Bài 15. Hoá trị và số oxi hoá

Kiễm tra bài cũ
Cho các chất sau: CaF2, H2O, NH3, Al2O3, NaCl, CH4, CaO, CO2.
- Cho biết đâu là hợp chất cộng hóa trị? Đâu là hợp chất ion?
- Viết công thức electron, CTCT của hợp chất cộng hóa trị.
- viết quá trình hình thành phân tử của hợp chất ion.
Kiễm tra bài cũ
Đáp án:

- Hợp chất cộng hóa trị : H2O, NH3, CH4, CO2
- Hợp chất ion: NaCl, CaF2, Al2O3, CaO
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
NỘI DUNG BÀI HỌC
I- HÓA TRỊ
II- SỐ OXI HÓA
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
Quan sát phân tử NaCl
Trong hợp chất NaCl, Na có điện hoá trị là 1+ và Cl có điện hoá trị 1-.

Quan sát phân tử CaF2
Trong hợp chất CaF2, Ca có điện hoá trị là 2+ và F có điện hoá trị 1-.
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I. HÓA TRỊ

Điện hoá trị
là gì? Cách xác định?

Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
a. Khái niệm : Hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất
ion được gọi là điện hóa trị của nguyên tố đó.
b. Cách xác định:
Điện hóa trị bằng điện tích của ion đó
Ví dụ: Hãy xác định điện hóa trị của các nguyên tố trong các hợp chất ion sau: NaCl MgBr2 Al2O3 CaO
1. Hóa trị trong hợp chất ion
Điện hóa trị của nguyên tố
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
a. Khái niệm
b. Cách xác định
KBr MgCl2 Al2O3 CaO
Điện hóa trị :
1+
1-
2+
1-
3+
2-
2+
2-


Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
a. Khái niệm
b. Cách xác định
Trị số điện hóa trị của 1 nguyên tố bằng số electron mà nguyên tử của nguyên tố đó nhường hay nhận để tạo thành ion
Nhận xét :
+ Các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA, IIA, IIIA, có số electron lớp ngoài cùng là 1, 2, 3 có thể nhường đi 1, 2, 3 electron, nên có điện hóa trị là 1+, 2+, 3+.
+ Các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VIA, VIIA có 6, 7 electron lớp ngoài cùng có thể nhận thêm 2 hay 1 electron nên có thể có điện hóa trị là 2-, 1-.
Cách viết
Số trước, dấu của điện tích sau

Quan sát phân tử NH3
Trong phân tử NH3: N có cộng hoá trị 3, H có cộng hoá trị 1.
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
Quan sát phân tử H2O
Trong phân tử H2O: O có cộng hoá trị 2, H có cộng hoá trị 1.
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
Hóa trị trong hợp chất ion
Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
Cộng hoá trị
là gì? Cách xác định?

Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
Hóa trị trong hợp chất ion
Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
Khái niệm: Hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất cộng hóa trị được gọi là cộng hóa trị của nguyên tố đó.



b. Cách xác định: Cộng hóa trị của một nguyên tố bằng số liên kết mà nguyên tử của nguyên tố đó tạo ra với các nguyên tử khác trong phân tử
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
NH3
H2O
Trong phân tử NH3 : N có cộng hóa trị là 3,
H có cộng hóa trị là 1.
Trong phân tử H2O : O có cộng hóa trị là 2,
H có cộng hóa trị là 1.
Áp dụng: Hãy xác định cộng hóa trị của các nguyên tố trong phân tử CH4
Trong phân tử CH4
C có cộng hóa trị là 4, H có cộng hóa trị là 1


Bài 15: HOÁ TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA

I.- HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị

II- SỐ OXI HÓA
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
II- SỐ OXI HOÁ
Số oxi hóa là gì?cách xác định như thế nào?
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm: Số ôxi hóa là điện tích của nguyên tử trong
phân tử, nếu giả định rằng liên kết giữa các nguyên tử trong
phân tử là liên kết ion.
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm
2. Cách xác định số oxi hóa
Quy tắc 1: Trong đơn chất, số oxi hóa của nguyên tố
bằng không.
Ví dụ : Số oxi hóa của nguyên tố Cu, Zn, H, N, O trong

đơn chất Cu, Zn, H2, N2, O2…bằng không.

