Bài 14. Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất

KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI
Phân tử nào được xem là đồng tiền năng lượng trong tế bào? Nêu cấu tạo của phân tử này.
Vì sao ATP được xem là hợp chất cao năng?
Trong tế bào, năng lượng trong ATP được sử dụng vào các việc chính nào?
Trường THPT
Bộ môn Sinh học
ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
GV : Văn Thị Kim Thoa
Lớp : 11
Bài 14:
Quan sát và nhận xét sự khác biệt giữa 2 thí nghiệm sau.
Thí nghiệm 1: sử dụng chất xúc tác hóa học
Thí nghiệm 2: sử dụng chất xúc tác sinh học
HCl
to =100oC, t =1h
Amilaza
to = 37oC
t = vài phút
Vậy tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xenlulôzơ?
Vậy enzim là gì?
I. Enzim:
 Khái niệm:
Enzim là chất xúc tác sinh học được tổng hợp trong các tế bào sống, có vai trò xúc tác làm các phản ứng xảy ra nhanh trong điều kiện sinh lí bình thường của cơ thể.
 Bản chất:
Từ khái niệm trên, em hãy cho biết bản chất của enzim là gì?
Do tế bào sản xuất ra.
Xúc tác, điều hòa các phản ứng trong tế bào
Enzim không bị biến đổi cấu trúc sau phản ứng  không bị hao hụt sau phản ứng.
Quan sát đoạn phim sau và cho biết sau khi xúc tác phản ứng cấu trúc enzim có bị thay đổi không?
1. Cấu trúc:
Thành phần 1 thành phần: prôtêin

nhiều thành phần: prôtêin + chất khác (cofactor, vd:ion KL vô cơ, vitamin…)
Cấu trúc không gian:
Gồm có trung tâm hoạt động và vị trí điều chỉnh.
Quan sát hình sau và cho biết enzim có thành phần cấu tạo là gì?
Có phải tất cả các enzim đều chỉ có thành phần cấu tạo là prôtêin không?
Quan sát hình sau và mô tả cấu trúc không gian của enzim.
Enzim phân giải insulin ở người
http://www-news.uchicago.edu/releases
Enzyme phenylalanine hydroxylase chuyển hóa phenylalanine thành tyrosine.
http://vietsciences.free.fr/khaocuu/nguyenlandung/images/vsv16-18.jpg
Nghiên cứu SGK và cho biết trung tâm hoạt động là gì?
Trung tâm hoạt động là vùng cấu trúc không gian đặc trưng trên enzim chuyên liên kết với cơ chất.
 Cấu tạo: là một chỗ lõm hoặc khe nhỏ trên bề mặt enzym.
Trung tâm hoạt động
Quan sát hình sau và cho biết cấu tạo của trung tâm hoạt động.
www.hcmuaf.edu.vn

Quan sát các hình sau và cho biết mối liên quan về cấu trúc giữa trung tâm hoạt động và cơ chất.
http://www.scienceclarified.com/images
Cơ chất
Cấu hình không gian của trung tâm hoạt động tương thích với cấu hình không gian của cơ chất
Tên gọi enzim:
 Thông thường: tên enzim = tên cơ chất + laza
 Có những enzim không được gọi theo cách này như pepsin, tripsin…

Quan sát hình sau và cho biết vai trò của vị trí điều chỉnh enzim.
Đối với các enzim có cofactor thì chỉ khi cofactor liên kết với enzim tại vị trí điều chỉnh thì hình thù của enzim mới phù hợp với cơ chất.
2. Cơ chế tác động
Quan sát hình 14.1 trang 57 SGK và trả lời các câu hỏi sau:
Mô tả cơ chế hoạt động của của enzim sacccaraza.
Nhận xét cấu trúc enzim trước và sau phản ứng.
Vì sao enzim thường chỉ xúc tác cho một phản ứng?
www.hcmuaf.edu.vn

