Bài 15. Sự phát triển kinh tế và văn hoá thời Trần

Ngày soạn: 05/12/2014 Tiết 28. Bài 15
SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ -VĂN HÓA THỜI TRẦN
I. SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức: Một số nét về tình hình kinh tế nước ta sau cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên. Những biện pháp, chính sách tích cực của vương triều Trần và tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nhân dân ta, nền kinh tế được phục hồi và phát triển nhanh chóng
2. Tư tưởn g: Giáo dục lòng tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên...
3. Kĩ năng: Làm quên với phương pháp sánh, đối chiếu với các sự kiện lịch sử.
II. Thiết bị dạy - học: - Tranh ảnh, tư liêu liên quan..
III. Các hoạt động dạy – học ;
1. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống xâm lược Mông-Nguyên?
? Ý nghĩa ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông-Nguyên?
2. Bài mới:
? Nền tảng của xã hội phong kiến là gì?
? Sau những năm bị chiến tranh tàn phá, nhà Trần đã có những biện pháp việc làm gì để khôi phục, phát triển nền kinh tế nông nghiệp?
? Kết quả của những việc làm trên?
GV: Trong nông nghiệp nhà Trần khuyến khích khai hoang, tu sủa và đắp đê điều... ngoài điền trang các vương hầu còn có các thái ấp.
? Thái ấp là gì?
GV: Nhà Trần còn lấy ruộng công bán cho dân làm ruộng tư vì vậy số địa chủ dưới thời Trần tăng hơn so với trước.
? So với thời Lý tình hình ruộng đất dưới thời Trần có gì thay đổi?( ruộng đất tư ngày càng nhiều: các điền trang, thái ấp, ruộng tư của địa chủ...)
GV: Tuy ruộng tư ngày càng nhiều nhưng bộ phận ruộng công làng xã vẫn chiếm ưu thế, là nguồn thu nhập chính của nhà nước.
? Tình hình thủ công nghiệp sau chiến tranh?
? Kể tên các ngành nghề thủ công thời Trần?
? Quan sát hình 35,36 SGK, em có nhận xét gì về kĩ thuật làm gốm?(đạt trình độ cao, tinh xão...)
GV: Ngoài những ngành nghề thủ công cổ truyền, thời Trần còn có những nghề thủ công đặc sắc đó là đóng thuyền lớn để đi biển, chiến đấu và chế tạo các loại súng lớn.
? Em có nhận xét gì về thủ công nghiệp?
? Thương nghiệp sau chiến tranh có gì mới? Nhận xét?
* Sơ kết: Em có nhận xét gì về nền kinh tế nước ta sau chiến tranh?
* GV: Giáo dục tinh thần lao động sự sáng tạo của nhân dân ta trong xây dựng kinh tế, liên hệ với công cuộc xây dựng đất nước ngày nay.
? Hãy nhắc lại xã hội nước ta dưới thời Lý có những tầng lớp, giai cấp nào?
? Dưới thời Trần có những giai cấp, tầng lớp nào, hãy lập sơ đồ?
Thảo luận ? Các tấng lớp, giai cấp có gì thay đổi so với truớc? (tầng lớp vương hầu quí tộc ngày càng có nhiều ruộng đất, nắm mọi quyền hành. tầng lớp địa chủ đông đảo hơn trước. Nông dân làng xã, đặc biệt TK XIV trở thành tá điền ngày càng nhiều, nông nô, nô tì ngày càng đông.)
GV: Phân tích thêm cho HS thấy xã hội thời Trần mang tính đẵng cấp sâu sắc... là nhà nước quân chủ quí tộc.
1. Tình hình kinh tế sau chiến tranh:
a. Nông nghiệp:
- Nhà Trần thực hiện nhiều chính sách khuyến khích sản xuất.
- Công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng xã...
* Nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.




b. Thủ công nghiệp:
- Rất phát triển, gồm có nhiều ngành nghề khác nhau...



c. Thương nghiệp:
- Chợ búa hình thành khắp nơi, buôn bán tấp nập, sầm uất đặc biệt là ở Thăng Long, Vân Đồn



(sau chiến tranh do chính sách khuyến khích sản xuất của nhà Trần cùng với sự lao động cần cù của nhân dân ta, nền kinh tế nhanh chóng được phục hồi và phát triển.)

2. Tình hình xã hội sau chiến tranh
* Sơ đồ các tầng lớp xã hội:


Thống
trị




Bị
trị


* Sự phân hóa xã hội sâu sắc

3 . Củng cố:
- So sánh các tầng lớp xã hội giữa thời Lý và thời Trần ?
( các tầng lớp xã hội như nhau nhưng mức độ tài sản và cách thức bóc lột có khác)
- Phân hoá các tầng lớp xã hội thời Trần có gì khác so với thời Lý ?