Bài 15. Tiêu hoá ở động vật

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật

B. Chuyển HóA VậT CHấT Và NĂNG Lượng ở động vật
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật

Tiêu hóa là gì?

Tiêu hóa là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ.
Tiêu hóa là quá trình tạo ra các chất dinh dưỡng và năng lượng, hình thành phân thải ra ngoài cơ thể.
Tiêu hóa là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng.
Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.


Chọn câu trả lời đúng về khái niệm tiêu hóa:

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
I. Tiêu hóa là gì?
? Quá trình tiêu hoá của động vật xảy ra ở đâu trong cơ thể?
Quá trình tiêu hoá xảy ra:
+ ở bên trong tế bào: tiêu hoá nội bào.
+ ở bên ngoài tế bào: tiêu hoá ngoại bào.

- Khái niệm: Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
ii. Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa
? Nhóm động vật nào chưa có cơ quan tiêu hóa?
* Động vật chưa có cơ quan tiêu hóa là động vật đơn bào. Ví dụ: Trùng roi, trùng giày, amip...
Chọn trình tự các giai đoạn của quá trình tiêu hóa thức ăn của trùng giày:
1.Các chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ từ không bào tiêu hoá vào tế bào chất. Riêng phần thức ăn không được tiêu hoá trong không bào được thải ra khỏi tế bào theo kiểu xuất bào.
2.Màng tế bào lõm dần hình thành không bào tiêu hoá chứa thức ăn bên trong.
3. Lizôxôm gắn vào không bào tiêu hoá. Các Enzim của Lizôxôm vào không bào tiêu hoá và thuỷ phân chất dinh dưỡng phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.

Tiêu hóa nội bào ở trùng giày
* Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa: ở động vật chưa cơ quan tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa nội bào. Các enzim từ lizôxôm vào không bào tiêu hóa thủy phân chất hữu cơ có trong thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống.

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
iii. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa
? Những động vật nào có túi tiêu hóa?
* Các loài ruột khoang và giun dẹp có túi tiêu hóa.
? Mô tả cấu tạo của túi tiêu hóa?
* Cấu tạo túi tiêu hóa:
Hình túi có 1 lỗ thông duy nhất ra bên ngoài.
Được tạo thành từ nhiều tế bào.
Trên thành túi có nhiều tế bào tuyến, tiết enzim vào lòng túi tiêu hóa.
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
iii. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa
? Mô tả quá trình tiêu hóa thức ăn trong túi tiêu hóa?
* Tiêu hóa thức ăn ở động vật có túi tiêu hóa (thủy tức):
- Tiêu hóa ngoại bào (nhờ enzim thủy phân chất dinh dưỡng phức tạp trong lòng túi)
- Tiêu hóa nội bào.
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
iii. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa
? Tại sao trong túi tiêu hóa thức ăn được tiêu hóa ngoại bào lại tiếp tục tiêu hóa nội bào?
? So sánh quá trình tiêu hóa của thủy tức với trùng giày?
Sau khi tiêu hoá ngoại bào ? Các chất dinh dưỡng đơn giản hơn nhưng tế bào vẫn chưa sử dụng được. Vì vậy các chất dinh dưỡng tiêu hoá dở dang tiếp tục được tiêu hoá nội bào ? Các chất dinh dưỡng đơn giản, cơ thể sử dụng được.
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
iii. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa
? Ưu điểm của tiêu hóa thức ăn ở động vật có túi tiêu hóa so với động vật chưa có cơ quan tiêu hóa là gì?
- Ưu điểm: Tiêu hóa được các thức ăn có kích thước lớn hơn.
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
IV. Tiêu hóa ở động vât có ống tiêu hóa
? Những động vật nào có ống tiêu hóa?
- Động vật có xương sống và nhiều loài động vật không xương sống (châu chấu, giun đất).
Hệ tiêu hóa của người
? Hãy kể tên các bộ phận ở ống tiêu hóa ở người?
? ống tiêu hóa có cấu tạo như thế nào?
- ống tiêu hóa gồm: Miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột non, ruột già, hậu môn.

