Bài 14. Di truyền liên kết

Giáo viên: Lê Thị Thắm
SINH HOC 12
THPT CẤP 2 -3 PHÚ QUỚI
Tổ:HÓA – SINH C3
Kiểm tra bài cũ
BÀI 1: Viết sơ đồ lai và cho biết tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình. Biết A: hoa đỏ, a: hoa trắng
P: Aa x aa
BÀI 2: Viết sơ đồ lai và cho biết tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình. Biết B: thân xám, b: thân đen, V:cánh dài, v: cánh cụt
P:BbVv x bbvv
TÌNH HUỐNG
Pt/c
X
100%
X
F1
Fa
50%
50%
thân xám
cánh dài
Ruồi thân xám
cánh dài
Ruồi thân đen
cánh cụt
thân đen
cánh cụt
thân xám
cánh dài
thân đen
cánh cụt
?
Tại sao trong kết quả thực nghiệm của Moocgan ở Fa chỉ xuất hiện có 2 kiểu hình mà không phải là 4 kiểu hình?
12


BÀI 14 :
DI TRUYỀN LIÊN KẾT
I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN.
1.Thí nghiệm 1 của Morgan
Ruồi giấm (Drosophila melanogaster)
Dễ nuôi trong ống nghiệm
Đẻ nhiều
Vòng đời ngắn (10-14 ngày)
Nhiều biến dị dể quan sát
Số lượng NST ít (2n = 8)
100% Thân xám, cánh dài
F1 :
x
x
Lai phân tích
1.Thí nghiệm 1 của Morgan
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN.
2.Nhận xét thí nghiệm
F1: 100% x�m, d�i ? x�m, d�i > den c?t




Fa:ch? xu?t hi?n 2 ki?u hình gi?ng P( khơng cĩ BDTH) v� gi?ng v?i k?t qu? lai ph�n tích 1 tính tr?ng
?2 c?p gen quy d?nh 2 c?p tính tr?ng c?a ru?i gi?m ph?i nam tr�n 1 c?p NST c�ng ph�n li v� t? h?p trong gi?m ph�n v� th? tinh.
Ta th?y: X�m luơn di v?i d�i, den luơn di v?i c?t
? LI�N K?T GEN HỒN TỒN
3.Giải thích cơ sở tế bào học.
 alen B: Màu xám, alen b: Màu đen
 alenV: Cánh dài, alen v: Cánh cụt
G
F1
(100% xám,dài)
x
Lai phân tích
G
1 xaùm, daøi
x
FB :
P
(xám,dài)
(đen,cụt)
(đen,cụt)
1 ñen, cuït
Pt/c:
X
100%
X
F1:
Fa:
50%
Ga:
GP:
xám, dài
đen, cụt
xám, dài
đen, cụt
xám, dài
đen, cụt
50%
50%
50%
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
I. DI TRUYỀN LIÊN KẾT HOÀN TOÀN.
4.Liên kết gen
- Các gen cùng nằm trên 1 NST thường di truyền
cùng với nhau tạo thành nhóm gen liên kết.
- Số nhóm gen liên kết của loài bằng số NST
trong bộ NST đơn bội của loài đó.
Giải thích vì sao dựa vào tỉ lệ kiểu hình 1:1, Moocgan
lại cho rằng các gen quy định màu sắc thân và dạng
cánh cùng nằm trên một NST .
(liên kết gen) ?
Lai phân tích
F1 :

xám, dài
45,1% xám, dài
45,1% đen, cụt
8,5% xám, cụt
8,5% đen, dài
Fa:
?
đen, cụt
?
Tại sao khi tiến hành lai phân tích ruồi giấm cái F1 lại xuất hiện 4 kiểu hình?
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
1.Thí nghiệm 2 của Morgan
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
F1 :

xám, dài
45,1% xám, dài
45,1% đen, cụt
8,5% xám, cụt
8,5% đen, dài
Fa:
Lai phân tích
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
2.Nhận xét thí nghiệm
Kết quả lai phân tích không theo tỉ lệ phân li kiểu hình 1: 1:1: 1 của phân li độc lập của Men Đen.
Fa:ch? xu?t hi?n ki?u hình v?i t? l? khơng b?ng nhau trong dĩ cĩ 2 KH kh�c P( BDTH)
Ta th?y: X�m luơn di v?i d�i, den luơn di v?i c?t
? LI�N K?T GEN
X�m cịn di v?i c?t, den cịn di v?i d�i
? HỐN V? GEN
KL: CĨ HI?N TU?NG DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN (HỐN V? GEN).
D?a v�o k?t qu? thí nghi?m h�y cho bi?t:
- 4 KH du?c hình th�nh t? m?y ki?u t? h?p giao t??
- Ru?i d?c den c?t cho m?y lo?i giao t??
- Ru?i c�i F1 cho m?y lo?i giao t? v?i t? l? tuong ?ng nhu th? n�o?
- Vì sao l?i xu?t hi?n nh?ng lo?i giao t? khơng do li�n k?t gen hồn tồn t?o th�nh?
Thảo luận - 5 ph�t
X
41,5%
F1:
Fa:
G:
xám, dài
đen, cụt
xám, dài
đen, dài
xám, cụt
đen, cụt
8,5%
41,5%
8,5%
41,5%
41,5%
8,5%
8,5%
GT Liên kết
GT Hoán vị
12


