Bài 15. Tiêu hoá ở động vật

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO và CÁC EM HỌC SINH
CHƯƠNG I: CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG

A. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở THỰC VẬT:
B. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT:
- Tiêu hoá
- Hô hấp
- Tuần hoàn.
TIẾT 15: TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT
I. TIÊU HOÁ LÀ GÌ:
QUAN SÁT ĐOẠN PHIM
Đánh dấu x vào ô ? cho câu trả lời đúng về khái niệm tiêu hoá:
A. Tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ.

B. Tiêu hoá là quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng là năng lượng, hình thành phân thải ra ngoài cơ thể.

C. Tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng.

D. Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

D
TIẾT 15: TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT
I. TIÊU HOÁ LÀ GÌ:
Tiêu hoá là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

Hãy kể tên các cơ quan tiêu hoá của động vật?
Túi tiêu hoá, ống tiêu hóa.
II. TIÊU HOÁ Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT:
1. Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá:
- Ở động vật đơn bào : trùng roi, trùng đế giày,..










Nhóm động vật nào chưa có cơ quan tiêu hóa?


1. Các chất dinh dưỡng được hấp thụ từ không bào tiêu hoá vào tế bào chất. Riêng phần thức ăn không được tiêu hoá trong không bào được thải ra ngoài tế bào theo kiểu xuất bào.
2. Màng tế bào lỏm dần hình thành không bào tiêu hoá chứa thức ăn bên trong
3. Lizôxôm gắn vào không bào tiêu hoá. Các enzim của lizôxôm vào không bào tiêu hoá và thuỷ phân các chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.
Dưới đây là các giai đoạn của quá trình tiêu hoá thức ăn của trùng đế giày:

Quan sát tranh vẽ kết hợp đọc nội dung ở trên. Chọn câu đúng về trình tự các giai đoạn tiêu hoá nội bào ở trùng đế giày:
a. 1 ? 2 ? 3 C. 2? 1 ? 3
b. 2 ? 3? 1 D.3 ? 2 ? 1
b. 2  3 1
II. TIÊU HOÁ Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT:
1. Tiêu hoá ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá:
- Xảy ra ở động vật đơn bào : trùng roi, trùng đế giày,..










- Hình thức tiêu hoá : Tiêu hoá nội bào
- Thức ăn được tiếp nhận bằng hình thức thực bào và nhờ enzim thuỷ phân chứa trong lizoxom thức ăn được tiêu hoá thành chất dinh dưỡng đơn giản cung cấp cho cơ thể.
Thức ăn được tiêu hoá bằng hình thức nào?

Thế nào là tiêu hoá nội bào?
2. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá:
Ruột khoang, giun dẹp
- Lỗ thông (Miệng + hậu môn)
- Thành túi: có tế bào tuyến tiết enzim tiêu hoá
- Lòng túi : chứa thức ăn
Nhóm động vật nào chưa có túi tiêu hóa?


Quan sát tranh kết hợp đọc SGK hãy mô tả cấu tạo của túi tiêu hoá?

2. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá:
Quan sát tranh hãy mô tả quá trình tiêu hoá thức ăn trong túi tiêu hoá?

THỨC ĂN
MIỆNG
TÚI TIÊU HOÁ
TIÊU HÓA NGOẠI BÀO
TIÊU HÓA NỘI BÀO
CHẤT DINH DƯỠNG
( GLUXIT, LIPIT, PRÔTÊIN, AXITAMIN)
TẾ BÀO hấp thu
Enzim tiêu hoá
CHẤT ĐƠN GIẢN HƠN
- Có ở ruột khoang, giun dẹp
2. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá:
Ruột khoang, giun dẹp có mấy hình thức tiêu hoá?


- Hình thức tiêu hoá: có 2 hình thức
+ Tiêu hoá ngoại bào là chủ yếu ( Nhờ enzim thuỷ phân chất dinh dưỡng phức tạp trong lòng túi)
+ Tiêu hoá nội bào.
Tiêu hoá được thức ăn có kích thước lớn hơn.
Vì vẫn chưa tạo thành các chất dinh dưỡng đơn giản (axit amin, đường đơn, glixerol.) để cơ thể hấp thụ được.
2. Tiêu hoá ở động vật có túi tiêu hoá:
Tại sao trong túi tiêu hoá, thức ăn sau khi được tiêu hoá ngoại bào lại tiếp tục tiêu hoá nội bào?


Ưu điểm của tiêu hoá thức ăn ở động vật có túi tiêu hoá so với động vật chưa có cơ quan tiêu hoá là gì?

3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:
Giun đất
Châu chấu
Chim
Người
Động vật có xương sống và nhiều loài động vật không xương sống.
Ống tiêu hoá có ở những loài động vật nào?

3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:

Quan sát H15.6 hãy kể tên các bộ phận của ống tiêu hoá ở người?
3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:
Quan sát đạon phim. Hãy điền vào bảng 15 quá trình tiêu hoá thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hoá ở người ( Trả lời bằng cách đánh dấu X vào các cột tiêu hoá cơ học và tiêu hoá hoá học).
3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:
BẢNG 15

TIÊU HOÁ THỨC ĂN TRONG CÁC BỘ PHẬN CỦA Ố�NG TIÊU HOÁ Ở NGƯỜI:



X
X
X
X
X
X
X
X
Quan sát hình. Cho biết ống tiêu hoá của một số động vật như giun đất, châu chấu, chim có bộ phận nào khác với ống tiêu hoá của người? Các bộ phận đó có chức năng gì?
3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:
Giun đất
Châu chấu
Chim
- Giun đất và côn trùng: diều
- Chim ăn hạt: diều và dạ dày cơ.
- Diều là một phần của thực quản biến đổi thành. Diều là nơi chứa thức ăn và làm mềm thức ăn. Dạ dày cơ của chim rất khoẻ có chức năng nghiền nát thức ăn dạng hạt. Trong dạ dày còn có những viên sỏi (do động vật nuốt vào) để làm tăng hiệu quả nghiền hạt.

- Ở động vật có xương sống và động vật không xương sống: Giun, châu chấu, chim, người.
3. Tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá:

- Hình thức tiêu hoá: Thức ăn được tiêu hoá ngoại bào nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hoá và nhờ tác dụng của dịch tiêu hoá.
Động vật có ống tiêu hoa,� tiêu hoá thức ăn bằng hình thức nào?
Hãy rút ra chiều hướng tiến hoá của hệ tiêu hoá ở động vật bằng cách điền nội dung vào bảng trên.
Túi tiêu hoá
Chưa có cơ quan tiêu hoá
Ống tiêu hoá
Tiêu hoá nội bào
Tiêu hoá ngoại bào ( chủ yếu) và tiêu hoá nội bào
Tiêu hoá ngoại bào nhờ biến đổi cơ học và hoá học.
III. CHIỀU HƯỚNG TIẾN HOÁ VỀ SỰ TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT
Cho biết sự khác nhau giữa tiêu hoá nội bào và tiêu hoá ngoại bào?
- Tiêu hoá nội bào là tiêu hoá thức ăn ở bên trong tế bào. Thức ăn được tiêu hoá hoá học trong không bào tiêu hoá nhờ hệ thống enzim do lizôxom cung cấp.
- Tiêu hoá ngoại bào là tiêu hoá thức ăn ở bên ngoài tế bào. Thức ăn có thể được tiêu hoá hoá học trong túi tiêu hoá hoặc được tiêu hoá cả về mặt cơ học và hoá học trong ống tiêu hoá.
Tại sao lại nói tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá là tiêu hoá ngoại bào?
Thức ăn được tiêu hoá bên ngoài tế bào, thức ăn được tiêu hóa cơ học và hoá học trong lòng ống tiêu hoá.
Trả lời câu hỏi trắc nghiệm:
1. Các hình thức tiêu hoá của động vật gồm:
A. Tiêu hoá trong túi và trong ống tiêu hoá
B. Tiêu hoá nội bào và tiêu hoá ngoại bào
C. Tiêu hoá cơ học và tiêu hoá hoá học
D. tiêu hoá lí học và tiêu hoá sinh học.
2. Đa số động vật nguyên sinh lấy thức ăn nhờ cơ chế:
A. Khuếch tán B. Thẩm thấu C. Ẩm bào D. Thực bào
3. Tiêu hoá nội bào là quá trình biến đổi thức ăn xảy ra trong:
A. Ống tiêu hoá B. Túi tiêu hoá C. Tế bào D. Hệ tiêu hoá
4. Trong ống tiêu hoá, thức ăn được biến đổi hoá học chủ yếu ở:
A. Miệng B. Dạ dày C. Ruột non D. Ruột già
B
D
C
C
Trả lời câu hỏi trắc nghiệm:
5. Tiêu hoá trong túi tiêu hoá ưu việt hơn tiêu hoá nội bào là vì:
A. Có thể lấy được thức ăn có kích thước lớn hơn
B. Sự biến đổi thức ăn nhanh hơn
C. Thức ăn được biến đổi nhờ enzim do các tế bào của túi tiêu hoá tiết ra
D. Enzim tiêu hoá không bị hoà loãng với nước.
6. Ống tiêu hoá có cấu tạo hoàn chỉnh hơn túi tiêu hoá là vì:
A. Có kích thước dài hơn B. Có sự phân hoá rõ rệt
C. Miệng và hậu môn phân biệt D. Hệ enzim tiêu hoá rất đa dạng.
7. Sự tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá hoàn thiện hơn hẳn so với túi tiêu hoá, ngoại trừ một điểm:
A. Thức ăn di chuyển theo một chiều nên không bị trộn lẫn với các chất thải
B. Ở mỗi phần của ống tiêu hoá, thức ăn được biến đổi theo nhiều cách khác nhau.
C. Thức ăn vừa tiêu hoá nội bào, vừa tiêu hoá ngoaị bào nên rất triệt để.
D. Dịch tiêu hoá đậm đặc và có sự hỗ trợ của nhiều sinh vật.
A
B
C