Bài 14. Cụm động từ

ch�o M?NG QUí THầY, CÔ Về Dự Giờ, THĂM LớP
Môn: Ngữ Văn 6
GV: TRẦN THỊ HẰNG NGA
ĐÁP ÁN

Động từ là những từ chỉ hành động, trạng thái của sự vật.
Động từ thường kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng... để tạo thành cụm động từ.
Chức vụ điển hình trong câu của động từ là vị ngữ. Khi làm chủ ngữ, động từ mất khả năng kết hợp với các từ đã, sẽ, đang, cũng, vẫn, hãy, chớ, đừng...
TI?NG VI?T 6
Tiết 62:
CỤM ĐỘNG TỪ
Ví dụ 1: Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan

cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.



I. CỤM ĐỘNG TỪ LÀ GÌ?


Các từ, cụm từ màu đỏ bổ sung ý nghĩa cho từ nào ?
Từ “đi” và từ “ra” thuộc từ loại nào?
Em hãy cho biết cụm động từ là gì?
Ví dụ 1: Viên quan ấy đi , đến đâu quan
.

Kết luận: Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm,tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa..

đã
nhiều nơi
cũng
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
Thử lược bỏ các từ, cụm từ màu đỏ rồi cho biết: nội dung câu văn thay đổi thế nào ?
Từ đó nhận xét về vai trò của các từ, cụm từ màu đỏ ấy với động từ đi, ra ?
I. CỤM ĐỘNG TỪ LÀ GÌ?
ra



Ví dụ 2: Cho động từ “học”:
a. Hãy phát triển nó thành cụm động từ.



Cấu tạo đơn giản, nghĩa khái quát
Cấu tạo phức tạp, nghĩa đầy đủ







b. So sánh về cấu tạo và ý nghĩa của động từ “học” và cụm động từ vừa tìm được.



Kết luận: Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ
c. Đặt câu có chứa cụm động từ nêu trên và xác định cấu trúc ngữ pháp?
Qua VD2, em rút ra kết luận gì về cấu tạo, ý nghĩa và hoạt động của cụm động từ trong câu?





Ví dụ 2: Cụm từ “đang học bài”
a.Tôi đang học bài.
C
V
b. Học bài là nhiệm vụ của người học sinh.
C
V
Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm,tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.
GHI NHỚ I:


I. CỤM ĐỘNG TỪ LÀ GÌ?


Đang bơi dưới nước
Đang gặm cỏ ở trên đồi
Đang bay trên bầu trời
Đang đá bóng trên sân

II/ CẤU TẠO CỦA CỤM ĐỘNG TỪ

Nhắc lại: cấu tạo cụm danh từ gồm mấy phần ? Là những phần nào?
Qua phần chuẩn bị bài ở nhà, em thấy cấu tạo của cụm động từ có gì giống với cấu tạo của cụm danh từ ?
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
đã
cũng
đi
ra
nhiều nơi
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
Cụm động từ có cấu tạo mấy phần? Là những phần nào ?
Thử điền các cụm động từ ở ví dụ 1 vào mô hình CĐT?
Kết luận:
Mô hình
cụm động từ:
II. CẤU TẠO CỦA CỤM ĐỘNG TỪ
Bài tập nhanh: Tìm các cụm động từ trong những câu sau và chép chúng vào mô hình cụm động từ.
cá
ăn
đi
ăn
bị ngã
đến
lên núi
sáng
vì đường trơn
trường bằng xe đạp
chưa
hãy

* Phụ ngữ trước bổ sung ý * Phụ ngữ sau bổ sung ý
nghĩa cho động từ về: nghĩa cho động từ về:
Thời gian: - Nơi chốn:
Sự tiếp diễn tương tự: - Đối tượng:
Sự phủ định: - Mục đích:
Sự khuyến khích: - Hướng:
- Thời gian:
- Nguyên nhân
- Phương tiện, cách thức:


II. CẤU TẠO CỦA CỤM ĐỘNG TỪ
đã
đi
nhiều nơi
ăn
cá
cũng
ra
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
đi
lên núi
chưa
ăn
sáng
bị ngã
vì đường trơn
hãy
đến
trường bằng xe đạp
đã, sẽ, đang, vừa, mới, sắp…
cũng, vẫn, cứ, còn, đều, hay, …

- Thời gian:
- Sự tiếp diễn tương tự:
- Hướng
- Địa điểm
- Thời gian
- Mục đích
- Sự phủ định hoặc khẳng định: không, chưa, chẳng, có…
- Nguyên nhân
- Phương tiện và cách thức hoạt động
- Đối tượng
ĐỘNG TỪ
- Sự khuyến khích hoặc ngăn cản:
hãy, đừng, chớ…
* Trong cụm động từ:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa: quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; sự khẳng định hoặc phủ định hành động… (có thể vắng)
Phần trung tâm: động từ.
Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về: đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hoạt động…( có thể vắng)
GHI NHỚ II:
Mô hình
cụm động từ:
I. Cụm động từ là gì?
II. Cấu tạo của cụm động từ.
Nội dung bài học:
Bài học hôm nay, chúng ta cần ghi nhớ những nội dung nào ?
THẢO LUẬN NHÓM
Bài tập 1,2:
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 3/SGK/149
a. Ý nghĩa các phụ ngữ in đậm?

b. Sự khác nhau về nghĩa của hai từ đó?

c. Tác dụng của việc dùng phụ ngữ này trong đoạn văn?
chưa, không
đều có ý nghĩa phủ định

chưa
phủ định tương đối

không
phủ định tuyệt đối
Sự thông minh, nhanh trí của em bé: cha chưa kịp nghĩ ra câu TL thì con đáp lại bằng một câu viên quan không TL được.
Truyện “Treo biển” phê phán nhẹ nhàng những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi nghe những ý kiến khác.
Bài 4: Viết một câu trình bày ý nghĩa truyện
“Treo biển”. Chỉ ra các cụm động từ
trong câu văn đó.
Ở ĐÂY CÓ BÁN
CÁ TƯƠI
Nắm vững kiến thức lý thuyết
Hoàn thành các bài tập.
Viết một câu văn có cụm động từ làm chủ ngữ?
Soạn bài: Đọc thêm: “Mẹ hiền dạy con”.
Hướng dẫn học tập:
KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ
CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM !
Bài tập bổ sung:
1. Hãy phát triển các động từ sau thành cụm động từ:
viết
cười
chạy
2. Hãy đặt một câu trong đó có sử dụng cụm động từ vừa tìm được? Phân tích cấu tạo của cụm động từ đó.