Bài 15. Tiêu hoá ở động vật

Nội dung
I. Khái niệm tiêu hoá
II. Tiêu hoá ở các nhóm động vật
III. Tiêu hoá ở động vật ăn thịt và ăn tạp
Bài 15
I. Khái niệm tiêu hoá.

Là quá trình biến đổi các hợp chất hữu cơ phức tạp thành các hợp chất hữu cơ đơn giản dễ hấp thụ cung cấp cho các tế bào.
II. Tiêu hoá ở các nhóm động vật

1. Tiªu ho¸ ë ®éng vËt ch­a cã c¬ quan tiªu ho¸
? Quan s¸t h×nh vÏ, em h·y tr×nh bµy qu¸ tr×nh tiªu ho¸ ë trïng ®Õ giÇy.
? Trùng đế giầy lấy thức ăn vào cơ thể bằng cách nào

Trùng đế giầy lấy thức ăn vào TB bằng cách thực bào.
Các ĐV đơn bào → chủ yếu là tiêu hóa nội bào.
Thức ăn được biến đổi trong lizôxom của TB nhờ các enzim thủy phân.
? Tiêu hoá nội bào là gì
Tiªu ho¸ néi bµo lµ qu¸ tr×nh tiªu ho¸ x¶y ra bªn trong tÕ bµo

2. Tiªu ho¸ ë ®éng vËt cã tói tiªu ho¸



? Dựa vào kiến thức đã học, em hãy lấy một số ví dụ về các động vật có túi tiêu hoá.
Miệng và hậu môn
Tế bào trên thành túi tiết enzim tiêu hoá
? Quan sát hình, em có nhận xét gì về cấu tạo của túi tiêu hoá

? Quan sát hình, em hãy mô tả quá trình tiêu hoá thức ăn trong túi tiêu hoá ở thuỷ tức
? Tiêu hoá ngoại bào là gì, hãy phân biệt hình thức tiêu hoá nội bào và ngoại bào
Tiªu ho¸ ngo¹i bµo lµ h×nh thøc tiªu ho¸ x¶y ra ë bªn ngoµi tÕ bµo, trong lßng tói tiªu ho¸.
Thøc ¨n ®­îc biÕn ®æi trong khoang tiªu ho¸ nhê enzim (do c¸c tÕ bµo tuyÕn trªn thµnh tói tiªu ho¸ tiÕt ra) →thµnh c¸c chÊt dinh d­ìng ®¬n gi¶n → hÊp thô qua mµng TB vµo trong c¸c TB.

