Bài 15. Sự phân bố khí áp. Một số loại gió chính

Sự phân bố khí áp
Bài 7
Động Lực
Nhiệt Lực
Sự phân bố các đai khí áp trên Trái Đất.

00
300
900
600
600
300
900
+ áp cao
áp thấp
Đường đi của không khí trên cao
Đường đi của không khí dưới thấp
áp cao chí tuyến
áp thấp xích đạo
áp cao chí tuyến
áp thấp ôn đới
áp thấp ôn đới
áp cao cực
áp cao cực
BBC
NBC



Trªn Tr¸i ®Êt cã 7 ®ai ¸p:
4 ®ai ¸p cao (chÝ tuyÕn vµ cùc)
3 ®ai ¸p thÊp (xÝch ®¹o vµ «n ®íi)
C¸c ®ai ¸p ph©n bè xen kÏ vµ ®èi xøng qua ®ai ¸p thÊp xÝch ®¹o.
 Nh­ng trong thùc tÕ c¸c ®ai khÝ ¸p kh«ng liªn tôc mµ bÞ c¾t thµnh tõng khu vùc khÝ ¸p riªng biÖt.
Dựa vào hình vẽ trên nhận xét sự
phân bố khí áp trên Trái Đất
2. Phân bố khí áp theo thời gian trên Trái Đất
Sự phân bố khí áp trên bề mặt đất và sự biến thiên của nó trên Trái Đất gọi là trường khí áp
Khí áp phân bố trên bề mặt Trái Đất khác nhau theo từng thời điểm và từng thời kì, có sự khác biệt giữa Bắc và Nam bán cầu.
Khí áp phân bố theo vĩ độ gần trùng với vành đai.
Phân bố khí áp tháng 1 (mùa Đông của BBC)


Bản đồ phân bố khí áp tháng 1
Phân bố khí áp tháng 7 (mùa Hạ của BBC)


Bản đồ phân bố khí áp tháng 7
Nhận xét sự phân bố khí áp tháng 1 và tháng 7 trên Trái Đất?
Dải áp thấp XĐ xê dịch về phía Bắc với tâm khoảng 300B (áp thấp Nam á và Mêhicô)
Dải áp thấp xích đạo lùi về phía bán cầu Nam với trị số nhỏ hơn 1015mb, trong dải này có 3 vùng áp thấp riêng biệt: Nam Mĩ, Nam Phi, úc - Inđônêxia với áp suất ở tâm < 1010mb.
khu vực xích đạo
khu vực nhiệt đới
Vùng áp cao á nhiệt đới: Axoras và hawai cùng đi về phía Bắc càng mạnh lên.
+ ở NBC áp cao không chỉ tồn tại ngoài đại dương mà còn lan rộng trên lục địa tạo thành một dải áp cao.
Dải áp cao vùng nhiệt đới với trị số áp suất 1020mb: Trên ĐTD có áp cao Axoas, TBD có áp cao Hawai.
+ ở NBC có dải áp cao Nam Đại Tây Dương, Nam ấn Độ Dương và Nam Thái Bình Dương.
khu vực ôn đới và cận cực
Có một vùng áp cao điển hình (Xiabia với trị số áp suất >1035mb)
ở Bắc Mĩ có áp ao Canada với trị số áp 1020mb
+ BBC có áp thấp Ixlen và áp thấp Alêut
+ NBC có một vùng áp thấp chạy dọc theo vĩ độ 500N trên toàn bộ TBD và ÂDD.



Hạ áp Ixlen và Alêut yếu đi nhiều và nối với các hạ áp trên lục địa tạo thành một đới áp thấp kéo dài

+ở NBC có một đới áp thấp
3. Nguyên nhân làm khí áp biến đổi
Động Lực
Nhiệt Lực
Nhiệt lực học và động lực học là hai nguyên nhân chính phối hợp làm khí áp biến đổi mạnh và tồn tại lâu hơn.
Theo chiều cao: Không khí nóng dưới đất bốc lên cao làm khí áp giảm, giảm nhanh ở không khí lạnh còn không khí nóng giảm chậm

=> Trên cao 3km khối không khí nóng có khí áp cao, không khí lạnh có khí áp thấp (không khí chuyển động từ xoáy nghịch nóng đến xoáy thuận).
T¹i mÆt ®Êt (< 2km), khÝ ¸p khèi kh«ng khÝ nãng nhá h¬n kh«ng khÝ l¹nh. C¸c trung t©m nhiÖt quyÕt ®Þnh sù l­u th«ng cña kh«ng khÝ theo h­íng tõ kh«ng khÝ l¹nh tíi kh«ng khÝ nãng (theo chiÒu ngang).

