Bài 15. Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần

Bài 15
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ & VĂN HOÁ THỜI TRẦN
I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Tiết 27
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh:
- Nông nghiệp: công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng xã được mở rộng, đê điều được củng cố. Các vương hầu quý tộc triệu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. Nhà Trần ban thái ấp cho quý tộc.
Sau chiến tranh nhà Trần đã thực hiện những chính sách gì để phát triển nông nghiệp?
Ruộng tư có nhiều hình thức: Ruộng tư của nông dân, địa chủ , quý tộc.
So với thời Lý, ruộng tư dưới thời Trần có gì khác?
Do chính sách khuyến khích khai hoang. Nhà nước quan tâm cấp đất.
Tại sao ruộng tư dưới nhà Trần lại nhiều như vậy?
Cảnh đắp đê dưới thời Trần (tranh vẽ)
“Nhà Trần ý thức được rằng muốn bảo vệ mùa màng, nhà cửa, tính mạng một cách ổn định lâu dài phải có quy hoạch đắp đê quy mô theo cả dòng sông. Vua Trần đặt cơ quan hà đê, có chánh sứ, phó sứ phụ trách việc đê điều ở các lộ, phủ. Đắp đê để giữ nước gọi là đê quai vạc, đắp suốt từ đầu nguồn cho tới bờ biển để ngăn nước lũ tràn ngập. Đắp đê quai vạc bắt đầu từ đó. Nhà nước trực tiếp tổ chức đắp đê trên các triền sông. Đắp đê ngăn nước mặn, công cuộc xây dựng thuỷ nông cũng được nhà Trần chú ý ”
( Dẫn theo Đại cương lịch sử Việt Nam, Tập I )
Em nhận xét gì về tình hình kinh tế nông nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh ?
-> Nền nông nghiệp được phục hồi và phát triển nhanh chóng.
- Ruộng đất tư hữu của địa chủ ngày càng nhiều.
- Thủ công nghiệp : Do nhà nước quản lí rất phát triển và mở rộng gồm nhiều ngành nghề: Làm đồ gốm tráng men, dệt vải, chế tạo vũ khí, đóng thuyền....
Kể tên các nghề thủ
công dưới thời Trần?
MỘT SỐ HIỆN VẬT THỜI LÝ - TRẦN
Bát men xanh ngọc thời Lý (thế kỉ XI-XIII)
Hình 35 – Thạp gốm hoa nâu thời Trần (thế kỉ XIII-XIV)
Hình 36- Gạch đất nung chạm khắc nổi thời Trần (thế kỉ XIII-XIV)
Em có nhận xét gì về tình hình thủ công nghiệp thời Trần ?
-> Thủ công nghiệp phát triển, trình độ kỹ thuật được nâng cao.
Một số ngành nghề thủ công truyền thống
-Thương nghiệp:
-Chợ mọc lên nhiều.Thăng Long là trung tâm buôn bán sầm uất của cả nước.
-Buôn bán với người nước ngoài phát triển qua cảng Vân Đồn.
Tình hình thương nghiệp thời Trần sau chiến tranh như thế nào?
C?ng Vân Đồn
Vân Đồn là thương cảng đầu tiên của nước ta và được phồn thịnh qua các đời: Lý - Trần - Lê.
Thảo luận nhóm(4 phút)
Tình hình kinh tế thời Trần có điểm nào giống và khác thời Lý?
Thảo luận nhóm
2. Tình hình xã hội sau chiến tranh
So sánh giữa thời Lý và thời Trần có nét gì khác trong các tầng lớp xã hội?
Xã hội thời Trần có các tầng lớp nào?

- Vua
- Vương hầu, quý tộc
- Địa chủ
- Thợ thủ công và thương nhân
- Nông dân
- Nông nô và nô tì
Nô tì - Nông nô
Thợ thủ công - Thương nhân
Tầng lớp thống trị
Tầng lớp
bị
trị
Địa chủ
Vua
Vương hầu - quý tộc
Nông dân - Tá điền
? Nhà nước quân chủ quý tộc.
Xã hội phân hoá ngày càng sâu sắc.
2. Tình hình xã hội sau chiến tranh
Câu A, C đúng.
Thưc hiện nhiều chính sách khuyến khích sản xuất,
mở rộng diện tích đất trồng.
Chiêu tập dân nghèo thành lập điền trang.
Quản lý ruộng đất công làng, xã.
Chọn phương án đúng nhất trong các phương án sau:
Bài tập trắc nghiệm
1/ Nhà Trần đã làm gì để khôi phục và phát triển kinh tế nông nghiệp sau chiến tranh ?
Vân Đồn.
Cổ Loa.
Thăng Long.
Hoa Lư.
2/Thời Trần, trung tâm kinh tế sầm uất của cả nước là:
Chọn phương án đúng nhất trong các phương án sau:
Bài tập trắc nghiệm
Thợ thủ công chiếm số lượng lớn trong xã hội.
Xã hội thời Trần ngày càng phân hoá sâu sắc.
Vương hầu, quí tộc thuộc tầng lớp thống trị.
Địa chủ ngày càng ít.
Chọn phương án đúng nhất trong các phương án sau:
Bài tập trắc nghiệm
4/ Sự phân hoá các tầng lớp xã hội thời Trần có gì khác so với thời Lý?
Bài tập trắc nghiệm
Hoàn thành bảng thống kê các tầng lớp xã hội
thời Trần vào bảng sau:
Con có suy nghĩ gì sau khi học xong bài Kinh tế - Xã hội thời Lê sơ?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học kỹ nội dung bài vừa học – Kết hợp đọc SGK.
1.Hãy cho biết tình hình kinh tế thời Trần sau chiến tranh?
2. Xã hội thời Trần gồm có những tầng lớp nào?
1.Bài vừa học:
2.Chuẩn bị bài sau: (Chia nhóm)
- Nghiên cứu chuẩn bị nội dung II: “Sự phát triển văn hoá”
1. Bi?u hi?n v? sinh ho?t van hố th?i Tr?n?
2. Em có nhận xét gì về giáo dục dưới thời Trần?
3. Những nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc?
Dân ta phải biết sử taCho tường gốc tích nước nhà Việt Nam