Bài 14. Cụm động từ

Dựa vào các bức tranh, em hãy tìm các động từ thích hợp?
cúi
ngủ
uống
bay
chèo
vỗ tay
xoay
Cười
1. Cụm động từ là gì?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi,đến
đâu quan cũng ra những câu đố
oái oăm để hỏi mọi người .
1.1 Xét ví dụ:

Tiết 59 : Cụm động từ
- Nếu lược bỏ các từ ngữ in đậm thì không hiểu được nghĩa của câu (câu không trọn nghĩa)
Viên quan ấy... đi...,
đến đâu quan ...ra
-> Các từ in đậm đi kèm với động
từ tạo thành tổ hợp từ, bổ sung thêm
ý nghĩa cho động từ về nhiều mặt .
- Cụm động từ là tổ hợp từ do động từ
với một số từ ngữ phụ thuộc tạo thành.
Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ
thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ
mới trọn nghĩa
Vậy nếu bỏ các từ in đậm thì câu sẽ như thế nào?
I. Tìm hiểu chung:
Đã đi nhiều nơi
Cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
=> Gọi là cụm động từ.
=> Bổ sung nghĩa cho động từ
Học

Lớp đang học bài ngữ pháp
C N
V N
Em bé đang tập đi.
ví dụ khác:
Cho động từ: Học, đi.
Hãy phát triển thành cụm động từ và đặt câu với cụm động từ ấy?
Đang học bài
Đi
Đang tập đi
- Đặt câu:
C N
V N
Hãy so sánh ý nghĩa và cấu tạo của cụm động từ với động từ?
Tiết 59 : Cụm động từ
Cấu tạo đơn giản, nghĩa khái quat
Cấu tạo phức tạp, nghĩa đầy đủ
* Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.
* Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.
Ghi nhớ
Tiết 59 : Cụm động từ
1.2: Ghi nhớ 1(sgk/148)
Bài tập nhanh :
Tỡm nh?ng c?m d?ng t? thớch h?p v� d?t cõu v?i c?m d?ng t? ?y?
Học sinh đang chạy thể dục.
Em bé đang tập bò
Đàn chim đang bay trên bầu trời
Các em h?c sinh cham chỳ d?c sỏch
2. Cấu tạo của cụm động từ .
2.1, Mô hình của cụm động từ
Tiết 59 : Cụm động từ
Đã
Cũng
Đang
Đang
đi
ra
tập đi
học
nhiều nơi
Những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
bài ngữ pháp
Cụm động từ đã dẫn ở phần I:
Đã đi nhiều nơi
cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
Đang tập đi
Đang học bài ngữ pháp
(ngan cản)
(sự tiếp diễn tương tự)
(sự tiếp diễn tương tự)
( quan hệ thời gian)
(đối tượng, thời gian)
(địa điểm )
(hướng)
(phương tiện)
( địa điểm)
Những phụ ngữ ấy bổ sung ý nghĩa gì cho động từ trung tâm ?
Tiết 59 : Cụm động từ
* Mô hình cụm động từ:
* Trong cụm động từ:
Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa: quan hệ thời gian; sự tiếp diễn tương tự; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động; sự khẳng định hoặc phủ định hành động… (có thể vắng)
Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hành động,…( Có thể vắng)

Ghi nhớ
2.2: Ghi nhớ 2(sgk/148)
Ví dụ:
Đang học bài ngữ pháp
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
Đang học
Học bài
Phần trước
Phần trung tâm
Phần trung tâm
Phần sau
Tiết 59 : Cụm động từ
* Lưu ý:
=> Lưu ý: Cấu tạo của cụm động từ có thể có đầy đủ cả 3 phần, có thể có phần trước hoặc phần sau nhưng phần trung tâm bao giờ cũng phải có.
BÀI TẬP 1+2 :Tìm các cụm động từ trong những câu sau và chép cụm động từ vào mô hình?
a. Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Em bé thông minh)
b.Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
c. Cuối cùng triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
(Em bé thông minh)
II.LUYỆN TẬP
Tiết 59 : Cụm động từ
Tiết 59 : Cụm động từ
a. Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Em bé thông minh)
b.Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
c. Cuối cùng triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có thì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ. (Em bé thông minh)
Bài tập 3: Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ được in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dùng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh?
Chưa, không: đều có ý nghĩa phủ định.
+ Phụ ngữ “chưa”: Là phủ định tương đối, hàm nghĩa “ không có đặc điểm x ở thời điểm nói nhưng có thể có đặc điểm x trong tương lai”.
+ Phụ ngữ “ không” mang ý nghĩa phủ định tuyệt đối.
=> Cả hai phụ ngữ đều cho thấy sự thông minh, nhanh trí của em bé. Cha chưa kịp nghĩ câu trả lời thì con đã đáp lại bằng một câu mà chính viên quan cũng không thể trả lời được.
Tiết 59 : Cụm động từ

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC

Nhớ các đơn vị kiến thức về động từ và cụm động từ.
Tìm cụm động từ trong mọt số truyện đã học.
Đặt câu có sử dụng cụm động từ, xác định cấu tạo của cụm động từ.
Sọan bài mới: “Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng”.
Tạm biệt quý thầy cô giáo, hẹn gặp lại!
Chúc các thầy cô mạnh khỏe, các em học sinh học tốt!