Bài 15. Thuỷ quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

BÀI 15
THỦY QUYỂN, MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
I.THỦY QUYỂN:
1.Khái niệm:
Dựa vào sự hiểu biết của mình, các em hãy cho biết thủy quyển là gì?
Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất bao gồm nước trong các biển, đại dương, nước trên lục địa và hơi nước trong khí quyển.
2.Tuần hoàn của nước trên Trái đất:
SƠ ĐỒ VÒNG TUẦN HOÀN CỦA NƯỚC
Vòng tuần hoàn nhỏ
a. Vòng tuần hoàn nhỏ:
b. Vòng tuần hoàn lớn:
2.Tuần hoàn của nước trên Trái đất:
Bi?n, d?i duong bốc hơi
Mưa
Mây
Biển, đại dương bốc hơi
Mưa
Mây (gió đưa vào đất liền)
Biển, đại dương
Sông, suối, nước ngầm
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ SÔNG:
1.Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
Dựa vào nội dung phần II.1 SGK và sự hiểu biết của mình, hãy cho biết tại sao nói chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm lại ảnh hưởng đến chế độ nước sông?
Nêu ví dụ
Ở miền khí hậu nóng hoặc nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới
XÍCH ĐẠO
10°N
10°B
20°B
CHÍ TUYẾN BẮC
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ SÔNG:
1.Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
*Ở miền khí hậu nóng hoặc những nơi địa hình thấp của khu vực khí hậu ôn đới, chế độ nước sông phụ thuộc vào chế độ mưa.
Ví dụ: ở XĐ, lượng mưa nhiều, mưa quanh năm, nên sông ngòi đầy nước quanh năm; ở khu vực nhiệt đới gió mùa có 1 mùa mưa và 1 mùa khô, nên sông có 1 mùa nước lũ và 1 mùa nước cạn.
Sông Hồng mùa cạn (t 11  t 5)
Sông Hồng mùa lũ (t 6  t 10)
S.Ô bi
S.I ê nit xây
S.Lê na
Ở miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao
XÍCH ĐẠO
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ SÔNG:
1.Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
* Ở miền ôn đới lạnh và những sông bắt nguồn từ núi cao, chế độ nước phụ thuộc vào lượng băng tuyết tan.
S.Ô bi
S.I ê nit xây
S.Lê na
Sông In di ghi rơ ca (Xi bia) đóng băng vào mùa đông
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ SÔNG:
1.Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
* Ở các vùng đất đá bị thấm nước nhiều, nước ngầm có vai trò đáng kể trong việc điều hòa chế độ nước của sông.
2.Địa thế, thực vật và hồ đầm:
Dựa vào kiến thức đã học và bản đồ tự nhiên Việt Nam, hãy cho biết vì sao mực nước lũ ở các sông ngòi miền Trung nước ta thường lên rất nhanh?
-Sông ngắn, dốc do địa hình núi lan ra sát biển.
-Mưa khá tập trung, mưa với lượng mưa lớn trong thời gian ngắn
2.Địa thế, thực vật và hồ đầm:
a) Địa thế:
Ở miền núi, khi có mưa, lũ lên nhanh, nước sông cũng chảy nhanh hơn ở đồng bằng.
ĐIỆN BÀN, QUẢNG NAM
HỘI AN, QUẢNG NAM
ĐẬP ĐÁ, HUẾ
TRẬN LỤT THÁNG 9/2009 Ở MIỀN TRUNG
BÃO LŨ TỪ LÂU LUÔN LÀ NỖI KINH HOÀNG CỦA NƯỜI DÂN MIỀN TRUNG (HÀ TĨNH THÁNG 9 NĂM 2009)
HỘI AN THÁNG 9/2009
HỘI AN THÁNG 9/2009
NƯỚC LỤT LÊN CAO Ở HỘI AN (THÁNG 9/2009)
NƯỚC LỤT LÊN GẦN ĐẾN NÓC NHÀ Ở TT- HUẾ (THÁNG 9/2009)
TP. HUẾ MÙA LỤT THÁNG 9/2009
CỐ ĐÔ HUẾ MÙA LỤT THÁNG 9/2009
Lũ nhấn chìm tận nóc nhà dân ở TP Quy Nhơn (Bình Định)
Nước ngập nhấn chìm hàng trăm nhà dân ở Tuy An, Phú Yên
ĐƯỜNG THÁI NGUYÊN, NHA TRANG SÁNG NGÀY 3/11/2009
Theo các em, vì sao ở các tỉnh miền Trung nước ta trong những năm gần đây lũ lụt thường rất lớn?
Khai thác bừa bãi, thiếu quy hoạch
Cứ tiếp tục như thế này thì làm gì còn rừng
49
M?T R?NG DO X�Y D?NG C�C CễNG TRèNH TH?Y DI?N
Chi chít các nhà máy thủy điện đã và đang xây dựng trên các sông của Quảng Nam (Nguồn: Sở Công thương Q.Nam)
Chỉ trên một hệ thống sông Bung (H.Tây Giang,Quảng Nam) đã có đến 10 công trình thủy điện (tính đến 23/10/2009)
"Mới triển khai bốn dự án thủy điện mà rừng đã mất hơn 4.000ha, chưa kể 6.000ha rừng phải bị chặt bỏ để kéo đường dây điện. Nếu Quảng Nam triển khai hết số thủy điện đã phê duyệt thì mọi chuyện sẽ không tưởng tượng được"



Ông DƯƠNG CHÍ CÔNG
(giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường Quảng Nam)
HẬU QUẢ KHI RỪNG BỊ TÀN PHÁ NGÀY MỘT NHIỀU
Phá vỡ cân bằng sinh thái
PHÁ RỪNG
Khí hậu biến đổi
Dòng chảy không ổn định
Lũ lụt, hạn hán
Đất đai bị thoái hóa
Sinh vật suy giảm …
PHIM VỀ HẬU QUẢ PHÁ RỪNG
LŨ, LỤT TRONG CƠN BÃO SỐ 11 ( MIRINAE) Ở QUẢNG NGÃI
NƯỚC LŨ LÊN CAO TRONG CƠN BÃO SỐ 11 (2/11/2009) B.ĐỊNH
LỰC LƯỢNG CỨU HỘ TRONG CƠN BÃO SỐ 11
Anh Trương Trung Trực cố gắng đào bới dưới căn nhà bị cuốn trôi để tìm thi thể vợ mình
Sau ba ngày ngập, nước vẫn chưa rút hết trong TP.Tuy Hòa
Lũ dữ đã làm sụp mố cầu Tam Giang - cây cầu huyết mạch nối khu vực phía Nam với trung tâm thị xã Sông Cầu
Lũ quét đã làm sập và hư hại nặng nhiều nhà dân ở thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên
LŨ LỤT Ở PHÚ YÊN
Trường tiểu học Xuân Sơn Bắc chỉ còn là đống bê tông vụn nát
Xóm Trường tan hoang sau cơn lũ tràn qua
Nhiều căn nhà sập hoàn toàn hoặc chỉ còn trơ lại vách, tài sản bị trôi hết hoặc vùi lấp trong cát
Những chiếc máy cày bị vùi lấp
Để hạn chế lũ lụt, để bảo vệ lớp đất trồng, bảo vệ môi trường sống, chúng ta cần phải làm gì?
-Bảo vệ rừng
-Trồng rừng
Dựa vào mục II.2.b SGK và sự hiểu biết của mình, hãy cho biết tại sao nói thực vật lại có vai trò điều hòa dòng chảy của sông, giảm lũ lụt?
-Một phần khá lớn nước mưa được giữ lại trên các tán cây.
-Một phần nhờ rễ cây mà thấm nhanh xuống đất.
-Một phần được thảm mục giữ lại.
-Thảm thực vật ngăn sự bốc hơi nước.
2.Địa thế, thực vật và hồ đầm:
a)Địa thế:
b)Thực vật:
2.Địa thế, thực vật và hồ đầm:
b) Thực vật:
Có vai trò điều hòa dòng chảy của sông, giảm lũ lụt.
c) Hồ đầm:
2.Địa thế, thực vật và hồ đầm:
c) Hồ đầm:
Điều hòa chế độ nước sông
III.MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT:
HOẠT ĐỘNG NHÓM
Nhóm 1: Tìm hiểu về sông Nin
Nhóm 2: Tìm hiểu về sông A-ma-dôn
Nhóm 3: Tìm hiểu về sông I-ê-nit-xây
S.I-Ê-NIT-XÂY
S.NIN
S.A-MA-DÔN
HỒ VICTORIA
ĐỊA TRUNG HẢI
XÍCH ĐẠO
Hồ Victoria
Địa Trung Hải
XĐ, cận XĐ cận nhiệt châu Phi
2.881.000
6.685
Mưa và nước ngầm
DÃI
A N Đ E T
ĐẠI TÂY DƯƠNG
XÍCH ĐẠO
Hồ Victoria
Dãy Anđét
Địa Trung Hải
Đại Tây Dương
XĐ, cận XĐ cận nhiệt châu Phi
Xích đạo châu Mỹ
2.881.000
7.170.000
6.685
6.437
Mưa và nước ngầm
Mưa và nước ngầm
S.I ê nit xây
DÃY XAI AN
BIỂN CA RA
XÍCH ĐẠO
Hồ Victoria
Dãy Anđét
Dãy Xaian
Địa Trung Hải
Đại Tây Dương
Biển Cara (BBD)
XĐ, cận XĐ cận nhiệt châu Phi
Xích đạo châu Mỹ
Ôn đới lạnh châu Á
2.881.000
7.170.000
2.580.000
6.685
6.437
4.102
Mưa và nước ngầm
Mưa và nước ngầm
Băng tuyết tan và mưa
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
1.Chế độ nước sông chịu ảnh hưởng bởi những nhân tố nào?
Chế độ mưa.
Băng tuyết.
Nước ngầm.
Địa thế.
Thực vật.
Hồ đầm.
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
2.Ở lưu vực của sông, rừng phòng hộ thường được trồng ở đâu? Vì sao trồng ở đó?
-Ở thượng nguồn các con sông.
-Để điều hòa dòng chảy,hạn chế lũ lụt.
KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
3.Vì sao sông sông A-ma-dôn có lưu lượng nước lớn và đầy nước quanh năm?
Sông A-ma-dôn có lưu vực ở 2 bên XĐ. Chế độ nước s.A-ma-dôn chịu ảnh hưởng chế độ mưa XĐ. Ở đây mưa quanh năm, lượng mưa lớn.
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY CHẤM DỨT