Bài 15. Dòng điện trong chất khí

Nhắc lại kiến thức cũ
1. Dòng điện
1. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện tích.

2. Dòng điện trong kim loại
2. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển
dời có hướng của các electron tự do ngược chiều
điện trường.
3. Dòng điện trong chất điện phân
3. Dòng điện trong chất điện phân là dòng chuyển
dời có hướng của các ion dương cùng chiều điện
trường và ion âm ngược chiều điện trường.

4. Haït mang ñieän
4. Hạt mang điện là các electron, ion dương, ion âm.
Chọn phát biểu đúng nhất:
A. Dòng điện là dòng chuyển dời của các electron tự do.
B. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện tích.
C. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các ion âm theo chiều điện trường.
D. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các ion dương theo chiều điện trường.
Trả lời câu hỏi sau:

B. Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng
của các hạt mang điện tích.

Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng:

A. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các ion cùng chiều điện trường.
B. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các ion âm ngược chiều điện trường.
C. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các proton cùng chiều điện trường .
D. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có hướng của các electron tự do ngược chiều điện trường .
Trả lời câu hỏi sau:
D. Dòng điện trong kim loại là dòng chuyển dời có
hướng của các electron tự do ngược chiều điện
trường.
Trả lời câu hỏi sau:
Doøng ñieän trong chaát ñieän phaân laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa
A. caùc ion trong dung dòch.
B. caùc ion döông vaø ion aâm theo chieàu ñieän tröôøng trong dung dòch.
C. caùc ion döông cuøng chieàu ñieän tröôøng vaø caùc ion aâm ngöôïc chieàu ñieän tröôøng.
D. caùc electron töï do ngöôïc chieàu ñieän tröôøng.
C. các ion dương cùng chiều điện trường và các
ion âm ngược chiều điện trường.
Trả lời câu hỏi sau:
Hạt mang điện là:
A. các electron.
C. các ion dương và ion âm.
B. các electron tự do.
D. các electron, ion dương, ion âm.
D. các electron, ion dương, ion âm.
Quan sát một số hình ảnh sau:
Chất khí có dẫn điện không?
Vì sao nói chất khí là môi trường cách điện?

Neáu caên cöù vaøo thöïc teá ñôøi soáng (maïng ñieän sinh hoaït, nhaø maùy ñieän….)
 chaát khí khoâng daãn ñieän.
Döïa vaøo moät soá hieän töôïng: tia löûa ñieän, hoà quang…
 chaát khí daãn ñieän.
Tiết 29:
Bài 15:
C1.Nếu không khí dẫn điện thì:
-Mạng điện trong gia đình có an toàn không?
-Ô tô, xe máy có chạy được không?
-Các nhà máy điện sẽ ra sao?
tất cả hệ thống điện hiện nay đều không thể hoạt động được, điện từ nguồn cung cấp luôn chạy đi khắp nơi.
- Ta không thể ngắt điện và cũng không thể nối điện vào các thiết bị được.
- O�tô, xe máy không chạy được vì nguồn điện để đánh lữa ở bugi bị nối tắt;
- Nhà máy phát điện bị chập mạch và cháy...
I/ Chất khí là môi trường cách điện
Chất khí không dẫn điện vì các phân tử khí đều ở trạng thái trung hòa
? chất khí không có hạt tải điện.
I/ Chất khí là môi trường cách điện
-Nguyên nhân làm suy giảm điện tích của điện nghiệm là gì?
? điện đã truyền qua không khí ở điều kiện thường đến các vật khác.

V
G
R
A
B
E
Đ
* V: Vôn kế
* A,B: hai bản cực kim loại
* E: nguồn điện có sđđ vài chục vôn.
* G: điện kế nhạy
* Đ: ngọn đèn ga
* R: biến trở
II. Sự dẫn điện của chất khí trong điều kiện thường:
Thí nghiệm :
V
G
R
A
B
E
Đ
II. Söï daãn ñieän cuûa chaát khí trong ñieàu kieän thöôøng:
Ngọn lửa ga và bức xạ đèn thủy ngân có tác dụng gì đối với chất khí ?