0 0 0 0 0
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm
2. Cách xác định số oxi hóa
Quy tắc 2: Trong phân tử, tổng số oxi hóa của các nguyên
tố nhân với số nguyên tử của từng nguyên tố bằng không.
Ví dụ : Tính số oxi hóa (x) của nitơ trong NH3, HNO2
NH3 : x + 3.(+1) = 0  x = -3
HNO2 : (+1) + x +2.(-2) = 0  x = +3
-3
+3
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm
2. Cách xác định số oxi hóa
Ví dụ: Xác định số oxi hóa của nguyên tố nitơ trongNH4+, NO3-
NO3- : x +3 (-2) = -1  x = +5
Quy tắc 3: Số oxi hóa của nguyên tố trong ion
+ ion đơn nguyên tử
Số oxi hóa = điện tích của ion
Ví dụ: Số oxi hóa của ion Na+ là +1
Số oxi hóa của ion S2- là -2
+ ion đa nguyên tử
Tổng số oxi hóa của các nguyên tố = điện tích của ion
NH4+ : x + 4 (+1) = +1  x = -3
-3
+5
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm
2. Cách xác định số oxi hóa
Quy tắc 4: Trong hầu hết các hợp chất, số oxi hóa của
hiđro bằng +1, trừ một số trường hợp như hidrua kim loại
(NaH ,CaH2...). Số oxi hóa của O bằng (-2), trừ trường hợp

OF2, H2O2...
-1 -1
+2 -1
Cách viết
số oxi hoá?
Cách viết số oxi hoá:
Số oxi hóa được đặt phía trên ký hiệu của nguyên tố . Ghi dấu trước , số sau.
Ví dụ:
NH3 , HNO3
-3+1 +1+5-2
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I-HÓA TRỊ
1. Hóa trị trong hợp chất ion
2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị
II- SỐ OXI HÓA
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
I- HÓA TRỊ
II- SỐ OXI HÓA
1. Khái niệm
2. Quy tắc xác định số oxi hóa
Quy tắc 1: Trong đơn chất, số oxi hóa của nguyên tố bằng không
Quy tắc 2: Trong phân tử, tổng số oxi hóa của các nguyên tố bằng không
Quy tắc 3: Trong ion đơn nguyên tử, số oxi hóa của nguyên tố bằng điện tích của ion đó
Quy tắc 4: Trong hầu hết các hợp chất, số oxi hóa của hiđro bằng +1, số oxi hóa của oxi bằng -2…
trừ 1 số trường hợp ngoại lệ.


Bài tập áp dụng:
Nhóm 1,2
Nhóm 3,4
Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong các
đơn chất, hợp chất, ion sau:
Mn, Mg 2+ , SO42-, H2SO4
P, O2- , MnO4-, HClO4
BÀI TẬP CỦNG CỐ
3
1
2
1
0
0
-2
+1
1+
1-
2+
1-
+1
-1
+2
-1


Bài tập củng cố
Bài tập 1
Số oxi hóa của nitơ trong NH4+, NO2- và
HNO3 lần lượt là:
A. + 5 , - 3, +3 B. -3, +3 , +5
C. +3 , -3 ,+5 D. +3 , +5 , -3
Bài tập củng cố
Bài tập 2
Số oxi hóa của Mn , Fe trong Fe3+, S trong SO3, P trong PO43- lần lượt là:

A. 0 , +3 , +6 , +5 B. +3, +5 , 0 , +6

C. 0 , +3 , +5 , +6 D. +5 , +6 , +3 , 0
Bài 15: HÓA TRỊ VÀ SỐ OXI HÓA
Trọng tâm
Quy tắc xác định
số oxi hóa
ĐIỆN HOÁ
TRỊ
Cách xác định
HOÁ TRỊ
CỘNG HOÁ
TRỊ
Cách xác định
SỐ OXI HÓA
1. Làm các bài tập 3 →7/ 74SGK.
2. Xem lại các bài đã học và lập bảng so sánh:
- Liên kết ion và liên kết cộng hoá trị.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