Bài 15. Bài toán về chuyển động hướng ngang

Bài 15: Bài toán về chuyển động ném ngang
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức :
– Diễn đạt được các khái niệm: phân tích chuyển động, chuyển động thành phần, chuyển động tổng hợp.
– Viết được các phương trình của hai chuyển động thành phần của chuyển động ném ngang
2. Kỹ năng :
– Chọn hệ tọa độ thích hợp nhất cho việc phân tích chuyển động ném ngang thành hai chuyển động thành phần.
– Áp dụng định luật II Newton để lập các phương trình cho hai chuyển động thành phần của chuyển động của vật ném ngang.
– Tổng hợp 2 chuyển động thành phần để được chuyển động tổng hợp (chuyển động thực).
– Vẽ được quỹ đạo parabol của một vật bị ném ngang.
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên : Thí nghiệm kiểm chứng hình 15.2 SGK
Học sinh : Các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều và của sự rơi tự do.
III. TIẾN TRÌNH DẠY –  HỌC


Hoạt động 1  (5 phút) : Kiểm tra bài cũ :
Viết các pt chuyển động của chuyển động thẳng đều và rơi tự do.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản

 -GV: Nêu bài toán khảo sát chuyển động ném ngang.
-GV: Một vật M bị ném ngang với vận tốc đầu v0từ độ cao h so với mặt đất. -Ta hãy khảo sát chuyển động của vật. (bỏ qua ảnh hưởng của không khí)
- Nên chọn hệ trục tọa độ như thế nào?




- Phương pháp khảo sát chuyển động: nghiên cứu chuyển động của hình chiếu của M trên Ox, Oy (phân tích chuyển động), sau đó tổng hợp hai chuyển động thành phần lại để có được các thông tin về chuyển động của vật.
- Sau khi vật nhận được vận tốc ban đầu
, lực tác dụng lên vật trong quá trình chuyển động là lực gì?
- Tìm gia tốc của vật trong thời gian chuyển động?
- Xác định các chuyển động thành phần theo trục Ox và Oy?


.
 
 
 

 
 








- Suy nghĩ rồi trả lời: (chúng ta sử dụng hệ trục tọa độ Oxy, với trục Ox nằm ngang, trục Oy thẳng đứng hướng xuống mặt đất
 
 
 
Nhận xét chuyển động của vật trên các phương Ox và Oy.
 










Xác định ax, vx và x
 
 
 
Xác định ay, vx và x
 
I. Khảo sát chuyển động của vật ném ngang.
1. Chọn hệ trục toạ độ và gốc thời gian.









Chọn hệ trục toạ độ Đề-các xOy, trục Ox hướng theo véc tơ vận tốc , trục Oy hướng theo véc tơ trọng lực
Chọn gốc thời gian lúc bắt đầu ném.
2. Phân tích chuyển động ném ngang.
Chuyển động của các hình chiếu Mx và My trên các trục Ox và Oy gọi là các chuyển động thành phần của vật M.
+ Trên trục Ox ta có :
ax = 0 ; vx = vo ; x = vot
 
+ Trên trục Oy ta có :
ay = g ; vy = gt ; y = gt2

Hoạt động 2  ( 15 phút) : Khảo sát chuyển động của vật ném ngang.
 

Hoạt động 3  (10 phút) : Xác định chuyển động của vật ném ngang.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản

 
 
Gợi ý để hs viết phương trình quỹ đạo.
Gợi ý để hs viết phương trình vận tốc.
 
Dẫn dắt để hs  xác định thời gian chuyển động.
 
Dẫn dắt để hs  xác định tầm ném xa.
Yêu cầu trả lời C2
 
 
Viết phương trình quỹ đạo.
 
Viết phương trình vận tốc.
 
 
Xác định thời gian chuyển động.
 
Xác định tầm ném xa.
 
Trả lời C2
II. Xác định chuyển động của vật.
II. Xác định chuyển động của vật
1. Dạng quỹ đạo



Từ 15.3:
thay vào 15.6 suy ra:

(15.7)

Quỹ đạo của vật là đường Parabol

2. Thời gian chuyển động
Thay y = h ta được:


3. Tầm ném xa




Hoạt động 4  (10 phút) : Thí nghiệm kiểm chứng.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung cơ bản

 
Làm thí nghiệm (nếu không thực hiện được thì mô tả thí nghiệm)
 
Quan sát thí nghiệm hoặc