Bài 15. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917 - 1921)

Kiểm tra bài cũ
1. Hãy trình bày các thành tựu văn hoc, nghệ thuật nổi tiếng từ đầu thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
2. Chủ nghĩa gì được coi là cương lĩnh cách mạng cho cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.
Trả lời:
1. Các thành tựu văn học, nghệ thuật nổi tiếng vào thời gian này là:
_Văn học: Những người khốn khổ, Chiến tranh và hòa bình, Phục sinh, Thơ Dâng, Nhật kí người điên,…
_Nghệ thuật: Cung điện Vécxai, Vở ôpêra Con đầm pích, Vở balê Hồ thiên nga,…
2. Chủ nghĩa Mác-Lênin được coi là cương lĩnh cách mạng cho cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản, xây duẹng chủ nghĩa cộng sản và mở ra một kỉ nguyên mới cho sự phát triển khoa học.

I. Cách mạng tháng Mười Nga:
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng:
_Sau cách mạng 1905-1907, Nga vẵn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Ni-cô-la II. Sự tồn tại của chế độ quân chủ và những tàn tích phong kiến không chỉ làm cho đời sống nhân Nga ngày càng khó khăn mà còn kìm hãm nặng nề sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở nước này. Năm 1914, Nga hoàng tham gia cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho đất nước: kinh tế suy sụp, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi,… Quân đội liên tiếp thua trận. Mọi nỗi khổ đè nặng lên các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân, công nhân Nga và hơn 100 dân tộc khác trong đế quốc Nga. Phong trào phản đối chiến tranh, đòi lật đổ Nga hoàng lan rộng khắp trong nước. Chính phủ Nga hoàng ngày càng tỏ ra bất lực, không còn khả năng tiếp tục thống trị được như cũ nữa. Nước Nga đã tiến sát tới một cuộc cách mạng.
II. Từ cách mạng tháng Hai đến cách mạng tháng Mười:
_Mở đầu là cuộc biểu tình ngày 23-2 (8-3) của 9 vạn nữ công nhân ở Pê-tơ-rô-grát (nay là Xanh Pê-téc-bua). Phong trào nhanh chóng lan rộng toàn thành phố và chuyển từ bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang. Quân khởi nghĩa chiếm các công sở, bắt giam các tướng tá và bộ trưởng của Nga hoàng. Chế độ quân chủ chuyên chế sụp đổ.
_Tin thắng lợi của cuộc khởi
nghĩa ở Thủ đô đã lan nhanh
khắp trong nước. Chỉ trong 8
ngày, trên phạm vi cả nước,
quần chúng nhân dân đã
vùng dậy lật đổ chế độ cũ,
bầu ra các đại biểu nông dân,
nông dân, binh lính. Giai cấp
tư sản thành lập Chính phủ lâm
thời. Nước Nga trở thành
nước Cộng Hòa.

_Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai thắng lợi. Tuy nhiên, một tình hình chính trị phức tạp chưa từng có đã diễn ra ở nước Nga. Đó là tình trạng hai chính quyền song song tồn tại : Chính phủ tư sản lâm thời và Xô viết đại biểu nông dân, công dân và binh lính. Hai chính quyền này đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài. Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bônsêvích đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục làm cách mạng, lật đổ chính phủ tư sản lâm thời.
_Tháng 4-1917, Lê-nin có bản báo cáo quan trọng trước trung ương đảng Bônsêvích, chỉ ra mục tiêu và đường lối chuyển từ cách mạng dân chủ sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
KHỞI NGHĨA VŨ TRANG PÊ-TƠ-RÔ-GRÁT
Các đơn vị quân đội tham gia cách mạng
Các đội vũ trang Cận vệ đỏ
Cung điện Mùa đông–sào huyệt của Chính phủ lâm thời tư sản
Các lực lượng phản cách mạng
Trung tâm lãnh đạo cuộc khởi nghĩa (Điện Xmôn-nưi)
_Trải qua 8 tháng đấu tranh, từ đấu tranh hòa bình nhằm tập hợp lực lượng quần chúng đông đảo để đủ sức lật đổ giai cấp tư sản, đảng Bônsêvích đã chuyển sang khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Đầu tháng 10-1917, không khí cách mạng bao trùm khắp nước Nga. Ngày 7-10 (20-10), Lê-nin bí mật rời Phần Lan về Pe-tơ-rô-grát trực tiếp chỉ đạo cách mạng. Các đội Cận vệ đỏ ra đời. Trung tâm quân sự cách mạng được thành lập để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa trong cả nước.
_Cuộc khởi nghĩa bắt đầu từ đêm 24-10 (6-11). Các đội Cận vệ đỏ đã nhanh chóng chiếm được vi trí then chốt ở Thủ đô. Đêm 25-10 (7-11), quân khởi nghĩa chiếm cung điện Mùa Đông. Toàn bộ chính phủ tư sản lâm thời (trừ thủ tướng Kê-ren-xki) bị bắt. Ngày 25-10 (7-11), trở thành ngày thắng lợi của cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.
_Tiếp theo, khởi nghĩa thắng lợi ở Mát-xcơ-va; đầu năm 1918, cách mạng giành thắng lợi hoàn toàn trên đất nước Nga rộng lớn.
Đội Cận vệ đỏ
Lược đồ Pê-tơ-rô-grát
Nghị quyết khởi nghĩa vũ trang của đảng Bônsêvích
Lê-nin- Người lãnh đạo cuộc cách mạng tháng Mười Nga.
Bài tập củng cố:
1. Tình hình nước Nga trước cách mạng như thế nào?
_Chế độ quân chủ suy sụp.
_Kinh tế bị đình trệ.
_Nạn đói xảy ra ở nhiều nơi.
_Đời sống nhân dân cơ cực.
_Phong trào đòi lật đổ Nga hoàng bùng nổ ở nhiều nơi.
2. Cách mạng tháng Mười diễn ra như thế nào?
_Cuộc khởi nghĩa bắt đầu từ đêm 24-10 (6-11). Các đội Cận vệ đỏ đã nhanh chóng chiếm được vi trí then chốt ở Thủ đô. Đêm 25-10 (7-11), quân khởi nghĩa chiếm cung điện Mùa Đông. Toàn bộ chính phủ tư sản lâm thời (trừ thủ tướng Kê-ren-xki) bị bắt. Ngày 25-10 (7-11), trở thành ngày thắng lợi của cuộc Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười.
_Tiếp theo, khởi nghĩa thắng lợi ở Mát-xcơ-va; đầu năm 1918, cách mạng giành thắng lợi hoàn toàn trên đất nước Nga rộng lớn.


1.Đọc trước phần II. Cuộc đấu tranh và xây dựng chính quyên Xô viết.
2. Học và làm bài tập đầy đủ