BÀI 14 :
DI TRUYỀN LIÊN KẾT
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
3. Giải thích cơ sở tế bào học.

BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
3. Giải thích cơ sở tế bào học.
- Gen qui định màu sắc thân và hình dạng cánh cùng nằm trên 1 NST.
- Trong giảm phân hình thành giao tử cái, các NST tương đồng tiếp hợp và trao đổi chéo ? các gen đổi vị trí cho nhau và làm xuất hiện các tổ hợp gen mới
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
4.Hốn v? gen
- l� hi?n tu?ng c�c gen c�ng nam tr�n 1NST cĩ hi?n tu?ng trao d?i ch�o c�c gen cho nhau trong qu� trình GP t?o giao t?.
T?n s? hốn v? gen (f) Dao d?ng t? 0% - 50%
Tần số hoán vị gen =
∑cá thể có số lượng ít
∑cá thể thu được từ phép lai phân tích
100%
Hai gen càng gần nhau thì tần số trao đổi chéo càng thấp.
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT KHÔNG HOÀN TOÀN.
4.Hốn v? gen
� nghia:
-T? TSHVG ? t? l? giao tu hốn v? = f/2
? t? l? giao t? li�n k?t =(100% - f)/2
-T?n s? hốn v? gen l� kho?ng c�ch gi?a c�c gen tr�n NST ? x�c d?nh v? trí c�c gen tr�n NST ? THI?T L?P B?N D? DI TRUY?N( B?N D? GEN)
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
III.B?N D? DI TRUY?N
Khái niệm:

Hình 14.2: Bản đồ gen ở NST số II ở ruồi giấm
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
III.B?N D? DI TRUY?N
Khái niệm:
Là sơ đồ phân bố các gen trên NST 1 loài.
* Cách thiết lập bản đồ:
- Cần phải xác định số nhóm gen liên kết.
- Xác định trình tự, khoảng cách các gen trong nhóm gen liên kết dựa vào tần số hoán vị.
- Đơn vị đo khoảng cách gen trên NST được tính bằng 1% TSHVG (1% = 1cM).
- Các nhóm gen liên kết được đánh số thứ tự của NST, các gen thì được kí hiệu bằng các chữ cái của tên các tính trạng
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
IV. � NGHIA C?A DI TRUY?N LI�N K?T
1.Ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen.
- Các gen trên cùng NST luôn di truyền cùng nhau nên giúp duy trì sự ổn định của loài.
- Đảm bảo bền vững của từng nhóm tính trạng, nhờ đó trọng chọn giống có thể chọn được những nhóm tính trạng tốt luôn đi kèm với nhau.
BÀI 14 : DI TRUYỀN LIÊN KẾT
IV. � NGHIA C?A DI TRUY?N LI�N K?T
2.Ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen.
Tạo ra biến dị tổ hợp ? những gen quí trên các NST tương đồng có dịp tổ hợp lại với nhau tạo thành nhóm gen liên kết mới ? nguồn biến dị di truyền cho quá trình tiến hoá.
ĐIỀU KIỆN NGHIỆM ĐÚNG ĐL DI TRUYỀN LIÊN KẾT
P tc
TTT phải trội hoàn toàn
Số lượng cá thể phân tích lớn
Các cặp alen quy định các tính trạng khác nhau phải năm trên 1cặp NST tương đồng.
Hãy phân biệt di truyền PLĐL , LIÊN KẾT GEN VÀ HOÁN VỊ GEN?
-Điều thể hiện ở phép lai 2 tính
-Dựa vào kết quả lai phân tích để phân biệt:
PLĐL
LKG
HVG
4 kiểu hình
Tỉ lệ:1:1:1:1
-2 kiểu hình
- Tỉ lệ: 1:1
4 kiểu hình
Tỉ lệ:không bằng
nhau
12


Bài tập về nhà:
- Học bài và làm bài tập theo câu hỏi SGK
- Đọc trước bài: di truyền liên kết với giới tính.
- Đọc mục em có biết