Bài 15. Cacbon

1
Hình ảnh sau các em nghĩ đến nguồn nguyên liệu nào?
Cacbon được con người biết đến từ rất sớm
Khi con người biết cách làm ra lửa và giữ lửa thì cacbon luôn là người bạn đồng hành
Cacbon cũng là nguyên tố đặc biệt trong bảng tuần hoàn. Nó có khả năng tạo rất nhiều hợp chất, đa dạng về thành phần, tính chất và cấu tạo.
3
Kim cương
Than chì
Tế bào
BÀI 15: CACBON
NỘI DUNG
CACBON ( C )
Vị trí và cấu hình e
Tính chất vật lý
Tính chất hoá học
Ứng dụng
Trạng thái tự nhiên
Điều chế
6
Cacbon :
I- VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ
CH4
-4
CO
+2
CO2
+4
Thí dụ:
Các số oxi hoá của cacbon :-4, 0, +2, +4.
C
0
Cấu hình electron nguyên tử:1s22s22p2
Nhóm IVA, chu kì 2
Trong hợp chất nguyên tử cacbon có thể tạo được tối đa 4 liên kết cộng hoá trị với các nguyên tử khác
2. Viết cấu hình electron nguyên tử và cho biết
số electron ở lớp ngoài cùng của nguyên tử cacbon?
1. Nhìn vào bảng HTTH, em hãy xác định vị trí
(ô nguyên tố, chu kì, nhóm) của nguyên tố Cacbon?
4. Cho biết các số oxi hoá có thể có của cacbon,
giải thích và cho ví dụ minh hoạ?
3. Từ cấu hình electron của cacbon, hãy cho biết C chủ yếu tạo loại liên kết hoá học nào và tối đa bao nhiêu liên kết ?
ô thứ 6
Cacbon
Kim cương
Than chì
Fuleren
Cacbon vô định hình
Bền nhất
kém bền nhất
8

Bảng 01. Em hãy quan sát mô hình cấu trúc mạng
tinh thể kim cương, than chì, fuleren, kết hợp thông tin SGK
(mục II và IV), thảo luận theo bàn điền kết quả vào bảng sau:
Than chì
Tứ diện đều
Cấu trúc lớp
Các lớp liên kết yếu với nhau
Cấu trúc
hình cầu
rỗng
Trong suốt
Không màu, không dẫn điện, dẫn nhiệt kémrất cứng
Xám đen
Dẫn điện, dẫn nhiệt tốt ,mềm , các lớp dễ tách ra khỏi nhau

10
Cacbon vô định hình: than gỗ, than xương, than muội...
 xốp  hấp phụ
11
C
Tính
khử
Tính oxi
hoá
Khi C phản ứng với các chất
oxi hoá mạnh (O2, HNO3… )
Khi C phản ứng với các chất
khử (H2, kim loại)
III-TÍNH CHẤT HOÁ HỌC :
Dựa vào cấu tạo nguyên tử, các số oxi hoá của
cácbon dự đoán tính chất hoá học?
12
1.Tính khử
2. Tính oxi hoá
III-TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
a. Tác dụng với oxi:
b.Tác dụng với hợp chất:
a. Tác dụng với hiđro
b. Tác dụng với kim loại
Nhôm cacbua
→ cacbua kim loại
(oxit, H2SO4 đặc, KClO3…)
Kết luận:
C thể hiện tính khử hoặc tính oxi hoá, nhưng tính khử là tính chất chủ yếu (các phản ứng thường xảy ra khi đun nóng)
Khi đốt than khí nào sau đây làm cho ta khó thở, gây đau đầu, chóng mặt?
A). O2 B). CO
C). N2 D). CH4
B
Nên sử dụng bếp than ở nơi thoáng khí (dư O2) để hạn chế khí CO tạo ra.
Câu: Loại than nào sau đây được sử dụng làm chất khử trong luyện kim (để luyện kim loại từ quặng)?
A). Than chì B). Than cốc
C). Than gỗ D). Than hoạt tính
13
IV-ỨNG DỤNG
Kim cương
Than chì
Than cốc
Than gỗ
Than hoạt tính
Than muội
Đồ trang sức, mũi khoan,
dao cắt thuỷ tinh…
Điện cực, nồi nấu hợp kim,
chất bôi trơn…
Chất khử trong luyện kim….
Thuốc nổ đen, thuốc pháo…
Mặt nạ phòng độc, lọc nước,
khử từ …
Chất độn, sản xuất mực in…
B
VÒNG TAY
MẶT DÂY CHUYỀN
NHẪN
Dùng làm chất độn cao su, mực in, xi đánh giày
Nệm than hoạt tính
Mặt nạ phòng độc
than hoạt tính
Than muội
Fuleren
Màng nano C60 bền hơn thép
Là vật liệu dẫn nhiệt tốt nhất.
Có khả năng mang dòng diện lớn
Bộ phận tản nhiệt
Thiết bị chống sét
4) Hãy ghép các ứng dụng ở cột (II) cho phù hợp với các dạng thù hình của Cacbon ở cột (I)
F
D
C
B
A
22
V- TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN :
Dạng tự do
Dạng hợp chất
-Khoáng vật
-Than mỏ, dầu mỏ..
-Tế bào
Tế bào
Cõu: Cacbon tự do gần như tinh khiết tồn tại ở dạng nào sau đây?
A). Đolomit
B). Tế bào động thực vật
C). Kim cương và than chì
D). Dầu mỏ và khí thiên nhiên
C
. Trong khoáng vật: Các loại than mỏ: than antraxit, than mỡ, than nâu, than bùn. Chúng khác nhau về tuổi địa chất và hàm lượng cacbon
. Hợp chất của cacbon: còn có dầu mỏ, khí thiên nhiên, thành phần cơ bản của tế bào sinh vật
V. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
VI. ĐIỀU CHẾ
. Kim cương nhân tạo:
Than chì
2000OC, 50-100atm, Fe(Cr, Ni)
Kim cương
.Than chì nhân tạo:
Than cốc
2500OC-3000OC, lò điện
Than chì
(Không có không khí)
.Than cốc:
Than mỡ
1000OC
(Không có không khí)
Than cốc
. Than mỏ:
Khai thác trực tiếp ở những độ sâu khác nhau, dưới mặt đất
. Than gỗ:
Gỗ
Đốt
(Thiếu không khí)
Than gỗ
. Muội than:
CH4
tOC, xt
C + 2H2
24
Tính khử của C thể hiện ở phản ứng nào trong các phản ứng sau:
C + 2CuO → 2Cu + CO2
2C + Ca → CaC2
C + 2H2 → CH4
3C + 4Al → Al4C3
C0 → C+4 + 4e
→C là chất khử
25
Cho sơ đồ phản ứng:
Chọn sản phẩm đúng:
A. SO2 , CO, H2O
B. H2S, CO2, H2O
C. S, CO2, H2
D. SO2, CO2, H2O

Cacbon
Ô thứ 6, Chu kì 2, nhóm IVA
Dạng thù hình: Kim cương; than chì; fuleren; C vô định hình có tính chất vật lí khác nhau
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1. Sản phẩm thu được khi cacbon cháy trong không khí là?
2. Loại than nào dùng để làm mặt nạ phòng độc?
4. Cấu trúc của kim cương?
5. Vì kim cương rất.... nên dùng làm dao cắt thủy tinh
6. Sản phẩm tạo thành khi Cacbon tác dụng với kim loại ở nhiệt độ cao là?
7. Than muội được tạo nên từ?
key
Ô chữ
Câu hỏi và Bài tập về nhà
Bài 1,2,3,4,5 trang 70 SGK
Giải thích vì sao: C là nguyên tố có nhiều hợp chất nhất trong tự nhiên?
Các hợp chất của C có những tính chất gì?
Chân thành cảm ơn
các em
đã cùng tham gia
tiết học này!