Bài 15. Thuỷ quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG.
I. THỦY QUYỂN
1. Khái niệm
NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
NƯỚC TRONG ĐẠI DƯƠNG
HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN
Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho biết nước trên Trái Đất tồn tại ở những dạng nào?
NƯỚC TRONG ĐẠI DƯƠNG
HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN
NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
Có mối quan hệ như thế nào?
Tại sao các dạng nước vẫn được duy trì thường xuyên trên Trái Đất mà không mất đi?
Nước trên Trái đất tham gia vào những vòng tuần hoàn nào?
1
2
1
2
2
2
2 - Tuần hoàn của nước trên Trái Đất
a. Vòng tuần hoàn nhỏ
Nước bốc hơi, tạo mây, mưa xuống tại chỗ.
b. Vòng tuần hoàn lớn
Gió đưa mây từ Đại dương vào lục địa, tạo mưa, tuyết, rơi xuống lục địa,tạo dòng chảy, ngấm,. sau đó chảy về đại dương.
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
NHÓM
NHÂN TỐ
HOẠT ĐỘNG
CHẾ ĐỘ MƯA
BĂNG TUYẾT
NƯỚC NGẦM
ĐỊA THẾ
THỰC VẬT
HỒ , ĐẦM
1
2
3
4
5
6
Tại sao người ta nói tàn phá rừng cũng là một nguyên nhân gây ra lũ bùn, lũ quét ? Từ đó cho biết ảnh hưởng của thực vật đối với chế độ nước sông? Trả lời câu hỏi và giải thích: "ở lưu vực sông rừng phòng hộ được trồng ở đâu?"
Cho biết chế độ mưa ở các đới khí hậu: xích đạo, nhiệt đới gió mùa, Địa Trung Hải, O�n đới hải dương phía Tây? Tìm mối liên hệ giữa chế độ nước sông với chế độ mưa ở các đới khí hậu đó? Cho ví dụ
So sánh địa hình ở miền núi và đồng bằng? Tốc độ dòng chảy ở 2 khu vực ra sao? Từ đó cho biết ảnh hưởng của địa thế đối với chế độ nước sông. Giải thích tại sao ở miền trung nước ta lũ ở các sông lên nhanh
Hồ đầm có tác dụng điều hòa nước sông như thế nào? Giải thích tại sao chế độ nước sông Mê Công điều hòa hơn chế độ nước sông Hồng.
Nước ngầm có vai trò như thế nào đối với chế độ nước sông? Ơ� miền đất đá dễ thấm nước chế độ sông ra sao, ở miền đất khó thấm chế độ nước sông ra sao? Cho ví dụ
Băng tuyết tập trung ở đâu? Tan ra vào mùa nào? Từ đó quyết dịnh tới chế độ nước sông như thế nào? Cho ví dụ
1. CHẾ ĐỘ MƯA
KIỂU KHÍ HẬU
CHẾ ĐỘ MƯA
CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
XÍCH ĐẠO
NHIỆT ĐỚI GIÓ MÙA
ÔN ĐỚI HẢI DƯƠNG
ĐỊA TRUNG HẢI
Mưa lớn, quanh năm
6 tháng mưa
Mưa quanh năm
Mưa vào mùa Đông
Lưu lượng lớn, điều hòa
Không điều hòa, mùa lũ, mùa khô hạn
Điều hòa
Không điều hòa
Mưa quanh năm
Chế độ nước sông điều hòa
Mưa theo mùa
Chế độ nước sông không điều hòa
VÍ DỤ
SÔNG AMAZÔN
SÔNG CỬU LONG
Chảy qua miền khí hậu nhiệt đới gió mùa có một mùa mưa và một mùa khô
Chảy qua miền khí hậu xích đạo có một mưa lớn quanh năm
Có một mùa nước lớn và một mùa cạn, lưu lượng nước thất thường
Lưu lượng nước lớn quanh năm
NĂNG LƯỢNG BXMT LỚN, NHIỆT ĐỘ TĂNG
BĂNG, TUYẾT TAN RA
CUNG CẤP NƯỚC CHO SÔNG NGÒI
2. BĂNG TUYẾT
Gây lũ lụt, nước lớn vào mùa đầu mùa xuân, mùa thu cạn kiệt
CÁC SÔNG Ở MIỀN XIBIA - NGA
Chảy từ Nam - lên Bắc