C¸c dßng trªn cao chuyÓn ®éng tõ kh«ng khÝ nãng tíi kh«ng khÝ l¹nh, dßng nµy ho¹t ®éng rÊt m¹nh lµm c¸c dßng kh«ng khÝ phÝa d­íi chuyÓn ®éng theo ( xo¸y nghÞch Xibia bÞ giã t©y thæi bªn trªn lµm tan ®i nªn th­êng kh«ng thæi liªn tôc mµ h×nh thµnh tõng ®ît).




? Như vậy không khí mặt đất nóng hay lạnh làm cho khí áp nơi cao nơi thấp, làm không khí chuyển động.

? Những nơi trên mặt đất không khí trên cao di chuyển tới sẽ bị nén xuống tạo nên áp cao, nơi mất không khí hình thành nên áp thấp.
Không khí di chuyển từ nơi áp cao đến nơi áp thấp.
4. Cơ sở hình thành các đai áp

Nhiệt lực
Động lực
Nhiệt lực
Nhiệt lực
Động lực
Động lực
Động lực
Bề mặt Trái Đất
Nhiệt Lực
Động Lực
-
+
+
+
+
-
-
ôn đới
ôn đới
TP
TP
Cơ sở nhiệt lực:

Tại xích đạo không khí nóng bốc lên cao sẽ hình thành dưới mặt đất trung tâm áp thấp nhiệt lực xích đạo.
Tại cực không khí rất lạnh nên hình thành áp cao (áp cao nhiệt lực).
Cơ sở động lực học:

- Không khí từ trên cao XĐ di chuyển về trên cao chí tuyến. Sát mặt đất không khí chí tuyến di chuyển về XĐ dể bù lại không khí đã mất (hình thành áp cao chí tuyến động lực).




Nhiệt lực
Động lực
Động lực
-
+
+
+
+
-
-
- Tại khu vực ôn đới: Không khí bốc lên cao thổi về khu vực chí tuyến bù lại khối không khí đã chìm xuống. Dưới mặt đất không khí chí tuyến di chuyển về phí ôn đới bù lại khối không khí đã bốc lên cao -> hình thành áp cao động lực ôn đới.
Động lực
Động lực

Tại cực không khí sát mặt đất di chuyển về phía ôn đới bù lại khối không khí bốc lên cao. Như vậy tại cực mất không khí và không khí ôn đới sẽ di chuyển về cực.
Nhiệt lực
Động lực
Nhiệt lực
Nhiệt lực
Động lực
Động lực
Động lực
Bề mặt Trái Đất
-
+
+
+
+
-
-
Như vậy trên địa cầu hình thành các đai áp:
Đai áp thấp nhiệt lực
xích đạo
2 đai áp cao động lực
cận chí tuyến
Đai áp cao nhiệt lực
cận cực
2 đai áp thấp
ôn đới động lực
5. Sự hình thành các trung tâm áp
Trên Trái Đất các vành đai không liên tục do sự khác nhau giữa lục địa và đại dương nên hình thành các trung tâm áp

Trên lục địa nóng và lạnh nhanh hơn đại dương (hay có hiện tượng nóng và lạnh cực đoan) nên hình thành các trung tâm áp xuất hiện theo mùa: Xiabia (1089 - 1093mb), Iran (990mb).
Đại dương: Các trung tâm áp tông tại thường xuyên và chỉ di chuyển về phía Bắc hoặc Nam theo mùa.

=> Trên thế giới có 12 trung tâm áp:
+ Cao áp Nam Thái Bình Dương, Nam Đại Tây Dương, Nam ấn Độ Dương, Xibia, Hawai, Asoras, Grơnland, áp cao cực.
+ Hạ áp: Iran, Alêut, Xích Đạo, Xích đạo, Ixơlend.