Bài 14. Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất

TRƯỜNG THCS VÀ THPT MỸ QUÝ
LỚP 10A3
GVBM: PHAN THỊ HUYỀN TRANG
Hầm Thịt Bò
Củ cải hầm xương Lợn
Làm thế nào để hầm xương mau mềm?
Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng không thể tiêu hóa được xenlulozơ?
Bài 14
ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM
TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA
VẬT CHẤT
QUAN SÁT 2 THÍ NGHIỆM SAU
Ví dụ 1:
I. ENZIM
.
Quan sát thí nghiệm và nhận xét điểm giống và khác nhau (chất xúc tác, nhiệt độ, tốc độ) ?
I. ENZIM
Enzim là chất xúc tác sinh học được tổng hợp trong các tế bào sống.
Ví dụ: Pepsin, Tripsin, Amilaza...
I. ENZIM
1. Cấu trúc
Phi prôtêin
Quan sát hình trả lời câu hỏi:
Enzim có cấu trúc như thế nào?
Trung tâm hoạt động của enzim có cấu tạo như thế nào? Có chức năng gì?
Là gì?
I. ENZIM
1. Cấu trúc
Prôtêin
Prôtêin kết hợp với chất khác không phải là Prôtêin (Côenzim)
Enzim 1 thành phần
Enzim 2 thành phần
- Trung tâm hoạt động của enzim là vùng cấu trúc không gian đặc biệt liên kết với cơ chất, có cấu hình không gian tương thích với cấu hình không gian của cơ chất, nhờ vậy cơ chất liên kết tạm thời với enzim và bị biến đổi tạo thành sản phẩm.
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
Sơ đồ mô tả cơ chế tác động của enzim
Enzim hoạt động như thế nào?
Enzim (E)
Cơ chất (S)
Sản phẩm (P)
Saccaraza
Phức hợp E - S
E + S  phức hợp (E-S)  Sản phẩm (P) + E
Liên kết (E-S) có tính đặc thù
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
- Mỗi enzim chỉ xúc tác cho một hoặc một vài phản ứng nhất định - tính đặc thù của enzim.
a. Nhiệt độ:
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
Nghiên cứu mục I.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim thảo luận trong 3 phút tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim.
Mỗi enzim cần nhiệt độ tối ưu tại đó enzim có hoạt tính tối đa.
a. Nhiệt độ
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
a. Nhiệt độ
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
b. Độ pH
Độ pH: Mỗi enzim có độ pH thích hợp (pepsin, pH = 2).
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
c. Nồng độ cơ chất
Enzim không đổi, cơ chất tăng  Hoạt tính enzim tăng đến một giới hạn nhất định.
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
d. Nồng độ enzim
Càng cao thì hoạt tính càng tăng
I. ENZIM
1. Cấu trúc
2. Cơ chế tác động
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim
e. Chất ức chế enzim
Enzim liên kết với
cơ chất bình thường
Enzim không liên kết
được với cơ chất
Chất ức chế và chất hoạt hóa là chất hóa học, ức chế hoặc tăng hoạt tính enzim.
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
100 g tinh bột
HCl
7200 giây, t0 = 1000C
Glucôzơ
Glucôzơ
E. Amilaza
2 giây, t0 = 370C
Xem lại ví dụ 1
Enzim có vai trò gì trong quá trình chuyển hoá vật chất?
1. Xúc tác cho các quá trình chuyển hóa với hiệu quả cao.
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
- Khi sản phẩm của một số quá trình tổng hợp trở nên dư thừa chúng sẽ quay lại tác động như một chất ức chế làm bất hoạt enzim xúc tác cho phản ứng đầu của quá trình chuyển hoá và được gọi là quá trình ức chế ngược.
Sơ đồ minh họa quá trình chuyển hóa bằng ức chế ngược
I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
Nếu G và F tăng lên một cách bất thường trong tế bào thì nồng độ chất nào trong tế bào sẽ tăng lên? Vì sao?
II. Vai trò của enzim trong chuyển hóa vật chất
Ức chế ngược : Sản phẩm tác động như chất ức chế.
Bệnh rối loạn chuyển hóa: Gút, phêninkêtô niệu …
2. Điều hòa chuyển hóa vật chất. Ví dụ : Ức chế ngược .
1. Xúc tác cho các quá trình chuyển hóa với hiệu quả cao.
Goutt là một bệnh tăng acid uric huyết thanh, biểu hiện đau khớp cấp.
Một số bệnh do rối loạn chuyển hóa
Bệnh phêninkêto niệu (PKU): thiếu enzym chuyển hóa phenylalanin dẫn đến dư thừa trong máu gây tổn hại não
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
- Tại sao một số người khi tiêm một loại thuốc kháng sinh lại có thể chết ngay lập tức vì bị sốc phản vệ nếu không thử thuốc trước?
(vì những người này không có hoặc không đủ lượng enzim phân giải thuốc)
- Tại sao một số người không ăn được cua ghẹ, nếu ăn sẽ bị dị ứng?
(cơ thể người đó không có enzim phân giải prôtêin của cua, ghẹ nên không tiêu hoá được)
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học.
Tại sao ăn thịt bò khô với gỏi đu đủ thì lại dễ tiêu hóa hơn khi ăn thịt bò riêng?
- Tại sao trong công nghệ chế biến bột giặt người ta thường cho thêm nhiều loại enzim?
* Chuẩn bị thực hành “Một số thí nghiệm về enzim”.
Học sinh chuẩn bị:
Đọc bài hướng dẫn thực hành 15 SGK
Chuẩn bị mẫu vật: (theo từng nhóm) 1 củ khoai tây sống, 1 củ khoai tây đã luộc chín.
Bài học đã kết thúc
Kính chúc quí thầy, cô cùng các em học sinh sức khỏe và thành công!