? Điền vào bảng quá trình tiêu hóa thức ăn trong các bộ phận của ống tiêu hóa ở người (trả lời bằng cách đánh dấu x vào các cột tiêu hóa cơ học và hóa học)
Hệ tiêu hóa của người
x
x
x
x
x
x
x
x
Miệng
Thực quản
Dạ dày
Ruột non
Ruột già

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
IV. Tiêu hóa ở động vât có ống tiêu hóa
? ống tiêu hóa của một số động vật như giun đất, châu chấu, chim có bộ phận nào khác với ống tiêu hóa của người? Các bộ phận đó có chức năng gì?
Diều ở giun đất và côn trùng. Diều (một phần của thực quản biến đổi thành): làm mềm thức ăn; Mề (dạ dày cơ) ở giun d?t, chim có những viên sỏi nhỏ: làm tăng hiệu quả tiêu hoá cơ học (nghiền thức ăn dạng hạt)
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
IV. Tiêu hóa ở động vât có ống tiêu hóa
? Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa diễn ra như thế nào?
* Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa:
Thức ăn được tiêu hóa ngoại bào.
Thức ăn đi qua ống tiêu hóa được biến đổi cơ học và hóa học trở thành những chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu.
Các chất không được tiêu hóa trong ống tiêu hóa sẽ tạo thành phân và được thải ra ngoài.
?Tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa có ưu điểm gì so với tiêu hóa trong túi tiêu hóa?
Câu 1: Cho biết sự khác nhau giữa tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào?
Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
* Củng cố:
Sự khác nhau giữa tiêu hóa nội bào và tiêu hóa ngoại bào:
- Tiêu hóa nội bào là tiêu hóa thức ăn bên trong tế bào, thức ăn được tiêu hóa hóa học trong không bào nhờ hệ thống enzim.
- Tiêu hóa ngoại bào là tiêu hóa thức ăn bên ngoài tế bào, thức ăn có thể được tiêu hóa trong túi tiêu hóa hoặc được tiêu hóa cả về mặt cơ học và hóa học trong ống tiêu hóa.
Có thể hiểu sự khác biệt là tiêu hóa nội bào thì tiêu hóa bên trong tế bào còn tiêu hóa ngoại bào thì bên ngoài tế bào.

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
* Củng cố:
Câu 2: Ống tiêu hóa phân hóa thành những bộ phận khác nhau có tác dụng gì ?
Ống tiêu hóa phân thành các bộ phận khác nhau để thực hiện các chức năng khác nhau nhất định. Sự chuyện hóa về chức năng giúp quá trình tiêu hóa đạt hiệu quả cao. Ví dụ: Ở khoang miệng, cơ nhai tham giao vào quá trình tiêu hóa cơ học, làm thức ăn nhỏ lại, làm tăng diện tích tác dụng enzim tiêu hóa lên thức ăn.

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
* Củng cố:
Câu 3: Tại sao lại nói tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa là tiêu hóa ngoại bào?

Thức ăn ở trong ống tiêu hóa (gồm nhiều bộ phận) đi theo một chiều. Khi đi qua ống tiêu hóa, thức ăn được biến đổi cơ học trở thành các chất dinh dưỡng đơn giản và được hấp thụ vào máu. Quá tình biến đổi thức ăn hoàn toàn xảy ra trong ống tiêu hóa ( không xảy ra trong tế bào) nên được gọi là tiêu hóa ngoại bào ( tức là tiêu hóa bên ngoài tế bào).

Bài 15: Tiêu hóa ở động vật
*Chiều hướng tiến hóa của hệ tiêu hóa:
- Cấu tạo ngày càng phức tạp: Từ không có cơ quan tiêu hóa đến có cơ quan tiêu hóa, từ túi tiêu hóa đến ống tiêu hóa (phân hóa rõ rệt).
- Chuyên hóa về chức năng của từng cơ quan tiêu hóa trong ống tiêu hóa.
Nêu chiều hướng tiến hóa của hệ tiêu hóa?