Bài 15. Hoá trị và số oxi hoá

Bài 15
I. HOÁ TRỊ
1. Hoá trị trong hợp chất ion:
Quan sát phân tử NaCl
? Vậy trong hợp chất NaCl: Na và Cl có điện tích là bao nhiêu ?
Na có điện tích là 1+ và Cl có điện tích 1-
Quan sát phân tử CaF2
? Trong hợp chất CaF2 : Ca và F có điện hoá
trị là bao nhiêu ?
Ca có điện hoá trị là 2+ và F có điện hoá trị 1-
Điện hóa trị (Hóa trị) trong hợp chất ion = điện tích ion đó
Trong hợp chất ion, hoá trị của một nguyên tố bằng điện tích của ion và được gọi là điện hoá trị của nguyên tố đó.
Ví dụ: Xác định điện hóa trị của từng nguyên tố trong các hợp chất sau:
Điện hoá trị
là gì?
MgCl2,
2+ 2-
Al2O3 ,
KBr,
CaO
2+ 1-
3+ 2-
1+ 1-
Nhận xét :
+ Các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA, IIA, IIIA, có số electron lớp ngoài cùng là 1, 2, 3 có thể nhường đi 1, 2, 3 electron, nên có điện hóa trị là 1+, 2+, 3+.

+ Các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VIA, VIIA có 6, 7 electron lớp ngoài cùng có thể nhận thêm 2 hay 1 electron nên có thể có điện hóa trị là 2-, 1-.
Ghi chú: Cách viết điện hóa trị của nguyên tố:Số trước dấu sau
• Quan sát phân tử NH3
2. Hoá trị trong hợp chất cộng hoá trị
Trong phân tử NH3: N có cộng hoá trị 3, H có cộng hoá trị 1.
? Trong phân tử NH3: N và H có bao nhiêu electron góp chung ?
Số e góp chung = hóa trị trong liên kết cộng hóa trị.
Quan sát phân tử H2O
Trong phân tử H2O: O có cộng hoá trị 2, H có cộng hoá trị 1.
? Trong phân tử H2O: O và H có cộng hoá trị là bao nhiêu ?
Trong hợp chất cộng hóa trị, hóa trị của một nguyên tố được xác định bằng số liên kết của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử và được gọi là cộng hóa trị của nguyên tố đó.

Cộng hoá trị
là gì?
Cộng hóa trị là gì?
Ví dụ: Trong phân tử CH4
C có cộng hoá trị 4, H có cộng hoá trị 1
II. SỐ OXI HOÁ
Số oxi hoá
dùng để làm gì nhỉ?
Số ôxi hóa của một nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử, nếu giả định rằng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.
II. SỐ OXI HOÁ
Số oxi hoá
là gì?
1. Khái niệm:
2. Quy tắc xác định số oxi hoá
Quy tắc 1: Số ôxi hóa của nguyên tố trong các đơn chất bằng không.
Quy tắc 2: Trong một phân tử, tổng số số ôxi hóa của các nguyên tố bằng không.
Quy tắc 3: số oxi hóa trong ion
Ion đơn nguyên tử: Số oxi hóa = điện tích ion
Ion đa nguyên tử: ∑ số oxh các ngtố = điện tích của ion
Quy tắc 4: trong hầu hết các hợp chất, số ôxi hóa của H bằng (+1), trừ một số trường hợp như hidrua kim loại (NaH ,CaH2...). Số ôxi hóa của O bằng (-2), trừ trường hợp OF2, H2O2...
1. Xác định số oxi hoá của các đơn chất sau:
0 0 0 0 0
Cu Zn Cl2 O2 H2
2. Xác định số oxi hoá của các ion sau:
Ion đơn nguyên tử :

Na1+ Mg2+ F1- S2-
Bài tập áp dụng
A
+1
+2
-1
-2
Ion đa nguyên tử: NH4+ , NO3-
* NH4+ : x + 4.(+1) = +1
* NO3- : x + 3.(-2) = -1
3.Tính số oxi hoá (x) của nitơ trong các trường hợp sau: NH3 , HNO3
* NH3 : x + 3.(+1) = 0
* HNO3 : (+1) + x +3.(-2) = 0

 x = -3
 x = +5
 x = +5
 x = -3
Cách viết số oxi hoá:
Số oxi hoá được viết bằng chữ số thường, dấu đặt phía trước và được đặt ở trên kí hiệu nguyên tố.

Cách viết
số oxi hoá?
-3 +1
Ví dụ: NH3 , HNO3

+1+5-2
Bảng tổng kết
3
1
1
2
0
0
+1
-2
1+
1-
2+
1-
+1
- 1
+2
- 1
Câu 1:Điện hóa trị của kali trong KCl là ?
A. +1
B. 1
C. 1+
D. 1-
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn đáp án đúng.
Câu 2: Số oxi hóa của Cu, Fe trong Fe3+ , S trong SO2 và C trong CO32- lần lượt là
A. +3,+4,0,+4
B. 0,+3,+4,+4
C. 0,+4,-4,+3
D.0,+4,+3,+4
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Chọn đáp án đúng.
Câu 3:Số oxi hóa của lưu huỳnh trong hợp chất nào sau đây là lớn nhất ?
A. H2SO4
B. SO2
C. H2S
D. H2SO3
Chọn đáp án đúng.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 4:Trong hợp chất KMnO4 , số oxi hóa của Mn là ?
A. +7
B. +6
C. +5
D. +4
Chọn đáp án đúng.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Câu 5:Trong ion PO43- , số oxi hóa của photpho là ?
A. +3
B. +2
C. +5
D. +4
Chọn đáp án đúng.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1. Làm các bài tập 1 → 7/ 74SGK.
2. Xem lại các bài đã học và lập bảng so sánh:
- Liên kết ion và liên kết cộng hoá trị.
- Tinh thể ion, tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử.
3. Xem trước bài 16
Luyện tập: Liên kết hóa học
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Kính chúc quí thầy, cô cùng các em học sinh những lời chúc tốt đẹp nhất
Tiết dạy đến đây là kết thúc
SAI RỒI!
CẦN HỌC BÀI KĨ HƠN!
1
2
3
4
5
HOAN HÔ
ĐÚNG RỒI!
1
2
3
4
5
2. Quy tắc xác định số oxi hoá
Quy tắc 1: Số ôxi hóa của nguyên tố trong các đơn chất bằng không.
Quy tắc 2: Trong một phân tử, tổng số số ôxi hóa của các nguyên tố bằng không.
Quy tắc 3: số oxi hóa trong ion
Ion đơn nguyên tử: Số oxi hóa = điện tích ion
Ion đa nguyên tử: ∑ số oxh các ngtố = điện tích của ion
Quy tắc 4: trong hầu hết các hợp chất, số ôxi hóa của H bằng (+1), trừ một số trường hợp như hidrua kim loại (NaH ,CaH2...). Số ôxi hóa của O bằng (-2), trừ trường hợp OF2, H2O2...
A