? Ở điều kiện bình thường, chất khí hầu như không dẫn điện, trong chất khí có sẵn rất ít hạt tải điện.
? Khi bị đốt nóng, mật độ hạt tải điện trong chất khí tăng, chất khí trở nên dẫn điện.

C2. Vì sao ngay từ lúc chưa đốt đèn ga hoặc chiếu đèn thủy ngân , chất khí cũng dẫn điện ít nhiều?
Vì không khí bị các tác nhân ion hóa như tia vũ trụ, tia tử ngoại trong bức xạ của Mặt trời ...chiếu vào.
II. Sự dẫn điện của chất khí trong điều kiện thường:

Điều kiện 1
Điều kiện 2
Có các hạt tải điện tự do
Đặt trong một điện trường
Điều kiện để có dòng điện:
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
Có sẵn trong môi trường
Hạt tải điện
trong chất điện phân là
ION (+) và ION(-)
Hạt tải điện
trong kim loại là
ELECTRON TỰ DO
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
Làm thế nào để tạo ra các hạt tải điện
trong chất khí?
+
+
+
+
+
+
+
Sự ion hóa chất khí
+
+
+
+
+
+
+
Sự ion hóa chất khí
-
-
-
-
?Khi đốt nóng chất khí hoặc dùng các bức xạ,
một số nguyên tử, phân tử khí mất bớt electron
và trở thành ion dương.
Hiện tượng này gọi là sự ion hóa chất khí.
?Những tác động bên ngoài gây nên sự ion hóa chất khí gọi là tác nhân ion hóa
?Một số electron được tạo thành có thể kết hợp với nguyên tử ,phân tử trung hòa
thành ion âm.
1) Sự ion hóa chất khí và tác nhân ion hóa:
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
Chất khí gồm các hạt tải điện nào?
Bản chất dòng điện trong chất khí là gì?
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
Vậy : Hạt tải điện trong chất khí là
ION DƯƠNG, ION ÂM và ELECTRON
?Khi đốt nóng chất khí..
?Những tác động bên ngoài..
?Một số electron được tạo thành..
1) Sự ion hóa chất khí và tác nhân ion hóa:
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
+
-
-
+
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
-
+
+
-
+
-
+
-
+
-
Vaäy:
Doøng ñieän trong chaát khí laø doøng chuyeån dòch coù höôùng cuûa caùc ion döông theo chieàu ñieän tröôøng vaø caùc ion aâm, electron ngöôïc chieàu ñieän tröôøng.
Caùc haït taûi ñieän naøy do chaát khí bò ion hoùa sinh ra.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
+
+
+
+
+
+
+
Sự tái hợp
-
-
-
-
Quá trình dẫn điện không tự lực là gì?
Nó tồn tại và biến mất khi nào?
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
2) Quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc cuûa chaát khí:
Quaù trình daãn ñieän cuûa chaát khí xaûy ra khi ta duøng caùc taùc nhaân ion hoùa töø beân ngoaøi ñeå taïo ra haït taûi ñieän trong chaát khí quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc.
Noù chæ toàn taïi khi ta taïo ra haït taûi ñieän trong khoái khí ôû giöõa hai baûn cöïc vaø bieán maát khi ta ngöøng vieäc taïo ra haït taûi ñieän.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
-Khi hieäu ñieän theá quaù lôùn , laøm cho ñieän trôû chaát khí giaûm, maät ñoä haït taûi ñieän taêng.
U(V)
I(A)
O
Ibh
U đủ lớn
b
a
c
U nhỏ
U quá lớn
U1
U2
I>Ibh
=>hiện tượng nhân số hạt tải điện.
-Đoạn Oa:U nhỏ,
dòng điện I tăng theo U.
-Đoạn ab:U đủ lớn, dòng điện đạt Ibh
-Đoạn bc:Uquá lớn:I tăng nhanh khi U tăng.
2) Quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc cuûa chaát khí:
Quá trình dẫn điện của chất khí xảy ra khi ....
Nó chỉ tồn tại khi ....
Quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí không tuân theo định luật Ôm.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
C3. Trong quá trình dẫn điện không tự lực của khí , khi nào dòng điện đạt giá trị bão hòa?
-Khi mọi electron và ion khí do tác nhân ion hóa sinh ra đều đến được điện cực , không bị tái hợp dọc đường và không có quá trình nhân số hạt tải điện.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
Hiện tượng nhân số hạt tải điện là gì ?Giải thích về hiện tượng đó?

III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
3) Hieän töôïng nhaân soá haït taûi ñieän trong chaát khí trong quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc:
- Hieän töôïng taêng maät ñoä haït taûi ñieän trong chaát khí do doøng ñieän chaïy qua gaây ra goïi laø hieän töôïng nhaân soá haït taûi ñieän.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
+
+
+
+
+
+
+
_
+
E
+
3) Hieän töôïng nhaân soá haït taûi ñieän trong chaát khí trong quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc:
-Hieän töôïng taêng maät ñoä haït taûi ñieän trong chaát khí do doøng ñieän chaïy qua gaây ra goïi laø hieän töôïng nhaân soá haït taûi ñieän.
-Nguyeân nhaân: do caùc ion vaø e trong ñieän tröôøng ñöôïc taêng toác vaø va chaïm vaøo caùc phaân töû khí trung hoøa vaø chuùng bò ion hoùa, quaù trình dieãn ra lieân tieáp laøm cho maät ñoä haït taûi ñieän taêng leân raát lôùn,doøng ñieän qua chaát khí taêng.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
C4. Khi có quá trình nhân số hạt tải điện thì cường độ điện trường tại các điểm khác nhau ở giữa hai bản cực có giống nhau hay không? Vì sao?

-Không ,vì mật độ hạt tải ở các điểm khác nhau là không giống nhau.
III/ Bản chất dòng điện trong chất khí
3) Hiện tượng nhân số hạt tải điện trong chất khí trong quá trình dẫn điện không tự lực:
Các kiến thức cần nắm:
* Chaát khí voán khoâng daãn ñieän, chaát khí chæ daãn ñieän khi coù haït taûi ñieän (electron, ion aâm, ion döông )
* Doøng ñieän trong chaát khí laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa electron vaø caùc ion trong ñieän tröôøng.
* Quaù trình daãn ñieän khoâng töï löïc cuûa chaát khí xaûy ra khi ta phaûi duøng caùc taùc nhaân ion hoùa ñeå taïo ra haït taûi ñieän trong chaát khí.
* Khi duøng nguoàn ñieän aùp lôùn ñeå taïo ra söï phoùng ñieän qua chaát khí , ta thaáy coù hieän töôïng nhaân soá haït taûi ñieän.
Phiếu học tập 7:
1.Không khí ở điều kiện thường không dẫn điện vì:
A.các phân tử chất khí không thể chuyển động thành dòng.
B.các phân tử chất khí có khoảng cách giữa các phân tử rất lớn.
C.các phân tử chất khí luôn chuyển động hỗn độn không ngừng.
D.các phân tử chất khí luôn trung hoà về điện, trong chất khí không có hạt tải điện.
2.Khi đốt nóng chất khí ,nó trở nên dẫn điện vì:
A.vận tốc giữa các phân tử chất khí tăng.
B.khoảng cách giữa các phân tử chất khí tăng.
C.các phân tử chất khí bị ion hóa thành các hạt mang điện tự do.
D.chất khí chuyển động thành dòng có hướng.

Phiếu học tập 7:
3.Dòng điện trong chất khí là dòng chuyển dời có hướng của:
A.các ion dương.
B.các ion âm.
C.ion dương và ion âm.
D.ion dương, ion âm và electron tự do.
4.Nguyên nhân của hiện tượng nhân số hạt tải điện:
A.do tác nhân bên ngoài.
B.do số hạt tải điện rất ít ban đầu được tăng tốc trong điện trường va chạm vào các phân tử chất khí làm ion hóa chất khí.
C.lực điện trường bứt electron khỏi nguyên tử.
D.nguyên tử tự suy yếu liên kết và tách thành electron tự do và ion dương.
nhiê�m vụ về� nhà�:
Học bài.
Soạn tiếp bài.
Trả lời câu hỏi 1,2,6 SGK.