3. Tiªu ho¸ ë ®éng vËt ®· h×nh thµnh èng tiªu ho¸ vµ c¸c tuyÕn tiªu ho¸

? Em hãy lấy một số ví dụ về động vật có ống tiêu hoá và tuyến tiêu hoá
Gồm 2 quá trình: biến đổi cơ học và biến đổi hoá học.
Quá trình biến đổi cơ học nhờ tác dụng cơ học của các cơ quan nghiền (bộ hàm) và cơ thành dạ dày.
Quá trình biến đổi hoá học: dưới tác dụng của enzim từ các tuyến tiêu hoá tiết ra, thức ăn biến đổi thành những chất đơn giản và được háp thụ vào máu và bạch huyết, cung cấp cho các tế bào cơ thể.
? Nghiên cứu thông tin trong SGK , em hãy trình bày quá trình tiêu hoá ở động vật có ống tiêu hoá và tuyến tiêu hoá
III. Tiêu hoá ở động vật ăn thịt và ăn tạp
1. ë khoang miÖng
? Quan sát hình, nêu những đặc điểm khác nhau giữa bộ hàm động vật ăn thịt và động vật ăn tạp và ý nghĩa của điểm khác nhau này
Hàm răng của chó sói
Hàm răng của người
Hàm răng của chó sói (động vật ăn thịt)
? Nghiªn cøu th«ng tin trong SGK, em h·y cho biÕt ë ®éng vËt ¨n thÞt vµ ¨n t¹p qu¸ tr×nh biÕn ®æi thøc ¨n ë khoang miÖng diÔn ra nh­ thÕ nµo
ở khoang miệng: Thức ăn đuợc biến đổi cơ học thành các phần tử nhỏ, tạo điều kiện cho quá trình biến đổi hoá học nhờ các enzim từ tuyến nước bọt tiết ra.
2. ë d¹ dµy vµ ruét
? Quá trình biến đổi thức ăn trong dạ dày diễn ra như thế nào
ở dạ dày: Thức ăn được biến đổi cơ học (nhờ sự co bóp của các lớp cơ thành dạ dày) và hoá học (nhờ các enzim tiêu hoá trong dịch vị)
Quan sát đoạn phim về quá trình tiêu hoá ở ruột
? Quá trình biến đổi thức ăn trong ruột diễn ra như thế nào
ở ruột: Thức ăn tiếp tục được biến đổi về mặt hoá học dưới tác dụng của dịch tuỵ, dịch mật và dịch ruột thành những chất dinh dưỡng để hấp thụ vào máu và bạch huyết.
? Theo c¸c em, ®é dµi ruét ®éng vËt ¨n t¹p cã g× kh¸c so víi ®éng vËt ¨n thÞt, v× sao
Độ dài ruột của động vật ăn tạp lớn hơn động vật ăn thịt vì: Thức ăn của động vật ăn thịt giàu chất dinh dưỡng và dễ tiêu hoá hơn so với động vật ăn tạp.
3. Sự hấp thụ các chất dinh dưỡng.
a. Bề mặt hấp thụ của ruột
Cấu tạo hiển vi của lông ruột
? Quan sát cấu tạo của thành ruột, em hãy cho biết do đâu mà bề mặt hấp thụ của ruột tăng lên hàng nghìn lần
Cấu tạo thành ruột
Ruột bổ dọc
Nếp gấp và các lông trên niêm mạc ruột
Cấu tạo lông ruột
Bề mặt hấp thụ của ruột tăng lên hàng nghìn lần do 3 cấp độ cấu tạo :
Nếp gấp của niêm mạc ruột
Lông ruột
Lông ruột cực nhỏ

3. Sự hấp thụ các chất dinh dưỡng.
a. Bề mặt hấp thụ của ruột
b. Cơ chế hấp thụ
Nhờ cơ chế khuếch tán và vận chuyển chủ động
Con đường vận chuyển chất hấp thụ:
+ Theo đường máu
+ Theo đường bạch huyết
? Em hãy nhắc lại cơ chế vận chuyển các chất qua màng tế bào
Quan sát phim về sự tiêu hoá ở người
1. T¹i sao nhai kü no l©u?
2. Qu¸ tr×nh tiªu ho¸ thøc ¨n quan träng nhÊt ë ®©u trong c¸c c¬ quan tiªu ho¸? V× sao


Câu1: Chọn câu trả lời đúng nhất về khái niệm tiêu hoá.
A. Tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ.
B. Tiêu hoá là quá trình biến đổi chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
C. Tiêu hoá là quá trình biến đổi thức ăn thành chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng.
D. Tiêu hoá là quá trình tạo ra chất dinh dưỡng và năng lượng, hình thành phân giải ra ngoài cơ thể
Câu 2: ở động vật chưa có cơ quan tiêu hoá thức ăn được tiêu hoá.
A. Tiêu hoá nội bào
B. Tiêu hoá ngoại bào
C. Tiêu hoá nội bào và tiêu hoá ngoại bào
D. Tất cả đều đúng
Câu 3: ở động vật có ống tiêu hoá, trong ống tiêu hoá thức ăn được tiêu hoá ngoại bào nhờ.

A. Nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hoá
B. Nhờ hoạt động cơ học của ống tiêu hoá và tác dụng của dịch tiêu hoá
C. Tác dụng của dịch tiêu hoá
D. Tác dụng của dịch tiêu hoá
Câu 4: ở động vật có túi tiêu hoá thức ăn được tiêu hoá.
A. Tiêu hoá nội bào
B. Tiêu hoá ngoại bào
C. Tiêu hoá nội bào và tiêu hoá ngoại bào
D. Tất cả sai


Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo và các em học sinh!