Bài 14. Cụm động từ

Cụm
động từ
Các từ ngữ in đậm trong câu bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
động từ
Hãy thử lược bỏ các từ in đậm trong câu văn trên và sau đó nhận xét về câu văn đó.
Viên quan ấy đi , đến đâu quan
ra
đã
nhiều nơi
cũng
những câu đố oái oăm để hỏi mọi
người.

Trong câu văn trên, cụm động từ đóng vai trò là thành phần gì trong câu? Sau đó nhận xét về hoạt động của cụm động từ so với động từ trong câu.
Quan sát các hình sau rồi dùng các cụm động từ để miêu tả .
Sau khi tìm hiểu bài, em hãy cho biết:
Cụm động từ là gì?
ý nghĩa của cụm động từ so với động từ?
Hoạt động của cụm động từ trong câu so với động từ?
Ghi nhớ:
Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.

Quan sát sơ đồ sau:

Trên cơ sở quan sát sơ đồ ấy, hãy điền những cụm động từ trong ví dụ trên vào mô hình cấu tạo của cụm động từ
Hãy nhận xét: những từ ngữ đứng ở phần trước và phần sau bổ sung cho động từ những ý nghĩa gì?
Ghi nhớ:
Mô hình cụm động từ:




Trong cụm động từ:
- Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa: quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; sự khẳng định hoặc phủ định hành động...
- Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hành động...




Bài tập 1:
Tìm các cụm động từ trong những câu sau và chép chúng vào mô hình cấu tạo cụm động từ:
a) Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
b) Vua cha yêu thương Mỵ Nương rất mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
c)Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.

Bài tập 1:
Tìm các cụm động từ trong những câu sau và chép chúng vào mô hình cấu tạo cụm động từ:
Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
Vua cha yêu thương Mỵ Nương rất mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
còn đang
đùa nghịch
ở sau nhà
yêu thương
Mỵ Nương hết mực
muốn
kén
cho con một người chồng thật xứng đáng
đành
tìm
cách giữ sứ thần.....
có
thì giờ đi hỏi....
đi
hỏi ý kiến em bé thông minh nọ
Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dùng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh?
Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan... Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.
Đáp án:
Các phụ ngữ đều có ý nghĩa phủ định hành động.
Người cha của chú bé trả lời là "chưa" nghĩ ra tức là còn có thể có lúc nghĩ ra nhưng viên quan lại trả lời " không" nghĩ ra tức là sự phủ định hoàn toàn.
Bài về nhà:
Làm bài tập 4 (sgk tr 149)
Học thuộc lòng các ghi nhớ.