Bài 15. Tính từ và cụm tính từ

KIỂM TRA BÀI CŨ:
Thế nào là cụm động từ?

Cụm động từ có đặc điểm như thế nào?

- Cho 1 ví dụ về cụm động từ? (viết lên bảng)
Tiết 63 - TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các ví dụ sau:
a. Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung
và nó thì oai như một vị chúa tể.
(Ếch ngồi đáy giếng)
b. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những
Chùm quả xoan vàng lịm (…). Từng chiếc lá mít vàng ối.
Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi.
(Tô Hoài)
Tiết 63 :TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
: chỉ quan hệ thời gian
: chỉ sự tiếp diễn tương tự
: chỉ sự khuyến khích hoặc ngăn cản
hãy, chớ, đừng
(1) Động từ: đi, chạy,…
(2) Tính từ: ngọt, xanh,…
đã, sẽ, đang
cũng, vẫn
hãy, chớ,đừng
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các ví dụ:


1. Lan rất siêng năng.


2. Lười biếng là một tính xấu.
CN
VN
CN
VN
Cho 2 tổ hợp từ:

1. Em bé ngã.


2. Em bé thông minh.
ĐT
TT
DT
DT
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Cho 2 tổ hợp từ:

1. Em bé ngã.


2. Em bé thông minh.
ĐT
TT
DT
DT
là một câu
là một cụm từ
(CDT)
1. Em bé rất thông minh.
2. Em bé này thông minh lắm.
3. Em bé ấy thông minh.
Câu
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
*Các tính từ trong ví dụ SGK/ 153 – 154:
a. bé, oai.
b. vàng hoe, vàng lịm, vàng ối, vàng tươi.

Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các ví dụ sau:
Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng đến nỗi tôi cảm thấy hình như có một cái gì đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn đã rất yên tĩnh này.
(theo Hoàng Phủ Ngọc Tường)
(…) Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao, mặt trăng nhỏ lại, sáng vằng vặc ở trên không.
(Thạch Lam)
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các cụm tính từ:
1. rất xinh xắn
2. sẽ vàng úa
3. còn trẻ như một thanh niên
4. chóng lớn lắm
Phần trước:
- mức độ
- quan hệ thời gian
- sự tiếp diễn tương tự
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các cụm tính từ:
1. rất xinh xắn
2. sẽ vàng úa
3. còn trẻ như một thanh niên
4. chóng lớn lắm
Phần sau:
- sự so sánh
- mức độ
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Xét các cụm tính từ:
1. rất xinh xắn
2. sẽ vàng úa
3. còn trẻ như một thanh niên
4. chóng lớn lắm
Phần sau:
- sự so sánh
- mức độ …


Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
1/ Đặc điểm của tính từ:
2/ Các loại tính từ:
3/ Cụm tính từ:
- Mô hình:
+ Phần phụ trước biểu thị quan hệ thời gian (đã, đang, sẽ,…), sự tiếp diễn tương tự (lại, còn, cũng,…), mức độ (rất, lắm, quá…), sự khẳng định hay phủ định,…
+ Phần phụ sau biểu thị vị trí (này, kia, ấy, nọ,,,,), sự so sánh (như,…), mức độ (lắm, quá,…)
. Khái niệm: là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái.
. Khả năng kết hợp: có thể kết hợp với các từ: đã, sẽ, đang, cũng, vẫn,…để tạo thành cụm động từ. Khả năng kết hợp với: hãy, chớ, đừng rất hạn chế.
. Chức vụ cú pháp:
- Làm vị ngữ
- Làm chủ ngữ.
(còn hạn chế)
(2 loại)
- Chỉ đặc điểm tương đối.
- Chỉ đặc điểm tuyệt đối.
- Trong cụm tính từ:
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Bài tập 1: Dưới đây là năm câu của năm ông thầy bói nhận xét về con voi (truyện Thầy bói xem voi). Tìm cụm tính từ trong các câu ấy.
a. Nó sun sun như con đỉa.
b. Nó chần chẫn như cái đòn càn.
c. Nó bè bè như cái quạt thóc.
d. Nó sừng sững như cái cột đình.
đ. Nó tun tủn như cái chổi sể cùn.
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Bài tập 2: Việc dùng các tính từ và phụ ngữ so sánh trong những câu trên có tác dụng gì?
Tiết 63 : TÍNH TỪ VÀ CỤM TÍNH TỪ
Dòng nào dưới đây chỉ gồm tính từ?
?

S
S
S
Trong các cụm tính từ sau,
cụm nào có cấu trúc đủ 3 phần?
?
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
Học bài: + Khái niệm, khả năng kết hợp, chức vụ cú pháp
và phân loại tính từ.
+ Cấu tạo của cụm tính từ.
Bài tập: + Bài 3, 4 SGK, trang 156.
+ Tìm 5 tính từ và phát triển thành 5 cụm tính từ
 sắp xếp các cụm tính từ đó vào mô hình thích hợp.
- Tiết sau học Làm văn: Trả bài viết số 3.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT !