Bài 14. Động từ

Tr­êng THCS NguyÔn Gia Tù – Hång Bµng

NhiÖt liÖt chµo mõng
C¸c thÇy c« gi¸o
vµ c¸c em häc sinh
Gi¸o ¸n: Ng÷ v¨n 6
TuÇn 16 - Bµi 14 - tiÕt 61

®éng tõ
KIÓm tra bµi cò:
Thø 2 ngµy 05 th¸ng 12 n¨m 2011
TuÇn 15 - Bµi 14 - tiÕt 61

®éng tõ
I.§Æc ®iÓm cña ®éng tõ:
1.VÝ dô :
a. B¹n Êy ®ang vui.

b. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi.
(Em bÐ th«ng minh)
c. Trong trêi ®Êt, kh«ng g× quÝ b»ng h¹t g¹o […] H·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn V­¬ng.
(B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy)
d. BiÓn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o:
Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ c¸ “t­¬i”?
(Treo biÓn)
- Khả năng kết hợp của động từ : đã, đang, hãy, chớ, đừng, cùng,.
Ví dụ :
a. Bạn ấy đang vui.

b. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
c. Trong trời đất, không gì quí bằng hạt gạo [.] Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
d. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo:
Nhà này xưa quen bán cá ươn hay sao mà bây giờ phải đề biển là cá "tươi"?
(Treo biển)
- ý nghĩa khái quát của động từ : chỉ hành động, trạng thái.
a. B¹n Êy ®ang vui.

b. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi.
(Em bÐ th«ng minh)
Ví dụ :
CN
VN
CN
VN
VN
- Chức năng chính của động từ : làm vị ngữ
CN
Ví dụ :
Học tập là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi học sinh.
- Động từ còn làm chủ ngữ ở trong câu.
Học tập
? Qua phân tích các ví dụ em hãy cho cô biết thế nào là động từ ? Khả năng kết hợp của động từ cũng như chức vụ cú pháp của động từ trong câu ?
a. B¹n Êy ®ang vui .

b. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi.
(Em bÐ th«ng minh)
c. Trong trêi ®Êt, kh«ng g× quÝ b»ng h¹t g¹o […] H·y lÊy g¹o lµm b¸nh mµ lÔ Tiªn v­¬ng.
(B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy)
d. BiÓn võa treo lªn, cã ng­êi qua ®­êng xem, c­êi b¶o:
Nhµ nµy x­a quen b¸n c¸ ­¬n hay sao mµ b©y giê ph¶i ®Ò biÓn lµ c¸ “t­¬i”?
(Treo biÓn)
e.Häc tËp lµ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña mçi häc sinh.
Ví dụ :
2. Ghi nhí.

- Động từ là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật.
- Động từ thường kết hợp với các từ . để tạo thành cụm động từ.
- Chức vụ điển hình trong câu của động từ là vị ngữ.
Khi làm chủ ngữ, động từ mất khả năng kết hợp với các từ
đã, đang, sẽ, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng.

II. C¸c lo¹i ®éng tõ chÝnh
1. XÕp c¸c ®éng tõ sau vµo b¶ng ph©n lo¹i ë bªn d­íi: buån, ch¹y, c­êi, d¸m, ®au, ®i, ®Þnh, ®äc, ®øng, g·y, ghÐt, hái, ngåi, nhøc, nøt, toan, vui, yªu.
B¶ng ph©n lo¹i
®i, ch¹y, c­êi, ®äc, hái, ngåi, ®øng.
buån, vui, g·y, ghÐt, yªu, ®au, nøt,nhøc.
d¸m, toan, ®Þnh
? Quan sát đoạn băng và tìm các động từ cùng loại xếp vào bảng phân loại trên ?
B¶ng ph©n lo¹i
®i, ch¹y, c­êi, ®äc, hái, ngåi, ®øng,
buån, vui, g·y, ghÐt, yªu, ®au, nøt,nhøc,
d¸m, toan, ®Þnh
thøc dËy.
bay, ®I, g¸y.
B¶ng ph©n lo¹i
d¸m, toan, ®Þnh
®i, ch¹y, c­êi, ®äc, hái, ngåi, ®øng, bay, ®I, g¸y.
buån, vui, g·y, ghÐt, yªu, ®au, nøt,nhøc, thøc dËy.

Ghi nhí 2:
-Trong tiÕng ViÖt, cã hai lo¹i ®éng tõ ®¸ng chó ý lµ:
+ §éng tõ t×nh th¸i ( th­êng ®ßi hái ®éng tõ kh¸c ®i kÌm).
+ §éng tõ chØ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i (kh«ng ®ßi hái ®éng tõ kh¸c ®i kÌm).
§éng tõ chØ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i gåm hai lo¹i nhá:
+ §éng tõ chØ hµnh ®éng (tr¶ lêi c©u hái Lµm g×?).
+ §éng tõ chØ tr¹ng th¸i (tr¶ lêi c¸c c©u hái Lµm sao? ThÕ nµo?).
Lîn c­íi, ¸o míi
Cã anh tÝnh hay khoe cña. Mét h«m, may ®­îc c¸i ¸o míi, liÒn ®em ra mÆc, råi ®øng hãng ë cöa, ®îi cã ai ®i qua ng­êi ta khen. §øng m·i tõ s¸ng ®Õn chiÒu ch¶ thÊy ai hái c¶, anh ta tøc l¾m.
§ang tøc tèi, chît thÊy mét anh tÝnh còng hay khoe, tÊt t­ëi ch¹y ®Õn hái to:
B¸c cã thÊy con lîn c­íi cña t«i ch¹y qua ®©y kh«ng?
Anh kia liÒn gi¬ ngay v¹t ¸o ra, b¶o :
Tõ lóc t«i mÆc c¸i ¸o míi nµy, t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶!
(Theo truyÖn c­êi d©n gian ViÖt Nam)
Lîn c­íi, ¸o míi
Cã anh tÝnh hay khoe cña. Mét h«m, may ®­îc c¸i ¸o míi, liÒn ®em ra mÆc, råi ®øng hãng ë cöa, ®îi cã ai ®i qua ng­êi ta khen. §øng m·i tõ s¸ng ®Õn chiÒu ch¶ thÊy ai hái c¶, anh ta tøc l¾m.
§ang tøc tèi, chît thÊy mét anh tÝnh còng hay khoe, tÊt t­ëi ch¹y ®Õn hái to:
B¸c cã thÊy con lîn c­íi cña t«i ch¹y qua ®©y kh«ng?
Anh kia liÒn gi¬ ngay v¹t ¸o ra, b¶o :
Tõ lóc t«i mÆc c¸i ¸o míi nµy, t«i ch¼ng thÊy con lîn nµo ch¹y qua ®©y c¶!
(Theo truyÖn c­êi d©n gian ViÖt Nam)
III. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1 : T×m ®éng tõ trong truyÖn “ Lîn c­íi, ¸o míi”
Bµi tËp 2:SGK/147
Thãi quen dïng tõ
Cã anh chµng nä tÝnh t×nh rÊt keo kiÖt. Mét h«m, ®i ®ß qua s«ng, anh chµng kh¸t n­íc bÌn cói xuèng, lÊy tay vôc n­íc s«ng uèng. Ch¼ng may qu¸ ®µ, anh ta lén cæ xuèng s«ng. Mét ng­êi ngåi c¹nh thÊy thÕ, véi gi¬ tay ra, hÐt lªn:
- §­a tay cho t«i mau!
Anh chµng s¾p ch×m nghØm nh­ng vÉn kh«ng chÞu n¾m tay ng­êi kia. Bçng mét ng­êi cã vÎ quen biÕt anh chµng ch¹y l¹i, nãi:
- CÇm lÊy tay t«i nµy!
Tøc th×, anh ta cè ngoi lªn, n¾m chÆt lÊy tay ng­êi nä vµ ®­îc cøu tho¸t. Trong lóc anh chµng cßn mª mÖt, ng­êi nä gi¶i thÝch:
- T«i nãi thÕ v× biÕt tÝnh anh nµy. Anh Êy chØ muèn cÇm cña ng­êi kh¸c chø kh«ng bao giê chÞu ®­a cho ai c¸i g×.
§äc truyÖn vui sau vµ cho biÕt c©u chuyÖn buån c­êi ë chç nµo?.
CÇm
§­a
§­a
CÇm
Bµi tËp 3:SGK/147
ChÝnh t¶ (nghe – viÕt):
Con hæ cã nghÜa (tõ Hæ ®ùc mõng rì ®Õn ra khái rõng).
H­íng dÉn vÒ nhµ:
- Häc thuéc ghi nhí.
Hoµn thiÖn bµi tËp vµo vë.
ViÕt mét ®o¹n v¨n tõ (5 ®Õn 7 c©u) vÒ ng­êi th©n cña em trong ®ã cã sö dông ®éng tõ.
ChuÈn bÞ tr­íc bµi côm ®éng tõ ( §äc, tr¶ lêi c©u hái…)

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n
c¸c thÇy, c« gi¸o
vµ c¸c em häc sinh !