Đầu mùa xuân
Thượng nguồn nhân được lượng nhiệt độ lớn, băng tuyết tan ra
Hạ nguồn nhận được ánh sáng ít, băng tuyết chưa kịp tan
Nước chảy tràn, gây lũ lụt, hình thành nhiều hồ, đầm lầy
3. NƯỚC NGẦM
Cung cấp nước, điều tiết dòng chảy cho sông ngòi
Vùng đất đá thấm nước tốt
Nguồn dữ trữ và cung cấp nước cho sông ngòi
Vùng đất đá khó thấm nước
Điều tiết dòng chảy cho sông ngòi kém
4. ĐỊA THẾ
Tốc độ dòng chảy lớn
MƯA
MIỀN NÚI
Lưu lượng nước tập trung
VD: MIỀN TRUNG NƯỚC TA
Hệ thống núi ăn sát ra tận biển, độ dốc lớn
Mưa tập trung.Tốc độ dòng chảy lớn
Lũ lên nhanh
5.THỰC VẬT
Một phần được giữ lại trên cành, lá cây
Một phần được thảm mục và cây cỏ giữ lại
Một phần len theo rễ cây ngấm xuống đất
Điều tiết dòng chảy, giảm tốc độ dòng chảy, cung cấp nước
Chặt phá rừng đầu nguồn làm cho xói mòn đất, gây lũ quét, lũ bùn, sạt lở đất và gây thiếu nước vào mùa khô
6. HỒ, ĐẦM
Là nơi chứa nước
Điều tiết dòng chảy cho sông
MÙA MƯA
Nước được chứa trong hồ, giảm lưu lượng nước cho sông
MÙA KHÔ
Nước chảy trong hồ ra cung cấp nước cho sông

















III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Dựa vào SGK và Đoạn phim em hãy hoàn thành đầy đủ các thông tin vào phiếu học tập
SÔNG
VỊ TRÍ
NƠI BẮT NGUỒN
CHIỀU DÀI
DIỆN TÍCH LƯU VỰC
NGUỒN CUNG CẤP NƯỚC CHÍNH
Tìm một số sông lớn khác có nguồn cung cấp nước tương tự và xác định vị trí của chung trên bản đồ tự nhiên thế giới
Nhóm 1: Sông Nin
Nhóm 2: Sông A-ma-dôn
Nhóm 3: Sông I-ê-nit-xây
Sông
Vị trí
Nơi bắt nguồn
Chiều dài
Diện tích lưu vực
Nguồn cung cấp nước chính
Nin
Ai cập
Hồ Victoria
6 685 km
2 881 000 km2
Nước ngầm, mưa
A-ma-dôn
Bra-xin
Dãy An-đet
6 437 km
7 170 000 km2
Nước ngầm, mưa
I-ê-nit-xây
LB Nga
Cao Nguyên Trung Xibia
2 580 000 km2
Tuyết và băng tan
4 102 km
1. SÔNG NIN
Hồ Victoria
Nin
Chảy qua nhiều vùng có khí hậu khác nhau
Chảy qua sa mạc nhưng lưu lượng nước vẫn lớn
Là sông dài nhất thế giới, bồi đắp nên Tam giác châu điển hình
2. SÔNG A-MA-DÔN
3. SÔNG IÊNITXÂY
IÊNITXÂY
Nước lớn vào mùa xuân, mùa hạ
Đóng băng vào mùa đông
Câu 1. Nước bốc hơi từ đại dương được gió thổi vào lục địa ngưng kết tạo thành nước và tuyết rơi xuống bề mặt lục địa, sau đó lại chảy về đại dương, lại tiếp tục bốc hơi,. Đó là:
b. Vòng tuần hoàn nhỏ
c. Vòng tuần hoàn cả lớn và nhỏ
a. Vòng tuần hoàn lớn
d. Vòng khép kín
Câu 2. Nhân tố quyết định đến chế độ nước sông là:
d. Chế độ mưa và nhiệt độ
c. Hồ đầm
a. Địa thế, địa chất
b. Caây coû
Câu 3: Sông Nil bắt nguồn từ đâu?
b. Hồ Victoria
c. Cao nguyên Trung Xibia
a. Dãy núi Anđét
d. Tất cả đều sai
Câu 4. Ở khu vực xích đạo chế độ mưa như thế nào?
c. Mưa lớn quanh năm
b. Ít mưa
a. Mưa theo mùa
d. Không mưa
Câu 5: Chúng ta học tập và tìm hiểu về nước nhằm mục đích?
b. Có ý thức bảo vệ và giữ gìn nguồn nước
c. Bảo vệ sự tồn vong của nhân loại
a. Bảo vệ môi trường sống
d. Tất cả đều đúng
Các em về nhà học bài, trả lời câu hỏi trong SGK và chuẩn bị bài tiếp theo
Xin chân thành cảm ơn