Bài 14. Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất

KIỂM TRA BÀI CŨ
3. Trình bày cấu trúc hóa học và chức năng của ATP?
- Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ?
1. Năng lượng là gì? Naêng löôïng ñöôïc tích tröõ trong teá baøo döôùi daïng naøo?
2. Sự chuyển hóa vật chất gồm những quá trình nào?
Giáo viên dạy: Ñaëng Hoàng Cuùc
Tru?ng THPT ĐẠI AN - huyện Trà Cú - tỉnh Trà Vinh
Bài 14: ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM
TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Enzim và cơ chế tác động của enzim
1/ Enzim là gì?
Chất xúc tác sinh học có gì đặc biệt?
QUAN SÁT 2 THÍ NGHIỆM SAU
Ví dụ 1:
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
Enzim là chất xúc tác sinh học, có bản chất là protein, xúc tác các phản ứng sinh hóa trong điều kiện bình thường của cơ thể sống. Enzim chỉ làm tăng tốc độ phản ứng mà không bị biến đổi sau phản ứng.
Enzim và cơ chế tác động của enzim
Enzim và cơ chế tác động của enzim
1/ Enzim là gì?
2/ Cấu trúc
Enzim (E): Prôtêin, một số có thêm thành phần khác (vd: vitamin).
Trung tâm hoạt động : vùng cấu trúc không gian đặc biệt liên kết với cơ chất.
Cơ chất (S): Chất chịu tác động của enzim.
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Prôtêin
Prôtêin kết hợp với chất khác không phải là Prôtêin (Côenzim)
Enzim 1 thành phần
Enzim 2 thành phần
Cơ chất
S1
S2
S4
S3
Enzim A và B có thể liên kết với cơ chất nào? Vì sao?
Enzim và cơ chế tác động của enzim
1/ Enzim là gì?
2/ Cấu trúc
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
EnzimA
Enzim B
S1
S2
S4
S3
Phức hợp E - S
Enzim và cơ chế tác động của enzim
1/ Enzim là gì?
2/ Cấu trúc
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
1. Khái niệm:
EnzimA
Enzim B
S1
S2
S4
S3
Phức hợp E - S
2. Cấu trúc:
- Cấu hình không gian của trung tâm hoạt động của enzim tương thích với cấu hình không gian của cơ chất, nhờ vậy cơ chất liên kết tạm thời với enzim và bị biến đổi tạo thành sản phẩm.
Trung tâm hoạt động của enzim có cấu tạo như thế nào? Có chức năng gì?
3/ Cơ chế tác động
Enzim hoạt động như thế nào?
Saccaraza
Enzim (E)
Cơ chất (S)
Sản phẩm (P)
Phức hợp E - S
E + S  phức hợp (E-S)  Sản phẩm (P) + E
Sơ đồ mô tả cơ chế tác động của enzim
Liên kết (E-S) có tính đặc thù
I. ENZIM
1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
- Mỗi enzim chỉ xúc tác cho một hoặc một vài phản ứng nhất định - tính đặc thù của enzim.
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
P2
P1
Enzim
S1
+
Enzim
+
P
Enzim
S1
S2
+
+
Enzim
Phân giải
Tổng hợp
S1
Enzim
S1
S2
Enzim
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
4/ Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
Nghiên cứu SGK / 58; chọn đồ thị minh họa cho sự phụ thuộc của hoạt tính enzim vào nhiệt độ (1), độ pH (2), nồng độ cơ chất (3), nồng độ enzim (4) theo các dạng đồ thị sau.
Hoạt tính của enzim = lượng sản phẩm tạo thành từ một lượng cơ chất / đơn vị thời gian
Đồ thị ảnh hưởng các nhân tố lên hoạt tính enzim

TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ:
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ:
b. Độ pH:
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
1. Khái niệm:
2. Cấu trúc:
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ:
b. Độ pH:
c. Nồng độ cơ chất:
d. Nồng độ enzim:
e. Chất ức chế enzim:
Enzim liên kết với
cơ chất bình thường
Enzim không liên kết
được với cơ chất
f. Một số hóa chất có thể làm tăng hoặc giảm hoạt tính của enzim.
Nhiệt độ: Mỗi enzim cần nhiệt độ tối ưu tại đó enzim có hoạt tính tối đa.
Độ pH: Mỗi enzim có độ pH thích hợp (pepsin = 2).
Nồng độ cơ chất: Enzim không đổi, cơ chất tăng  Hoạt tính enzim tăng đến một giới hạn nhất định.
Nồng độ enzim: Càng cao thì hoạt tính càng tăng.
Chất ức chế và chất hoạt hóa là chất hóa học, ức chế hoặc tăng hoạt tính enzim.
Hoùa chaát
3/ Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
100 g tinh bột
HCl
7200 giây, t0 = 1000C
Glucôzơ
Glucôzơ
E. Amilaza
2 giây, t0 = 370C
Xem lại ví dụ 1
Enzim có vai trò gì trong quá trình chuyển hoá vật chất?
1. Xúc tác cho các quá trình chuyển hóa với hiệu quả cao.
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
- Khi sản phẩm của một số quá trình tổng hợp trở nên dư thừa chúng sẽ quay lại tác động như một chất ức chế làm bất hoạt enzim xúc tác cho phản ứng đầu của quá trình chuyển hoá và được gọi là quá trình ức chế ngược.
Sơ đồ minh họa quá trình chuyển hóa bằng ức chế ngược
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
Nếu G và F tăng lên một cách bất thường trong tế bào thì nồng độ chất nào trong tế bào sẽ tăng lên? Vì sao?
II. Vai trò của enzim trong chuyển hóa vật chất
Ức chế ngược : Sản phẩm tác động như chất ức chế.
Bệnh rối loạn chuyển hóa: Gút, phêninkêtô niệu …
2. Điều hòa chuyển hóa vật chất. Ví dụ : Ức chế ngược .
1. Xúc tác cho các quá trình chuyển hóa với hiệu quả cao.
Goutt là một bệnh tăng acid uric huyết thanh, biểu hiện đau khớp cấp.
Một số bệnh do rối loạn chuyển hóa
Bệnh phêninkêto niệu (PKU): thiếu enzym chuyển hóa phenylalanin dẫn đến dư thừa trong máu gây tổn hại não
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
- Tại sao một số người khi tiêm một loại thuốc kháng sinh lại có thể chết ngay lập tức vì bị sốc phản vệ nếu không thử thuốc trước?
(vì những người này không có hoặc không đủ lượng enzim phân giải thuốc)
- Tại sao một số người không ăn được cua ghẹ, nếu ăn sẽ bị dị ứng?
(cơ thể người đó không có enzim phân giải prôtêin của cua, ghẹ nên không tiêu hoá được)
CỦNG CỐ
Tìm chữ cái (a, b, c..) ở cột B phù hợp số (1, 2, 3…) ở cột A và ghi kết quả ở cột C.
CỦNG CỐ
Câu 1: Điều nào dưới đây không đúng với enzim
Có bản chất hóa học là protein
Có khả năng xúc tác rất đặc thù
Mỗi phân tử enzim có thể sử dụng nhiều lần
Chỉ có thể hoạt động được trong tế bào sống
Câu 2: Giai đoạn đầu tiên trong cơ chế tác dụng của enzim lên các phản ứng là:
Tạo các sản phẩm trung gian
Tạo phức hợp enzim-cơ chất
Tạo ngay ra sản phẩm cuối cùng
Giải phóng enzim ra khỏi cơ chất
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học.
Tại sao ăn thịt bò khô với gỏi đu đủ thì lại dễ tiêu hóa hơn khi ăn thịt bò riêng?
- Tại sao trong công nghệ chế biến bột giặt người ta thường cho thêm nhiều loại enzim?
TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
* Chuẩn bị thực hành “Một số thí nghiệm về enzim”.
Học sinh chuẩn bị:
Đọc bài hướng dẫn thực hành 15 SGK
Chuẩn bị mẫu vật: (theo từng nhóm) 1 củ khoai tây sống, 1 củ khoai tây đã luộc chín.
Xin chân thành cảm ơn

Chào tạm biệt!

Hẹn gặp lại