Bài 15. Tính từ và cụm tính từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Cụm động từ là gì ?
- Mô hình cụm động từ có mấy phần ?
TÍNH TỪ &
CỤM TÍNH TỪ
TIẾT 63,64
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA TÍNH TỪ
1/Tìm hiểu ví dụ
- Ví dụ 1sgk/ 153,154
1/ Tìm tính từ trong các câu sau
a/Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu
chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì
oai như một vị chúa tể.
b/Nắng nhạt ngả màu vàng hoe.
Trong vườn lắc lư những chùm
quả xoan vàng lịm […]Từng chiếc
lá mít vàng ối.Tàu đu đủ,chiếc lá
sắn héo lại mở năm cánh vàng
tươi.
a/ bé, oai
b/ nhạt, vàng hoe, vàng
lịm, vàng ối, vàng
tươi
Đó là những từ chỉ
đặc điểm,tính chất của sự vật, hành động, trạng thái-> Tính từ
Ví dụ 2 sgk/154
2/ Tìm thêm một số tính từ em biết
và nêu ý nghĩa khái quát của chúng
Xanh, đỏ, trắng, đen,
-> màu sắc
Tốt, xấu, hiền, lành..
->Phẩm chất
Rộng, hẹp, to, nhỏ …
-> kích thước
3/ So sánh tính từ với động từ
Động từ
Tính từ
Đã, sẽ, đang, hãy,
đừng, chớ, vẫn,…
đi
Đã, sẽ, đang, hãy,
đừng, chớ, vẫn,..xấu
=>Kết hợp tốt
=> Kết hợp hạn chế
- Tôi đi.
- Bạn ấy tốt.
VN
VN
Lao động là vinh
quang.
Kiên nhẫn là mẹ
thành công.
chu
( chủ ngữ)
(chủ ngữ)
- Ví dụ 3 sgk/154
-Động từ và tính từ có
thể kết hợp với đã, sẽ,
đang…nhưng tính từ
kết hợp hạn chế hơn
Tính từ có thể làm
chủ ngữ, vị ngữ trong
câu nhưng hạn chế
hơn động từ
Tình từ là gì ?
Tính từ có đặc điểm gì?
2/ Ghi nhớ
Tính từ
Từ chỉ đặc điểm,
tính chất của sự vật,
hành động, trạng thái
- Có thể làm chủ ngữ,
vị ngữ nhưng hạn chế.
- Có thể kết hợp với đã,sẽ
đang..nhưng hạn chế
II. CÁC LOẠI TÍNH TỪ
1/ Tìm hiểu ví dụ
-Ví dụ 1 sgk/ 154
1/ Trong số các tính từ vừa tìm
được ở phần 1
Những tính từ nào có khả năng
với các từ chỉ mức độ ( rất,hơi,
khá, quá, lắm…)
-Những từ nào không có khả
năng kết hợp với từ chỉ mức độ
rất
hơi
quá,
lắm
khá
bé, oai
Đ
rất
hơi
quá
lắm
vàng
lịm
-Tính từ chỉ đặc điểm tương đối ( có khả năng kết hợp với từ chỉ mức độ rất, quá, lắm…)
Tính từ chỉ đặc điểm
tuyệt đối (không kết hợp
được với từ chỉ mức độ )
K
2/ Ghi nhớ ( sgk/ 154 )
Tính từ có mấy loại ?
- Ví dụ 2 sgk/154
=>Các tính từ chỉ đặc điểm
tuyệt đối không kết hợp với từ chỉ mức độ vì bản thân nó đã có mức độ
III. CỤM TÍNH TỪ
1/ Tìm hiểu ví dụ
- Ví dụ 1 sgk/155
1/ Vẽ mô hình cấu tạo của những cụm tính từ in đậm trong các câu sau:
- Cuối buổi chiều, Huế thường trở về
trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng đến nỗi
tôi cảm thấy bình như có một cái gì
đang lắng xuống thêm một chút nữa
trong thành phố vốn đã rất yên tĩnh này
[…] Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm
và cao, mặt trăng nhỏ lại, sáng vằng
vặc ở trên không.
vốn đã rất
yên tĩnh
nhỏ
lại
sáng
vằng vặc...
