Bài 15. Thuỷ quyển. Một số nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông. Một số sông lớn trên Trái Đất

KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Trình bày sự hình thành và phân bố các đới khí hậu trên Trái Đất
2/ Trình bày sự hình thành và phân bố các kiểu khí hậu chính trên Trái Đất
Bài 15: THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT.
Tiết 18
NỘI DUNG CHÍNH
NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
MỘT SỐ SÔNG LỚN
THỦY QUYỂN
NƯỚC TRONG CÁC BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG
NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
HƠI NƯỚC TRONG KHÍ QUYỂN
Hơi nước trong khí quyển
Nước trong các biển, đại dương
Nước trên lục địa
Thủy quyển là gì ?
I. THỦY QUYỂN
1. Khái niệm:
THỦY QUYỂN
(SGK)
Hãy cho biết vai trò của nước đối với cuộc sống của chúng ta?
- Ở đâu có nước là ở đó có sự sống, thiếu nước sự sống của con người và sinh vật sẽ không tồn tại, nước chiếm tới 75% cơ thể con người.
Có giá trị lớn về thủy điện, thủy lợi, giao thông, cung cấp phù sa….
- Điều hòa khí hậu mát mẻ.
Cần có ý thức bảo vệ, gìn giữ nguồn nước quý giá, bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sức khỏe và sự tồn vong của xã hội loài người.
Bài 15: THỦY QUYỂN. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT.
I. THỦY QUYỂN
1. Khái niệm: (SGK)
2. Tuần hoàn của nước trên Trái Đất
2. TUẦN HOÀN CỦA NƯỚC TRÊN TRÁI ĐẤT
Hình15 – Sơ đồ tuần hoàn của nước

Dựa vào hình 15. Hãy trình bày vòng tuần hoàn của nước trên Trái Đất.
Hoạt động: Nhóm
* Nhóm 1 & 2
Trình bày vòng tuần hoàn nhỏ
* Nhóm 3 & 4
Trình bày vòng tuần hoàn lớn
Bài 15: MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT.
Vòng tuần hoàn nhỏ
MƯA
MÂY
BỐC HƠI
NƯỚC BIỂN, ĐẠI DƯƠNG
2.Tuần hoàn của nước trên Trái Đất
- Vòng tuần hoàn nhỏ: nước từ biển (hoặc ao, hồ, sông, ngòi…) bốc hơi tạo thành mây và mưa, mưa rơi xuống, rồi lại bốc hơi…
Bài 15: MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT.
MƯA
LỤC ĐỊA
CÁC DẠNG NƯỚC
NU?C BI?N, D?I DUONG
MÂY
B?C HOI
Vòng tuần hoàn lớn
2.Tuần hoàn của nước trên Trái Đất
Vòng Tuần hoàn lớn: nước biển bốc hơi tạo thành mây, mây được gió đưa vào đất liền, gặp lạnh tạo thành mưa và tuyết; mưa rơi và tuyết tan chảy vào các sông, hồ, và một phần thấm xuống đất thành nước ngầm, nguồn nước từ lục địa lại chảy ra biển; rồi nước biển lại bốc hơi…
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
1. Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
- Ở miền khí hậu nóng hoặc nơi có địa hình thấp của khí hậu ôn đới, nguồn nước cung cấp cho sông chủ yếu là nước mưa nên chế độ nước sông phụ thuộc vào chế độ mưa
Những khu vực nào nước mưa là nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sông?
Hãy kể các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông?
Lấy thí dụ minh họa về mối quan hệ giữa chế độ nước sông với chế độ mưa.
SÔNG AMAZÔN
SÔNG CỬU LONG
Có một 1 mùa nước lớn và 1 mùa cạn
Chảy qua miền khí hậu nhiệt đới gió mùa có một có một mùa mưa và một mùa khô
Chảy qua miền khí hậu xích đạo có lượng mưa lớn quanh năm
Lưu lượng nước lớn quanh năm
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
1. Chế độ mưa, băng tuyết và nước ngầm:
- Ở miền ôn đới lạnh và những miền núi cao, nguồn nước cung cấp cho sông là băng tuyết tan nên sông nhiều nước vào mùa xuân
Những khu vực nào nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sông là do băng tuyết?
Ở những vùng đất, đá thấm nước nhiều, nước ngầm có vai trò gì?.
- Ở những vùng đất, đá thấm nước nhiều, nước ngầm có vai trò đáng kể trong việc điều hòa nước sông
Năng lượng bức xạ mặt trời lớn, nhiệt độ tăng
BĂNG TUYẾT TAN RA
CUNG CẤP NƯỚC CHO SÔNG NGÒI
Gây lũ lụt nước lớn vào đầu mùa xuân, mùa thu cạn kiệt
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ
NƯỚC SÔNG
2. Địa thế , thực vật và hồ đầm.
Độ dốc của địa hình làm tăng tốc độ dòng chảy, quá trình tập trung lũ khiến nước lên nhanh
a. Địa thế
Địa hình có ảnh hưởng như thế nào đến chế độ nước sông?
Sông ngắn dốc, do địa hình núi ăn lan ra sát biển.
Mưa tập trung. Mưa với luợng nước lớn
- Lũ lên nhanh
Giải vì sao các sông miền Trung nước ta lũ thường lên rất nhanh?
b. Thực vật
Một phần được giữ lại trên canh, lá cây.
Một phần được thảm mục và cây cỏ giữ lại
Một phần theo rễ
cây thấm xuống
tầng nước ngầm
Thực vật ảnh hưởng như thế nào đến chế độ nước sông?
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
2. Địa thế , thực vật và hồ đầm.
b. Thực vật: có tác dụng điều hòa dòng chảy cho sông ngòi, làm giảm lũ lụt
a. Địa thế: Độ dốc của địa hình làm tăng tốc độ dòng chảy, quá trình tập trung lũ khiến nước lên nhanh
Chặt phá rừng đầu nguồn làm cho xói mòn đất, gây lũ quét, lũ bùn, sạt lở đất và gây thiếu nước vào mùa khô .
Ở lưu vực sông, rừng phòng hộ thường được trồng ở đâu? Vì sao trồng ở đó?
Ở các lưu vực sông
rừng phòng hộ thường được
trồng ở những vùng núi cao,
thượng nguồn của sông
để điều tiết nước
II. MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẾ ĐỘ NƯỚC SÔNG
2. Địa thế, thực vật và hồ đầm
Hồ, đầm ảnh hưởng như thế nào đến chế độ nước sông?
Hồ, đầm có tác dụng điều hòa nước sông: khi nước sông lên, một phần chảy vào hồ đầm; khi nước sông xuống thì nước ở hồ đầm lại chảy ra làm cho sông đỡ cạn
Mùa mưa nước sông dâng lên một phần chảy vào Biển Hồ, giảm lưu lượng nước cho sông Mê Kông
Mùa khô, khi nước sông MêKông hạ xuống, nước trong Biển Hồ chảy ra cung cấp nước cho sông
BIỂN HỒÀ
Giải thích vì sao nước sông
Mê Kông
điều hòa hơn sông Hồng?
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Chảy qua nhiều miền khí hậu khác nhau
Diện tích lưu vực:

