Bài 15. Tính từ và cụm tính từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Cụm động từ là gì? Xác định các cụm động từ và chức vụ ngữ pháp của
cụm động từ trong câu văn sau ?

- Trên sân trường, lớp chúng em đang tập múa.

chủ ngữ
vị ngữ
1.a. Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
(Ếch ngồi đáy giếng)
b. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm…Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại nở năm cánh vàng tươi.
(Tô Hoài)
- xanh, đỏ, trắng, vàng, đen, xanh lè, đỏ au, trắng toát,…
- chua, cay, ngọt, bùi, mặn, chát, đắng, nhạt, đắng ngắt,…
- lệch, nghiêng, ngay, thẳng, xiêu vẹo,…
- cao, to, lớn, bé, hiền, dữ, thông minh, ngoan, giỏi, …
Tính từ là những từ chỉ đặc điểm, tính chất của sự vật, hành động, trạng thái.
SO SÁNH TÍNH TỪ VỚI ĐỘNG TỪ
Khả năng
kết hợp
Tính từ
Nhận xét
Động từ
đã, sẽ,
đang,
cũng,vẫn
hãy, chớ,
đừng
làm
chủ ngữ
làm
vị ngữ
đã/ sẽ/ đang/
cũng/ vẫn/
cũng/ vẫn/
cũng/ vẫn/
héo
bé
lớn
tươi
múa
chạy
đi
đang/ sẽ/ vẫn/
đang/ sẽ/ vẫn/
cũng/ sẽ/ vẫn/
cũng/ sẽ/ vẫn/
hát
giống nhau (tạo
cụm từ)
đẹp
ngoan
lớn
hãy/ đừng/
hãy/ chớ
chớ/ đừng/
hãy/ chớ/ đừng/
hạn chế
hát
múa
chạy
hãy/ chớ/ đừng/
hãy/ chớ/ đừng/
kết hợp mạnh
- Màu xanh là màu của lá.
- Cần cù là đức tính của người nông dân.
- Học tập là nhiệm vụ của học sinh.
- Lao động là vinh quang.
giống nhau
1- Em bé thông minh.
2- Em bé (ấy) thông minh (lắm, rất).
hạn chế
- Em bé ngã.
- Cô ấy đang hát.
chức vụ điển hình
- bé
- vàng hoe
- nhạt
- oai
- vàng tươi
- vàng ối
- vàng lịm
- héo
Có thể kết hợp được
Tính từ chỉ đặc điểm tương đối
Tính từ chỉ đặc điểm tuyệt đối
Không thể kết hợp được.
Các tính từ tìm được ở phần I:
a. bé, oai
b. nhạt, vàng hoe, vàng lịm, vàng ối, héo, vàng tươi.
TỪ CHỈ MỨC ĐỘ
(rất, hơi khá, lắm, quá)
Thảo luận
- vốn đã rất yên tĩnh
- nhỏ lại
- sáng vằng vặc ở trên không
- Vẽ mô hình cấu tạo của các cụm tính từ sau ?
- Tìm thêm 2 cụm tính từ khác và điền vào mô hình?
Thảo luận
Phần sau
Phần trung tâm
Phần trước
vốn/
yên tĩnh
rất
đã/
nhỏ
lại
/ lắm / quá
vằng vặc/
sáng
ở trên không
vẫn/
trẻ
như một thanh niên
còn/
đang
- quan hệ thời gian
- sự tiếp diễn tương tự
- mức độ
- sự so sánh
- phạm vi hay nguyên nhân
- mức độ
Chọn câu hỏi rồi trả lời?
1. Các từ ở những dòng sau, dòng nào là tính từ?
A.Sông, biển, hiền, dữ, đi, chạy, nhảy,…
B.Vui, buồn, cha, mẹ, cô, dì, thầy, cô,…
C.Xanh, tốt, đẹp, ngoan, lười, xấu, béo,…
2. Dòng nào sau đây chưa phải là một cụm tính từ có cấu trúc đầy đủ ba phần?
A.Vẫn còn khỏe mạnh lắm
B.Còn rất trẻ
C.Rất chăm chỉ làm lụng
D.Đang sung sức như thanh niên
3.Trong các dòng sau, dòng nào không đúng?
A.Cụm tính từ có thể có hai phần: phần phụ trước và phần trung tâm hoặc phần trung tâm và phần phụ sau.
B.Cụm tính từ nhất thiết phải đầy đủ ba phần.
C.Cụm tính từ có cấu tạo đầy đủ ba phần: Phần phụ trước, phần trung tâm và phần phụ sau.
Câu 1
Câu 2
Câu 3
C
B
B
1/ Tìm các cụm tính từ ?
a.Nó
b.Nó
c.Nó
d.Nó
đ.Nó
sun sun như con đĩa.
chần chẫn như cái đòn càn.
bè bè như cái quạt thóc.
sừng sững như cái cột đình.
tun tủn như cái chổi sể cùn.
sun sun như con đĩa.
chần chẫn như cái đòn càn.
bè bè như cái quạt thóc.
sừng sững như cái cột đình.
tun tủn như cái chổi sể cùn.
2. Việc dùng tính từ và phụ ngữ so sánh có tác dụng phê bình và gây cười:
+ Các tính từ có cấu tạo là từ láy > tác dụng gợi hình, gợi cảm.
+Hình ảnh mà tính từ gợi ra là sự vật tầm thường, không giúp cho việc nhận thức một sự vật to lớn, mới mẻ như “con voi”.
+ Đặc điểm chung của năm ông thầy bói: nhận thức hạn hẹp, chủ quan.
1/ Bài cũ:
- Nắm được đặc điểm của tính từ và cụm tính từ, chú ý các ghi nhớ.
- Làm bài tập ở nhà bài: 3 – 4 SGK/156
+ 2/ Bài mới:
+ Soạn bài “Ôn tập tiếng Việt” .