2. Cơ chế tác động
Thoạt đầu enzim liên kết với cơ chất tại trung tâm hoạt động  tạo phức hợp enzim-cơ chất.
Bằng nhiều cách khác nhau, enzim tương tác với cơ chất để tạo ra sản phẩm.
Liên kết enzim-cơ chất mang tính đặc thù  mỗi enzim thường chỉ xúc tác cho một phản ứng.
Quan sát đoạn phim sau và nhận xét về mối quan hệ giữa các enzim kế tiếp nhau.
http://highered.mcgraw-hill.com/olc/dl/120070/bio10.swf
-Trên màng tế bào các enzim đứng sát nhau, sản phẩm của enzim này là cơ chất của enzim tiếp theo  phản ứng chỉ đi theo 1 chiều.
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của ezim
-Hoạt tính của enzim được xác định bằng lượng sản phẩm được tạo thành từ một lượng cơ chất trên một đơn vị thời gian.
-Một số yếu tố ảnh hưởng tới hoạt tính của enzim:
 Nhiệt độ
 Độ pH
 Nồng độ cơ chất
 Chất ức chế hoặc hoạt hóa enzim
 Nồng độ enzim
Nghiên cứu SGK và cho biết hoạt tính của enzim được xác định bằng chỉ tiêu nào?
Nghiên cứu SGK và cho biết một số yếu tố ảnh hưởng tới hoạt tính của enzim.
Quan sát và nhận xét đồ thị sau
http://baigiang.violet.vn/present
/
Quan sát và nhận xét đồ thị sau
Đồ thị biểu diễn ảnh hưởng của độ pH đến hoạt tính enzim
1
2
3
4
5
6
7
8
9
pH
Pepsin (dạ dày)
Trypsin (tụy)
Hoạt tính của enzin
Quan sát và nhận xét đồ thị sau
http://baigiang.violet.vn/present
/
II. Vai trò của enzimtrong quá trình chuyển hóa vật chất
-Nếu tế bào không có enzim thì các hoạt động sống không thể duy trì được vì tốc độ của các phản ứng sinh hóa xảy ra quá chậm.
-Sử dụng các chất ức chế hoặc hoạt hóa enzim là một trong những cách điều chỉnh hoạt tính của enzim khá hiệu quả và nhanh chóng.
Nghiên cứu SGK và cho biết vai trò của enzim trong tế bào.
Tế bào có thể điều chỉnh hoạt tính của enzim bằng cách nào?
II. Vai trò của enzimtrong quá trình chuyển hóa vật chất
-Ứ chế ngược:

Nghiên cứu SGK và cho biết ức chế ngược là gì?
II. Vai trò của enzimtrong quá trình chuyển hóa vật chất
- Ức chế ngược
Nghiên cứu SGK và cho biết thế nào là ức chế ngược?
II. Vai trò của enzimtrong quá trình chuyển hóa vật chất
Quan sát đoạn phim sau và cho biết ức chế ngược diễn ra như thế nào?
http://highered.mcgraw-hill.com/olc/dl/120070/bio10.swf
Giải đáp lệnh trang 59 SGK
II. Vai trò của enzimtrong quá trình chuyển hóa vật chất
-Khi một enzim nào đó trong tế bào không được tổng hợp hay tổng hợp quá ít hay bị bất hoạt sản phâm không được tạo thành + cơ chất của enzim đó sẽ tích lũy lại gây độc tế bào  được gọi là bệnh rối loạn chuyển hóa.
Điều gì sẽ xảy ra khi một enzim nào đó trong tế bào không được tổng hợp hay tổng hợp quá ít hay bị bất hoạt?
Quan sát và nhận xét đồ thị sau
Nghiên cứu SGK và cho biết chất hóa học có thể tác động tới enzim như thế nào?
Hãy kể tên một số chất ức chế hoặc hoạt hóa enzim mà em biết.
Cơ chất 4
Cơ chất 2
Cơ chất 5
Cơ chất 1
Cơ chất 3
Quan sát sơ đồ sau và cho biết cơ chất nào sẽ kết hợp với enzim nào?Vì sao?
http://baigiang.violet.vn/present/
Enzim lipaza phân giải lipid.
Enzim maltaza phân giải maltose.
Enzim peptidaza phân giải peptid.
Enzim nucleaza phân giải các nucleotide.
CHÚC CÁC EM MỘT NGÀY HỌC TẬP TỐT!