Nơi bắt nguồn:

Chiều dài:
- Hướng chảy:
2 881 000km2
Hồ Vic-to-ri-a
6 695km
nam – bắc
Hãy cho biết nguồn cung cấp nước cho sông NIN
1. Sông Nin
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Diện tích lưu vực:

Nơi bắt nguồn:
Chiều dài:
- Hướng chảy:
2. Sông A-ma-dôn
7.170.000Km2
6.437 km
Dãy Andet
tây – đông
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Hãy cho biết nguồn cung cấp nước cho sông A-ma-dôn
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
Bắt nguồn trên dãy XAIAN
Diện tích lưu vực:

Nơi bắt nguồn:
Chiều dài:
- Hướng chảy:
3. Sông I -ê – Nit-xây
Dãy Xaian
2.580.000 km2
4.102 km
Nam – bắc
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT

Nêu đặc điểm chế độ nước của sông I-ê-ni-xây
Sông Nin: dài nhất thế giới: 6685km, chảy theo hướng
Bắc – Nam qua 3 miền khí hậu khác nhau.
2. Sông A – ma –dôn: dài thứ nhì thế giới 6347km,
chảy theo hướng tây – đông đổ ra Đại Tây Dương
3. Sông I - ê - nit - xây có chiều dài 1402km,
sông chảy từ nam lên Bắc
III. MỘT SỐ SÔNG LỚN TRÊN TRÁI ĐẤT
* Củng cố:
1/ Dựa vào hình 15. Trình bày tuần hoàn của nước trên trái đất.
Hình15 – Sơ đồ tuần hoàn của nước
3. Câu nào sau đây sai?
a. Sông Nin là sông dài nhất thế giới
b. Sông A-ma- dôn lớn nhất thế giới
c. Nguồn cung cấp nước chủ yếu cho sông I-ê-nit-xây là nước mưa và nước ngầm
2/ Nêu các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông
* Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
Học bài kỹ:
+ Vòng tuần hoàn của nước trên trái đất
+ Trình bày các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông
Soạn bài 16: Sóng, thủy triều, dòng biển
+ Quan sát hình16.1 cho biết vào ngày nào có dao động thủy triều nhỏ nhất, ở Trấi Đất sẽ thấy Mặt Trăng như thế nào?
+ Nơi xuất phát, hướng chảy và quá trình thay đổi hướng của dòng biển nóng.
+ Nơi xuất phát, hướng chảy của các dòng biển lạnh ở hai bán cầu.
+ Những dòng biển lạnh ở bán cầu Bắc thường xuất phát ở khoảng vĩ độ nào? Ở bờ đại dương nào, chảy về đâu?
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC.