Bài 14. Lực hướng tâm

Trịnh Trung Nhật
TT GDTX Hương Sơn

KIỂM TRA BÀI CŨ
Hệ số ma sát trượt là gì? Nó phụ thuộc yếu tố nào? Viết công thức
Nêu đặc điểm của lực ma sát trượt
Nêu đặc điểm của lực ma sát nghỉ
Hướng của vec tơ vận tốc và gia tốc trong chuyển động tròn đều? Công thức tính gia tốc chuyển động tròn đều?
Tại sao đường ô tô ở những đoạn cong thường phải làm nghiêng ?
Ý TƯỞNG CỦA NIU-TƠN
Việc phóng vệ tinh nhân tạo của Trái Đất dựa trên cơ sở khoa học nào?
A
B
C
I. LỰC HƯỚNG TÂM
Bài 14: LỰC HƯỚNG TÂM
O
1. Định nghĩa
Lực (hay hợp lực của các lực) tác
dụng vào một vật chuyển động tròn
đều và gây ra cho vật gia tốc hướng
tâm gọi là lực hướng tâm.
Để gây ra gia tốc hướng tâm cho vật ta cần phải có điều kiện nào?
2. Công thức
Vật chuyển động tròn đều có gia tốc hay không? Nếu có thì gia tốc này có đặc điểm gì?
Hãy nêu định nghĩa của
lực hướng tâm?
Hãy nhắc lại biểu thức của định luật II Niu-tơn và biểu thức của gia tốc hướng tâm?

Từ 2 biểu thức trên hãy suy ra biểu thức của lực hướng tâm?
Bài 14: LỰC HƯỚNG TÂM
3. Ví dụ
Trái đất chuyển động tròn đều quanh Mặt Trời thì lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm?
Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trời đóng vai trò là lực hướng tâm
2. Công thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
Bài 14: LỰC HƯỚNG TÂM
Vệ tinh nhân tạo chuyển động tròn đều quanh trái đất
Lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm?
Lực hấp dẫn giữa Trái Đất vàvệ
tinh nhân tạo đóng vai trò là lực
hướng tâm.
3. Ví dụ
2. Công thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
R
h
Bài 14: LỰC HƯỚNG TÂM
2. Hệ thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
3. Ví dụ
a. Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và
vệ tinh nhân tạo đóng vai trò là lực
hướng tâm
b. Lực ma sát nghỉ giữa vật và bàn quay đóng vai trò là lực hướng tâm.
Lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm?
Bài 14: LỰC HƯỚNG TÂM
2. Hệ thức:
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
3. Ví dụ
a. Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và
vệ tinh nhân tạo đóng vai trò là lực
hướng tâm
b. Lực ma sát nghỉ giữa vật và bàn quay đóng vai trò là lực hướng tâm.
c. Hợp lực của phản lực N và trọng lực P khi xe qua đường cong đóng vai trò là lực hướng tâm.
Tại sao ở những đoạn đường cong mặt đường phải làm nghiêng?

Khi xe chuyển động trên mặt đường nghiêng lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm?

Trả lời câu C1
* Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực hướng tâm

* Vật sẽ văng ra ngoài khi lực ma sát nghĩ cực đại nhỏ hơn lực hướng tâm cần thiết giữ cho vật chuyển động tròn đều theo bàn quay.
Vậy lực hướng tâm có phải là loại lực mới không ?
L?c hu?ng t�m khơng ph?i l� lo?i l?c m?i th�m v�o c�c l?c d� bi?t nhu tr?ng l?c, l?c ma s�t, l?c d�n h?i, m� ch? l� một trong các lực đó hay h?p l?c c?a c�c l?c dĩ. Và nó g�y ra gia t?c hu?ng t�m n�n g?i l� l?c hu?ng t�m.

N



P
2. Hệ thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
3. Ví dụ
Bài 11: LỰC HƯỚNG TÂM
II. CHUYỂN ĐỘNG LI TÂM
1. Định nghĩa
Chuyển động li tâm là chuyển động lệch ra khỏi quỹ đạo tròn theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo của vật.
Hãy nêu định nghĩa
chuyển động li tâm?
2. Hệ thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
3. Ví dụ
Bài 11: LỰC HƯỚNG TÂM
II. CHUYỂN ĐỘNG LI TÂM
1. Định nghĩa
2. Ứng dụng
Máy vắt li tâm.
2. Hệ thức
I. LỰC HƯỚNG TÂM
1. Định nghĩa
3. Ví dụ
II. CHUYỂN ĐỘNG LI TÂM
1. Định nghĩa
2. Ứng dụng
Bài 11: LỰC HƯỚNG TÂM
Xe qua chỗ rẽ mà chạy nhanh quá sẽ bị trượt li tâm dễ gây tai nạn.
3. Cần tránh
Để tránh trượt li tâm nên giảm tốc độ khi đi qua đường cong.
HÌNH ẢNH VỀ NHỮNG MẶT ĐƯỜNG CONG ĐƯỢC LÀM NGHIÊNG TRONG THỰC TẾ.
CŨNG CỐ
Lực hướng tâm
Câu 1: Định nghĩa lực hướng tâm
Lực (hợp lực) tác dụng vào một vật chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm gọi là lực hướng tâm
Câu 2 Viết biểu thức tính lực hướng tâm
Câu 3: Trong chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất lực nào đóng vai trò là lực hướng tâm?
Chuyển động li tâm
Câu 4: Thế nào là chuyển động li tâm
Chuyển động li tâm là chuyển động lệch ra khỏi quỹ đạo tròn theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo của vật
Câu 5: Nêu ứng dụng của chuyển động li tâm
Giảm tốc độ xe khi đi qua đường cong
Câu 6: Để tránh trượt li tâm khi lái xe qua đường cong ta làm như thế nào
Máy vắt li tâm
Lực hấp dẫn giữa Mặt Trăng và Trái Đất.
Tìm vận tốc của vệ tinh nhân tạo chuyển động tròn đều quanh Trái Đất? (Biết vệ tinh nhân tạo được phóng ở gần mặt đất và lấy g = 9,8 m/s2, bán kính Trái Đất R = 6,4.106 m).
VẬN DỤNG
Tóm tắt:
h << R
g = 9,8 m/s2
R = 6,4.106 m
Tìm:
v = ?
Giải:
Khi vệ tinh chuyển động tròn đều quanh Trái Đất, lực hấp dẫn của Trái Đất đóng vai trò là lực hướng tâm
Vì vệ tinh nhân tạo được phóng ở gần mặt đất nên h << R
Mà:
Đây là vận tốc vũ trụ cấp I
NHIỆM VỤ VỀ NHÀ
Học bài và làm bài tập sách giáo khoa trang 82 – 83.
Pháo thủ phải hướng nòng súng đại bác chếch một góc bằng bao nhiêu để bắn đạn trúng đích?


TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH