Bài 15. Tiêu hoá ở động vật

B : chuyển hoá vật chất và năng lượng ở động vật.
BàI 15 : tiêu hoá ở động vật
I.Tiêu hoá là gì ?
Đánh dấu x vào ô cho câu trả lời đúng về khái niệm tiêu hoá :
a -Tiêu hoá là quá trình làm biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ.
b-Tiêu hoá là quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng và năng lượng hình thành phân thải ra ngoài cơ thể
c-Tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng.
d-Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
Đáp án : d
Tại sao thức ăn mà động vật ăn vào cần được tiêu hoá?
Vì các chất đinh dưỡng hữu cơ trong thức ăn như protein , lipit , cacbonhiđrat thường có cấu trúc phức tạp nên cần trải qua quá trình biến đổi thành những chất đơn giản trong hệ tiêu hoá mà cơ thể hấp thụ được.
Động vật có những kiểu tiêu hoá nào?
Có 2 kiểu tiêu hoá :
-Tiêu hoá nội bào (động vật đơn bào )
-Tiêu hoá ngoại bào ( các nhóm động vật khác )
B : chuyển hoá vật chất và năng lượng ở động vật.
BàI 15 : tiêu hoá ở động vật
I.Tiêu hoá là gì?
-Khái niệm :tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được .
-Có 2 kiểu tiêu hoá : tiêu hoá nội bào (ở động vật đơn bào )
tiêu hoá ngoại bào (ở các nhóm động vật khác)
II.Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá
Động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là động vật đơn bào.
1.Mô tả các giai đoạn của quá trình tiêu hoá thức ăn ở trùng giày
Dưới đây là các giai đoạn của quá trình tiêu hoá thức ăn ở trùng giày :
1-các chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ từ không bào tiêu hoá vào tế bào chất.Riêng phần thức ăn không được tiêu hoá trong không bào được thảI ra khỏi tế bào theo kiểu xuất bào.
2-Màng tế bào lõm dần vào ,hình thành không bào tiêu hoá chứa thức ăn bên trong.
3-Lizoxom gắn vào không bào tiêu hoá.Các enzim của lizoxom vào không bào tiêu hoá và thuỷ phân các chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.

Đánh dấu x vào ô cho ý đúng về trình tự các giai đoạn của quá trình tiêu hoá nội bào :
a - 1 2 3 c - 2 1 3
b - 2 3 1 d - 3 2 1


Đáp án : b
Em có nhận xét gì về đặc điểm tiêu hoá ở động vật đơn bào ?
ở động vật đơn bào thức ăn được tiêu hoá trong không bào tiêu
hoá - tiêu hoá nội bào ( tiêu hoá bên trong tế bào )
II.Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá.
1- Mô tả các giai đoạn của quá trình tiêu hoá thức ăn ở trùng giày.
Gđ 1:Màng tế bào lõm dần vào,hình thành không bào tiêu hoá chứa thức ăn bên trong.
Gđ2:Lizoxom gắn vào không bào tiêu hoá,sau đó tiết enzim tiêu hoá.Các enzim của lizoxom vào không bào tiêu hoá và thuỷ phân các chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.
Gđ3:Các chất dinh dưỡng đơn giản đựơc hấp thu từ không bào tiêu hoá vào tế bào chất.Riêng phần thức ăn không được tiêu hoá trong không bào được thải ra ngoài.
2.Nhận xét về đặc điểm tiêu hoá ở động vật đơn bào.
ở động vật đơn bào,thức ăn được tiêu hoá trong không bào tiêu hoá - tiêu hoá nội bào ( tiêu hoá ở bên trong tế bào ).
III.Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá.
Các loài ruột khoang và giun dẹp có túi tiêu hoá.
Quan sát hình vẽ sau:
Em hãy trình bày cấu tạo của túi tiêu hoá ?
Em hãy mô tả quá trình tiêu hoá thức ăn ở thuỷ tức?
Túi tiêu hoá có hình túi và được tạo thành từ nhiều tế bào.Túi tiêu hoá có 1 lỗ thông duy nhất với bên ngoài (lỗ thông vừa làm chức năng của miệng vừa làm chức năng hậu môn).Thành cơ thể có các tế bào tuyến có chức năng tiết emzim tiêu hoá.
Thức ăn đi vào túi tiêu hoá qua miệng.Các tế bào tuyến trên thành cơ thể tiết ra enzim tiêu hoá vào lòng túi để tiêu hoá ngoại bào.Sau khi tiêu hoá ngoại bào thức ăn phải tiếp tục tiêu hoá nội bào(tiêu hoá trong không bào tiêu hoá).
Tại sao trong túi tiêu hoá thức ăn sau khi được tiêu hoá ngoại bào lại được tiếp tục tiêu hoá nội bào?
Thức ăn sau khi tiêu hoá ngoại bào trở thành dạng đơn giản ( như : cacbonhiđrat , protit , vitamin.)cần tiếp tục tiêu hoá nội bào để trở thành dạng đơn giản hơn ( như : axit amin , đường đơn , glixerol , axit béo.) cơ thể có thể sử dụng được.
Ưu điểm của tiêu hoá thức ăn ở động vật có túi tiêu hoá so với động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là gì ?
Động vật có túi tiêu hoá tiêu hoá được thức ăn có kích thức lớn hơn.
III.Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá
- Túi tiêu hoá có hình túi và được tạo thành từ nhiều tế bào.Túi tiêu hoá có 1 lỗ thông duy nhất với bên ngoàI (Lỗ thông vừa làm chức năng của miệng vừa làm chức năng của hậu môn) thành túi có nhiều tế bào tuyến có chức năng tiết emzim tiêu hoá .
- Thức ăn sau khi tiêu hoá ngoại bào tiếp tục được tiêu hoá nội bào để trở thành dạng đơn giản để cơ thể có thể sử dụng được.
-Động vật có túi tiêu hoá tiêu hoá được thức ăn có kích thước lớn hơn.
IV.Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá.
Quan sát ống tiêu hoá của người
Hãy kể tên các bộ phận của ống tiêu hoá ở người?
Hãy kể tên các bộ phận của ống tiêu hoá ở người?
Miệng - thực quản - dạ dày - ruột non - ruột già .
Điền vào bảng sau quá trình tiêu hoá thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hoá ( trả lời bằng cách đánh dấu x vào các cột tiêu hoá cơ học và tiêu hoá hoá học ) .