Cụm tính từ có 3
Phần : phần trước,
trung tâm, phần sau
- Ví dụ 2 sgk/ 155
2/ Tìm thêm những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm tính từ. Cho biết những phụ ngữ ấy bổ sung cho tính từ trung tâm những ý nghĩa gì ?
- đã, sẽ, đang…-> thời gian
- Vẫn, còn, cũng…-> tiếp
diễn
Rất,hơi…->chỉ mức độ
không, chẳng, chưa…
-> phủ định, khẳng định
Đứng trước tính từ trung tâm:
Đứng sau tính từ trung tâm :
như,hơn,kém…=> so sánh
quá, lắm, vô cùng… => mức độ
2/ Ghi nhớ
Cấu tạo của cụm tính từ đầy đủ có mấy phần ?
Cụm
tính
từ
P.Trước
thời gian,
tiếp diễn,
mức độ,
khẳng định, phủ định
Trung tâm
Tính từ
Phần
sau
Vị trí,
mức độ,
so sánh
…
IV. LUYỆN TẬP
1/BT1 sgk/155
1/Dưới đây là năm câu của năm
thầy bói nhận xét về con voi( truyện
thầy bói xem voi )Tìm cụm tính từ
trong các câu ấy.
a/Nó sun sun như con đỉa.
b/Nó chần chẫn như cái đòn càn.
c/ Nó bè bè như cái quạt thóc.
d/ Nó sừng sũng như cái cột đình
đ/ Nó tun tủn như cái chổi sể cùn
a/ sun sun như con đỉa
b/ chần chẫn như cái đòn
càn
c/ bè bẻ như cái quạt thóc
d/ sừng sững như cái cột
đình
đ/ tun tủn như cái chổi
sể cùn
2/ BT2 sgk/156
2/ Việc dùng các tính từ và phụ ngữ
so sánh trong những câu trên có tác
dụng phê bình và gây cười như thế
nào?
Các tính từ đêu là từ láy,
có tác dụng gợi hình gợi
cảm
Hình ảnh mà tính từ gợi
Ra là sự vật tầm thường,
không giúp cho việc nhận
thức một sự vật to lớn,mới
mẽ như con voi
Nhằm phê phán sự nhận
thức hạn hẹp, chủ quan
các thầy bói.
sun sun như con đỉa
chần chẫn như cái đòn càn
bè bẻ như cái quạt thóc
sừng sững như cái cột đình
tun tủn như cái chổi sể cùn
3/ BT 3 sgk/ 156
3/ So sánh cách dùng động từ và tính
từ ( truyện Ông lão đánh cá và con cá
vàng )trong năm câu văn tả biển và
cho biết sự khác biệt đó nói lên điều
gì?
Gợn sóng êm ả(1)->nổi
sóng (2)->nổi sóng dữ
dội (3) ->nổi sóng mù
mịt (4) ->giông tố kinh
khủng kéo đến (5)
Các động từ, tính từ
được dùng theo hướng
tăng mạnh, dữ dội hơn
biểu hiện sự thay đổi
trước đòi hỏi ngày càng
quá đáng của mụ vợ
4/ BT4 sgk/ 156
4/ Qúa trình thay đổi từ không đến
có, rồi từ có trở về không trong đời
sống vợ chồng ông lão đánh cá qua
cách dùng tính từ trong cụm danh từ
sau đây như thế nào ?
a/cái máng lợn sứt mẻ ->
….mới-> sứt mẻ
b/ một túp lều nát -> ngôi
nhà đẹp -> một tòa lâu đài
to lớn -> một cung điện
nguy nga->một túp lều nát
Các tính từ thay đổi theo
hướng tốt đẹp rồi trở về như
ban đầu -> sự trừng phạt cho
sự tham lam của mụ vợ
4/ BT bổ sung
4/ Cho các tính từ sau đây và phát
triển thành cụm tính từ, đăt câu,
sắp xếp các cụm tính từ ấy vào
mô hình :đỏ, vàng xanh,, trắng
NHẮC LẠI
Tính từ là gì ? Tính từ có mấy loại ?
-Cụm tính từ là gì ? Cụm tính tử có mấy phần ?
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Học : tính từ là gì ? Cụm tính từ là gì ?
- Chuẩn bị bài: chương trình địa phương
CẢM ƠN ! HẸN GẶP LẠI !
Mũi Né