy định được gọi là di truyền ngoài NST
Di truyền ngoài NST có đặc điểm gì?
-Đặc điểm:
Hoàn thành phiếu học tập sau?
-Giống nhau
-Khác nhau
-Giao tử cái giữ vai trò quyết định
-Giao tử đực và cái có vai trò ngang nhau
-Không tuân theo qui luật nhất định vì các gen trong TBC không được chia đều cho 2 TB con
-Tuân theo các qui luật chặt chẽ do sự phân li đồng đều của các gen trên NST trong giảm phân
-Khi thay thế nhân tế bào bằng 1 nhân kháctính trạng không thay đổi
I. DI TRUYỀN THEO DÒNG MẸ
II. SỰ DI TRUYỀN CỦA CÁC GEN TRONG TI THỂ VÀ LỤC LẠP
III. ĐẶC ĐIỂM DI TRUYỀN NGOÀI NST
- Sự di truyền các tính trạng do gen trong tế bào chất quy định được gọi là di truyền ngoài NST
-Đặc điểm: (Nội dung phiếu học tập)
**Kết luận: Trong tế bào chất có 2 hệ thống di truyền là qua NST và qua tế bào chất trong đó nhân có vai trò chính nhưng tế bào chất cũng có vai trò nhất định.