Quan sát ống tiêu hoá ở một số động vật như giun đất , châu chấu , chim và cho biết có bộ phận nào khác với ống tiêu hoá của người?các bộ phận đó có chức năng gì?

Bộ phận khác với ống tiêu hoá của người là diều ở giun đất và côn trùng ,diều và dạ dày cơ ( mề ) ở chim . Diều là một phần thực quản biến đổi thành . Diều là nơi chứa thức ăn và làm mềm thức ăn . Dạ dày cơ của chim rất khoẻ có chức năng nghiền nát thức ăn ( Trong dạ dày cơ còn có những viên sỏi do chúng nuốt vào để làm tăng hiệu quả nghiền hạt .
IV.Tiêu hoá thức ăn ở động vật có ống tiêu hoá
- Động vật có xương sống và nhiều loài động vật không có xương sống có ống tiêu hoá.
- ống tiêu hoá được cấu tạo từ nhiều bộ phận khác nhau.
-Trong ống tiêu hoá thức ăn được tiêu hoá ngoại bào nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hoá và nhờ tác dụng của dich tiêu hoá.
Bài Tập :
Bài tập 1 : ống tiêu hoá phân hoá thành những bộ phận khác nhau có tác dụng gì?
Sự chuyên hoá về chức năng của mỗi bộ phận trong ống tiêu hoá giúp cho quá trình tiêu hoá đạt hiệu quả cao.
ví dụ:khoang miệng có răng,cơ nhai tham gia vào quá trình tiêu hoá cơ học giúp nghiền nhỏ thức ăn,làm tăng diện tích tác dụng của enzim lên thức ăn .
Bài tập 2:Em có nhận xét gì về chiều hướng tiến hoá của hệ tiêu hoá ở động vật.
- Cấu tạo ngày càng phức tạp :từ không có cơ quan tiêu hoá đến có cơ quan tiêu hoá , từ túi tiêu hoá đến ống tiêu hoá .
- Sự chuyển hoá về chức năng ngày càng rệt : Sự chuyên hoá cao của các bộ phận trong ống tiêu hoá làm tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn.
Sự tiến hoá còn thể hiện:từ tiêu hoá nội bào đến tiêu hoá ngoại bào,động vật ăn được thức ăn có kích thước lớn hơn
Bài tập 3: ý nào sau đây không đúng với cấu tạo của ống tiêu hoá ở người ?
a.Trong ống tiêu hoá của người có ruột non.
b.Trong ống tiêu hoá của người có thực quản.
c.Trong ống tiêu hoá của người có dạ dày.
d.Trong ống tiêu hoá của người co diều.
Đáp án : d
Bài tập 4 :Động vật chưa có cơ quan tiêu hoá , thức ăn được tiêu hoá như thế nào ?
a.Tiêu hoá nội bào.
b.Một số tiêu hoá nội bào , còn lại tiêu hoá ngoại bào
c.Tiêu hoá ngoại bào
d.Tiêu hoá nội bào và ngoại bào
Đáp án : a
BàI tập 5 : quá trình tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá chủ yếu diễn ra như thế nào ?
a . Thức ăn đi qua ống tiêu hoá được biến đổi cơ học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
b . Thức ăn đi qua ống tiêu hoá được biến đổi cơ học và hoá học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
c . Thức ăn đi qua ống tiêu hoá được biến đổi hoá học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
d . Thức ăn đi qua ống tiêu hoá được biến đổi cơ học và hoá học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào mọi tế bào

Đáp án :c
Bài tập 6 :Sự tiến hoá của các hình thức tiêu hoá diễn ra theo hướng nào ?
a.Tiêu hoá nội bào Tiêu hoá nội bào kết hợp với ngoại bào Tiêu hoá ngoại bào
b.Tiêu hoá ngoại bào Tiêu hoá nội bào kết hợp với ngoại bào Tiêu hoá nội bào
c.Tiêu hoá nội bào Tiêu hoá ngoại bào Tiêu hoá nội bào két hợp với ngoại bào
d.Tiêu hoá nội bào kết hợp với ngoại bào Tiêu hoá nội bào Tiêu hoá ngoại bào

Đáp án : a