Bài 15. Thuỷ quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

Tiết 19
Bài 15
THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
I. THỦY QUYỂN
1. Khái niệm
Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất
Bao gồm:

Thuỷ quyển là gì ?
2. Tuần hoàn nước trên Trái Đất
Dựa vào hình bên, hãy trình bày vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn của nước trên Trái Đất?
Vòng tuần hoàn nhỏ
Mưa
Tuyết rơi
Hồ
Nước bốc hơi
Sông suối
Tầng đất thấm nước
Biển và đại dương
Vòng tuần hoàn lớn
Nước ngầm
Gió
3
Mưa
Vòng tuần hoàn nhỏ
Nước biển bốc hơi lên cao tạo thành mây và mưa lại rơi xuống biển
Vòng tuần hoàn lớn
Nước biển bốc hơi lên cao thành mây, gió đưa mây vào sâu trong lục địa rồi gặp lạnh tạo mưa (dạng nước và tuyết rơi)
+ Một phần bốc hơi lên khí quyển
+ Một phần ngấm qua đất đá để tạo thành nước ngầm
+ Một phần tạo thành nước trên mặt như ao, hồ, sông, suối…
- Các dòng chảy ngầm và trên mặt cuối cùng lại đưa nước về biển và đại dương
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm
Chế độ mưa:
Tại sao chế độ mưa lại ảnh hưởng tới chế độ nước sông? nêu ví dụ
Ở miền khí hậu nóng hoặc địa hình thấp ở ôn đới, thủy chế sông phụ thuộc vào chế độ mưa
Ví dụ sông Hồng:
+ Mùa lũ (tháng 6 – 10) gần trùng với mùa mưa (thàng 5 - 10)
+ Mùa cạn gần trùng với mùa khô (ít mưa)
b. Băng tuyết
Tại sao băng tuyết lại ảnh hưởng tới chế độ nước sông?
- Ở miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao, chế độ nước sông còn phụ thuộc vào lượng băng tuyết tan

c. Nước ngầm
Nước ngầm có vai trò gì đối với chế độ nước sông?
- Ở vùng đá ngấm n­íc, nước ngầm có vai trò đáng kể trong điều hòa chế độ nước sông

Nước ngầm chảy ra mặt đất
2. Địa thế, thực vật và hồ đầm
Địa thế
Tại sao địa thế, hình dạng sông lại ảnh hưởng lớn chế độ nước sông?
Ở miền núi sông chảy nhanh vµ xiÕt.ở đồng bằng ch¶y chËm h¬n do ®Þa h×nh ë ®ång b»ng thÊp h¬n vïng nói.
- NhiÒu s«ng ng¾n vµ dèc
- Cã nhiÒu phô l­u cung cÊp n­íc ch¶y Vµo dßng ch¶y chÝnh
Dựa và bản đồ địa hình và kiến thức đã học, em hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền Trung nước ta thường lên rất nhanh?

b. Thực vật
Thực vật có vai trò gì đối với dòng chảy của sông?

- Thực vật có vai trò điều hòa dòng chảy của sông, giảm lũ lụt
Ở lưu vực sông rừng phòng hộ được trồng ở đâu, vì sao?
c. Hồ và đầm
Hồ và đầm có tác dụng như thế nào?
- Hồ đầm nối với sông có tác dụng điều hòa chế độ nước sông
III. Một số sông lớn trên trái đất.
Hoạt động nhóm

Nhóm 1,2: Dựa vào BĐTN châu Phi nghiên cứu sông Nin.
Nhóm 3,4: Dựa vào BĐTN châu mĩ nghiên cứu sông Amzôn
Nhóm 5,6: Dựa vào BĐTN châu á nghiên cứu sông I-ê-nít-xây.
Bắt nguồn:....Đổ ra.....
Chiều dài:...........
Diện tích lưu vực:........
Hướng chảy:..........
Nguồn cung cung cấp nước:....
1. Sông Amazôn
Bắt nguồn từ dãy Andét -> Đại Tây Dương
Qua khu vực khí hậu XĐ Châu Mĩ
DTLV: 7.170.000km2, Dài 6.437km
Nguồn cung cấp : mưa và nước ngầm
2. S«ng Nile
Bắt nguồn từ hồ Victoria -> Đia Trung Hải
Qua khu vực khí hậu XĐ,cận XĐ,CN C.phi
DTLV: 2.881.000km2, Dài 6.685km
Nguồn cung cấp : mưa và nước ngầm
3. S«ng I-ª-nÝt s©y
Bắt nguồn từ dãy Xaian-> biển Cara
Qua khu vực khí hậu ôn đới lạnh châu á
DTLV: 2.580km2, Dài 4.102km
Nguồn cung cấp : mưa và tuyết tan
Nile


Hồ victoria

Địa Trung Hải

XĐ, cận XĐ, CN châu Phi

Nam – bắc

2.881.000
6685 Dài nhất

Mưa và nước ngầm
A-ma-dôn

Dãy Anđét

Đại Tây Dương

XĐ Châu Mĩ

Tây – đông

7.170.000
Lớn nhất

6.437

Mưa và nước ngầm

I-ê-nit-xây

Dãy Xaian
Biển Cara

Ôn đới lạnh châu Á

Nam – bắc

2.580.000


4.102

Băng tuyết tan và mưa

Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1: Nước sông chảy nhanh hay chậm phụ thuộc vào những yếu tố nào sau đây:
Độ dốc của sông
Bề ngang của lòng sông
Lượng mưa khu vực sông
Ý A và B đúng
Câu 2: Những sông nào sau đây chảy theo hướng Nam – bắc
Sông Nin và sông I-ê-nít-xây
Sông Nin và sông A-ma-dôn
Sông I-ê-nít-xây và sông A-ma-dôn
Tất cả đều sai

√
√
Câu 3: Sông nào sau đây dài nhất thế giới:
Sông Nin
Sông A-ma-dôn
Sông I-ê-nít-xây
Sông Vôn-ga

√