Bài 14. Động từ

Chào mừng quý thầy cô cùng các em học sinh!

Kiểm tra bài cũ:


Câu hỏi : Chỉ từ là gì ? hoạt động của chỉ từ trong câu như thế nào ?
Đáp án : -Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Hoạt động: Chỉ từ làm phụ ngữ cho cụm danh từ, có thể làm chủ ngữ, trạng ngữ.
nhắm – mở
Tiếng Việt
ĐỘNG tỪ
TIẾT: 62

I. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỘNG TỪ:
* Xét ví dụ 1 : SGK
a. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
c. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:
Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải
đề biển là cá “tươi”? ( Treo biển)
b. Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo.(...) Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Các động từ
a - Đi, đến, ra, hỏi

b - Lấy, làm, lễ

C - Treo, xem, cười, bảo, bán, phải đề

Động từ là những từ chỉ hành động,
trạng thái của sự vật …
1
2
3
4
5
đánh
chạy
đá
Đọc, học
bay
Nhìn tranh tìm động từ
Xét ví dụ 2 :
a. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
c. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:
- Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá “tươi”? ( Treo biển)
b. Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo.(...) Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
 Kết hợp với các từ: đã, cũng, hãy, đang, sẽ , chớ , đừng, vẫn, ...
a. Gió thổi.

b. Nam đang học bài.

c. Học là nhiệm vụ của học sinh.
CN
CN
CN
VN
VN
VN
Động từ làm vị ngữ.
Động từ làm chủ ngữ.
Xét ví dụ 3 :
 Động từ làm vị ngữ , động từ làm chủ ngữ, động từ mất đi khả năng kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, ....

Sự khác biệt giữa động từ và danh từ:


- Kết hợp với các từ: đã, sẽ đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng,...
- Không kết hợp với các từ: đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng,...
- Làm vị ngữ trong câu. Khi làm chủ ngữ mất khả năng với các từ: đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng,…

-Thường làm chủ ngữ trong câu. Nếu làm vị ngữ phải có từ “là” đứng trước.

Vd:Học sinh đang làm bài
- Mai là học sinh.
Vd: Nam đang học bài.
Vd:Chú mèo rất dễ thương.
Vd: Lan đang lao động.
-Lao động là vinh quang.
THẢO LUẬN
- Động từ là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật.
- Động từ thường kết hợp với các từ: đã, cũng, hãy, đang, sẽ, chớ, đừng, vẫn,...
- Chức vụ chính của động từ là làm vị ngữ.
- Khi động từ làm chủ ngữ thì mất khả năng kết hợp với các từ: đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ..
Ghi nhớ : sgk
Xếp các động từ sau vào bảng phân loại ở bên dưới: buồn, chạy, cười, dám, đau, đi, định, đọc, đứng, gãy, ghét, hỏi, ngồi, nhức, nứt, toan, vui, yêu.
Trả lời các câu hỏi:
Làm sao? Thế nào?
Động từ mà thường đòi hỏi động từ khác đi kèm phía sau.
Động từ mà không đòi hỏi động từ khác đi kèm phía sau.
Trả lời câu hỏi:
Làm gì?
dám, toan, định.
đi, chạy, cười, đọc, hỏi, ngồi, đứng.
buồn, gãy, ghét, đau, nhức, nứt, vui, yêu.
II. Các loại động từ chính.
1. Tìm hiểu ví dụ.
ĐỘNG TỪ
ĐỘNG TỪ TÌNH THÁI
( Thường đòi hỏi các động từ khác đi kèm)
Vd: Lan định đi Lào.
ĐỘNG TỪ CHỈ HÀNH ĐỘNG, TRẠNG THÁI (Không đòi hỏi các động từ khác đi kèm)
Vd: Mai đọc sách.
Động từ chỉ hành động- Trả lời câu hỏi: Làm gì?
Vd: Hoa viết thư.
Động từ chỉ trạng thái- Trả lời câu hỏi: Làm sao? Thế nào?
Vd:Nam buồn vì điểm thấp.
Câu 1 : Hoa làm bài tập .
 Từ “làm” là động từ chỉ hành động.
Câu 2 : Hà muốn đi mua quần áo .
 Từ “muốn” là động từ tình thái.
TÌM NHANH
? Câu nào có ĐT chỉ hành động , câu nào có ĐT chỉ tình thái
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: Tìm động từ trong bài “ Lợn cưới, áo mới”
Có anh tính hay khoe của. Một hôm, may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen. Đứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức lắm.
Đang tức tối, chợt thấy một anh, tính cũng hay khoe, tất tưởi chạy đến hỏi to:
- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?
Anh kia liền giơ ngay vạt áo ra, bảo:
- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả!
(Theo Truyện cười dân gian Việt Nam)

Có, khoe, may, đem ra, mặc, đứng, hóng, đợi, đi, khen, thấy, hỏi, tức tối, tất tưởi, chạy, giơ, bảo, mặc, hay, chả, liền, chợt, được, tức, đến…
Động từ chỉ hành động:
Động từ chỉ trạng thái:
Động từ tình thái:
Khoe, may, đi, khen, đến, thấy, hỏi, chạy, đứng, hỏi, bảo, mặc, đợi, đến, thấy, mặc, ra, đem, tất tưởi, giơ,…
tức, tức tối.
Hay (khoe); chả (thấy); chợt (thấy); có (thấy); liền (giơ).
* Động từ
* Phân loại :
Bài tập 3: Câu chuyện buồn cười ở chỗ:
- Sự đối lập giữa hai động từ “đưa>
III. Luyện tập.
Bài tập 1
Bài tập 2:
Em bé đang ngủ say
Em bé đang nháy mắt
Mẹ (Chị )đang hái cà phê
Chị bán hàng ngồi đan len
Xem hình để đặt câu có động từ
HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
Học bài
- Làm bổ sung bài tập 1.
- Làm bài tập 3 ở sách giáo khoa.
- Bài tập thêm: Viết đoạn văn từ 7-10 câu có sử dụng động từ.
Soạn bài : “ Cụm động từ”
+ Cụm động từ là gì?
+ Cấu tạo của cụm động từ?
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC .
XIN CHÚC THẦY CÔ GIÁO ,CÁC EM
MẠNH KHOẺ