Bài 15. Hoá trị và số oxi hoá

Hóa trị và số ôxi hóa
1.Cách xác định điện hóa trị trong hợp chất ion.

Quy tắc
Điện hóa trị: = điện tích ion
VD: NaCl
Ví dụ : NaCl là hợp chất ion .
11+
17+
+
-
Bài tập vận dụng
Xác định điện hóa trị của từng nguyên tố trong các hợp chất sau :
Fe2O3 , Al2O3 , KBr ,CaO
Đáp án :

Fe2O3 Al2O3 KBr CaO
3 + 2 - 3 + 2 - 1 + 1- 2+ 2-


Nhận xét :
+ các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA ,II A ,IIIA ,có số lớp ngoài cùng là 1,2,3 có thể nhường đi 1,2,3 electron ,nên có điện hóa trị là 1+ ,2+,3+.
+ các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VI A , VII A có 6,7 electron lớp ngoài cùng thường có thể nhận thêm 2 hay 1 electron vào lớp ngoài cùng nên có điện tích hóa trị là 2- ,1-
Dưạ vào bảng HTTH xác định các nguyên tố:


2.Xác định hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
Quy tắc : trong hợp chất cộng hóa trị ,hóa trị của một nguyên tố được xác định bằng số liên kết cộng hóa trị của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử và được gọi là cộng hóa trị của nguyên tố đó

ví dụ : trong phân tử H2O :
O
H
H
H2O
BÀI TẬP VẬN DỤNG
xác định cộng hóa trị của từng nguyên tố trong hợp chất cộng hóa tri là: NH3 ,CH4.
Kết luận:
N có cộng hóa trị là 3
C có cộng hóa trị la 4
H có cộng hóa trị la 1
3 . Số ôxi hóa
a.khái niệm :
số ôxi hóa của nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố trong phân tử , nếu giả định rằng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.
quy tắc 1: số ôxi hóa của các nguyên tố trong đơn chất bằng không :
VD: Cu ,Zn ,O2 ,H2 , đều bằng 0

Quy tắc 2: trong một phân tử ,tổng số ôxi hóa của các nguyên tử đều bằng 0.
VD: tính số ôxi hóa của S trong hợp chất H2SO4 :


Ta có :
( +1) . 2 + X ( -2 ) . 4 = 0

X = +6

Quy tắc 3: số oxi hóa trong ion
Ion đơn nguyên tử:
Số oxi hóa = điện tích ion
Ion đa nguyên tử:
∑số oxh các nguyên tử= điện tích của ion


VD




Na Cl Na+ + Cl -



-1e
vậy số ôxi hóa cua Na là :+1
số ôxi hóa cua Cl là :-1
Quy tắc 4: trong hầu hết các hợp chất , số ôxi hóa của H la (+1 ) , trừ một số trường hợp như hidrua kim loại .(NaH ,CaH2 ..) . Số ôxi hóa của ôxi là ( -2 ),trừ trường hợp OF2 ,H2O2 ...
4 . Tổng kết
a. Ta có bảng tổng kết về:
+ cộng hóa trị và số ôxi hóa của hợp chất cộng hóa trị .
+ điện hóa trị và số ôxi hóa của hợp chất ion .
VD :

Tóm tắt :
+ số ôxi hóa :
- định nghĩa
- các quy tắc xác định số ôxi hóa

+ hóa trị :
- xác định hóa trị trong hợp chất ion
- xác định điện hóa trị trong hợp chất cộng

Bài tập : sgk .

Chúc các em học tốt