Bài 14. Cụm động từ

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
về dự giờ hội giảng môn Ngữ văn
Ki?m tra b�i cu
Thi nhanh mắt, nhanh tay
Trong đoạn phim, Tom và Jerry làm gì ? Hãy gọi tên các hoạt động đó ?
TomAndJerry_01.wmv
đóng
Đáp án
Chạy
Đuổi
nhảy
chui
đập
chém
rơi
cưa
đổ
Ví dụ
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan

cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.

Thời gian
Nơi chốn
sự tiếp diễn tương tự
Đối tượng, mục đích
Câu hỏi: Tìm các động từ có trong ví dụ?
Trả lời: Các động từ: đi, đến, ra, hỏi
Câu hỏi: Các từ, cụm từ màu đỏ bổ sung ý nghĩa gì cho động từ đi, ra?
đã đi nhiều nơi là những
Các tổ hợp cụm
cũng ra những câu đố oái oăm động
để hỏi mọi người từ
Câu hỏi: Hãy đọc các cụm động từ trong ví dụ trên?
Câu hỏi: Thế nào là cụm động từ?
Kết luận: Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành
Ví dụ:Viên quan ấy đi , đến đâu quan
ra .

Thời gian
Nơi chốn
Tiếp diễn tương tự
Đối tượng mục đích
Câu hỏi: Thử lược bỏ các từ, cụm từ màu đỏ rồi cho biết: nội dung câu văn thay đổi thế nào? Từ đó nhận xét về vai trò của các phụ ngữ của động từ trong câu?
- Câu văn không thể hiểu được.
- Động từ đi, ra trong câu văn này phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm mới trọn nghĩa.
Câu hỏi: Từ kết luận trên, so sánh ý nghĩa của cụm động từ với động từ? Cấu tạo của cụm động từ so với động từ?
Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ.
đã
nhiều nơi
cũng
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng: hoạt động của cụm động từ trong câu giống như động từ, ý kiến của em thế nào? Hãy chứng minh bằng việc phân tích các ví dụ sau:
1- Bạn Lan đang học tiếng Anh.

2- Học tiếng Anh là một sở thích của bạn Lan.
CN
VN
CN
VN
CĐT làm VN
CĐT làm CN
Kết luận:Hoạt động ngữ pháp của cụm động từ trong câu: giống như một động từ ( làm vị ngữ, có thể làm chủ ngữ. Khi cụm động từ làm chủ ngữ thì mất khả năng kèm theo các phụ ngữ trước)
Gợi ý: - Nhắc lại hoạt động ngữ pháp của động từ?
- Xác định: cụm động từ trong câu trên làm nhiệm vụ gì trong câu?
- So sánh hoạt động ngữ pháp của động từ với cụm động từ?
CĐT
CĐT
Câu hỏi: Trong phần I, các em cần nắm những kiến thức nào?
* Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
* Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.
Ghi nhớ
Nhắc lại: cấu tạo cụm danh từ gồm mấy phần?
Câu hỏi
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
Thử điền các cụm động từ ở ví dụ trên vào mô hình cụm?
đã
cũng
đi
ra
nhiều nơi
những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
Câu hỏi: Cụm động từ có cấu tạo mấy phần? là những phần nào?
Mô hình cụm động từ:
Làm nhanh
Điền các cụm động từ sau vào mô hình cụm?
- còn đang đùa nghịch ở sau nhà
yêu thương Mị Nương hết mực
hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương
không đi
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
còn
đùa nghịch
yêu thương
ở sau nhà
Mị Nương hết mực,
lấy
không
đi
hãy
gạo
đang
làm bánh mà lễ Tiên Vương
Câu hỏi: Đọc nội dung ghi nhớ 2 trong phần II, chỉ rõ ý nghĩa của từ, cụm từ trong phần trước, phần sau của các cụm động từ trên?
Phụ ngữ trước bổ sung ý Phụ ngữ sau bổ sung ý
nghĩa cho động từ về nghĩa cho động từ về:
Thời gian: - Nơi chốn:
Sự tiếp diễn tương tự: - Đối tượng:
Sự phủ định: - Mục đích:
Sự khuyến khích:
…… …….
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
còn đang
đùa nghịch
yêu thương
ở sau nhà
Mị Nương hết mực
lấy
không
đi
hãy
gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương
Câu hỏi: - Đọc tên các cụm động từ có đủ ba phần?
- Cụm động từ nào không đủ ba phần? Các cụm động từ ấy vắng phần nào?
- Có thể vắng phần trung tâm trong các cụm động từ trên không?
Câu hỏi: Em kết luận gì về sự có mặt của từng phần: phần trước, phần trung tâm, phần phụ sau trong cụm động từ?
( Có thể vắng)
(Không thể vắng)
(Có thể vắng)
Câu hỏi
Trong phần II, em cần nhớ những nội dung nào?
* Mô hình cụm động từ:
* Trong cụm động từ:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa: quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; sự khẳng định hoặc phủ định hành động… (có thể vắng)
Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hành động,…( Có thể vắng)
Ghi nhớ
Câu hỏi:
Tiết học hôm nay, chúng ta được tìm hiểu mấy đơn vị kiến thức? Là những đơn vị kiến thức nào?
So sánh cụm động từ với cụm danh từ về:
1.Hoạt động ngữ pháp trong câu.
2. Mô hình cấu tạo.
3. Ý nghĩa phần trước, phần sau trong cụm.
I. Cụm động từ là gì?
II. Cấu tạo của cụm động từ
Bài tập 1 + 2 ( 148+149)
Tìm các cụm động từ còn lại trong những câu ở phần b, c rồi điền vào mô hình cụm? Nêu ý nghĩa của phần trước, phần sau?
b. Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
c. Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.

Nghe hát
tìm cụm động từ
thức dậy
lên rẫy
luôn hé
môi cười
niem vui cua em.xuan mai iem vui cua em-xuan mai.mp3

đưa em vào đời đẹp
những ước mơ
đến trường
hoà vang
tiếng hát
Bài tập 3 - 148
Đọc đoạn văn sau trong truyện Em bé thông minh và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan […]. Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.

a. Ý nghĩa các phụ ngữ viết mực đỏ?
b. Sự khác nhau về nghĩa của hai từ đó?
c. Tác dụng của việc dùng phụ ngữ này trong đoạn văn?
chưa, không
đều có ý nghĩa phủ định
chưa
phủ định tương đối
không
phủ định tuyệt đối
=> sự thông minh, nhanh trí của em bé

Hướng dẫn về nhà
Nắm kiến thức: Cụm động từ là gì ? Cấu tạo cụm động từ ?Hoàn thành nốt phần so sánh cụm động từ với cụm danh từ, xem trước và thử so sánh với cả cụm tính từ sẽ học ở tiết 63.
Hoàn thành bài tập 4 trong SGK – 149. Viết đoạn văn kể về người thân có sử dụng cụm động từ ?
Soạn: Mẹ hiền dạy con (tóm tắt truyện, hiểu nội dung ý nghĩa của truyện)