Bài 14. Cụm động từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY, CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC NGỮ VĂN LỚP 6
Dựa vào các bức tranh, em hãy tìm các động từ thích hợp?
cúi
ngủ
uống
bay
bơi
chèo
vỗ tay
xoay
I. Cụm động từ là gì?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi,đến
đâu quan cũng ra những câu đố
oái oăm để hỏi mọi người .
1. Xét ví dụ:(sgk)

Tiết 61 : Cụm động từ
- Nếu lược bỏ các từ ngữ in đậm thì không hiểu được nghĩa của câu (câu không trọn nghĩa)
Viên quan ấy... đi...,
đến đâu quan ...ra
-> Các từ in đậm đi kèm với động
từ tạo thành tổ hợp từ, bổ sung thêm
ý nghĩa cho động từ về nhiều mặt .
- Cụm động từ là tổ hợp từ do động từ
với một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành.
Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ
thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ
mới trọn nghĩa
Vậy nếu bỏ các từ in đậm thì câu sẽ như thế nào?
Học

Cụm động từ:
Có ý nghĩa đầy đủ hơn, trọn vẹn hơn
Cấu tạo phức tạp hơn
Lan đang học bài
C N
V N
Hoạt động giống như động từ
Cắt :
An đang cắt cỏ ngoài đồng
Tiết 61 : Cụm động từ
2. Xét ví dụ khác:
Cho động từ: Học, cắt.
Hãy phát triển thành cụm động từ và đặt câu với cụm động từ ấy?
Đang học bài
Cắt
Đang cắt cỏ ngoài đồng
Đặt câu:
C N
V N
Hãy so sánh ý nghĩa và cấu tạo của cụm động từ với động từ?
* Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
* Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.
Ghi nhớ
Bài tập nhanh :
Tỡm nh?ng c?m d?ng t? thớch h?p v� d?t cõu v?i c?m d?ng t? ?y?
Học sinh đang chạy thể dục.
Trời đang mưa rÊt to
Đàn chim đang bay trên bầu trời
Các em h?c sinh cham chỳ d?c sỏch
Ví dụ
Đang học bài
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
Đang học
Học bài
Phần trước
Phần trung tâm
Phần trung tâm
Phần sau
Ngày mai, tôi sẽ đi Hà Hội.
Anh đừng gặp cô ấy vào lúc này.
Cô ấy vẫn làm việc ở chỗ cũ.
Mặt trời mọc ở đằng đông.
Hằng ngày, tôi vẫn đi học bằng xe đạp.
(ngan cản)
(sự tiếp diễn tương tự)
(sự tiếp diễn tương tự)
( quan hệ thời gian)
(đối tượng, thời gian)
(địa điểm )
(hướng)
(phương tiện)
( địa điểm)
Những phụ ngữ ấy bổ sung ý nghĩa gì cho động từ trung tâm ?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi,đến
đâu quan cũng ra những câu đố
oái oăm để hỏi mọi người
* Các từ in đậm bổ sung cho động từ:
+ đã quan hệ thời gian trong quá khứ
+ nhiều nơi địa điểm
+ cũng sự tiếp diễn, đồng thời
+ những câu đố oái ăm phương tiện, cách thức
+ để hỏi mọi người mục đích
Kết hợp với động từ tạo thành cụm động từ
* Mô hình cụm động từ:
* Trong cụm động từ:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa: quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; sự khẳng định hoặc phủ định hành động… (có thể vắng)
Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hành động,…( Có thể vắng)
Ghi nhớ
BÀI TẬP 1:Tìm các cụm động từ trong những câu sau?
1. Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Em bé thông minh)
2.Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
3. Cuối cùng triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
(Em bé thông minh)
II.LUYỆN TẬP
1. Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Em bé thông minh)
2.Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
3. Cuối cùng triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
(Em bé thông minh)
BÀI TẬP 2: Chép các cụm động từ ở Bài tập 1 vào mô hình cụm động từ:
Bài tập 3: Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ được in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dũng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh?
Chưa, không: đều có ý nghĩa phủ định.
+ Phụ ngữ “chưa”: Là phủ định tương đối, hàm nghĩa “ không có đặc điểm x ở thời điểm nói nhưng có thể có đặc điểm x trong tương lai”.
+ Phụ ngữ “ không” mang ý nghĩa phủ định tuyệt đối.
=> Cả hai phụ ngữ đều cho thấy sự thông minh, nhanh trí của em bé. Cha chưa kịp nghĩ câu trả lời thì con đã đáp lại bằng một câu mà chính viên quan cũng không thể trả lời được.
Chúc quý thầy cô giáo sức khoẻ, hạnh phúc.
Tạm biệt quý thầy cô giáo, hẹn gặp lại!