Bài 14. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ MÔN LỊCH SỬ
(Năm học : 2010 – 2011)
GV: HOÀNG XUÂN TOÁN
THCS NGÔ QUYỀN – MD’RAK
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quân đội thời Trần được tổ chức như thế nào? Việc xây dựng quân đội thời Trần có điểm nào giống và khác so với thời Lý?
- Có hai bộ phận: Cấm quân và quân ở các lộ.
- Tuyển dụng theo chính sách “Ngụ binh ư nông”
- Theo chủ trương: Quân lính cốt tinh không cốt đông.
- Giống:
+ Quân đội có hai bộ phận.
+ Tuyển dụng theo chính sách “Ngụ binh ư nông”
- Khác:
+ Cấm quân được tuyển chọn những trai tráng khỏe mạnh từ quê hương họ Trần.
+ Quân lính cốt tinh không cốt đông.
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
II/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285)
III/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287 – 1288)
IV/ NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA CỦA BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN.
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
Mông Cổ là 1 quốc gia nằm ở khu vực trung Á. Phía bắc giáp với nước Nga, phía nam giáp với Trung Quốc. Đây là 1 quốc gia có diện tích lớn đứng thứ 19 trên thế giới. Vào thế kỉ XIII người Mông Cổ đã tiến hành chiến tranh chinh phục khắp châu Á, châu Âu. Đế chế Mông Cổ lúc này trở thành quốc gia rộng lớn và hùng mạnh nhất thế giới
Phong cảnh thảo nguyên đặc trưng của Mông Cổ
Chân dung
Thiết Mộc Chân (1162 - 1227)
(Thành Cát Tư Hãn) - người thiết lập đế chế Mông Cổ)
Quân Mông Cổ giao chiến với quân Ả rập và giành thắng lợi.
Phần lớn là kị binh, sống trên yên ngựa, thành thạo cung nỏ với lực lượng quân đội mạnh và hiếu chiến.
Quân đội Mông Cổ
Bành Đại Nhã, người đời Tống, tác giả Hắc Thát sử lược đã chép:
“…Quân Mông Cổ lớn lên trên yên ngựa, tự luyện tập chiến đấu, từ mùa xuân đến mùa đông, ngày ngày săn bắn, đó là cách sống của họ.
Về trận đánh, họ lợi ở dã chiến, không thấy lợi không tiến quân…Trăm quân kị quanh vòng, có thể được vạn người, nghìn quân kị tản ra, có thể dài đến trăm dặm…Địch phân tất phân, địch hợp tất hợp, cho nên kị đội là ưu thế của họ, hoặc xa hoặc gần, hoặc nhiều hoặc ít, hoặc tụ hoặc tán, hoặc hiện hoặc ẩn, đến như rơi trên trời xuống, đi như chớp giật… Họ mà thắng thì đuổi theo địch chém giết không để trốn thoát, họ mà thua thì chạy rất nhanh, đuổi theo không kịp…”
Bản đồ: Sự bành trướng của Mông Cổ Thế kỉ XIII
Mông Cổ
Liên Bang Nga
Trung Quốc
Địa Trung Hải
Thái Bình Dương
Hắc Hải
Diện tích: 35 triệu km2
Dân số: gần 50% dân số thế giới
“ không có một dòng suối, một con sông nào không tràn đầy nước mắt chúng ta, không còn một ngọn núi, một cánh đồng nào không bị quân Mông Cổ giày xéo”
Nhà thơ Ácmêni (1210- 1290)
Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤ CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
- Làm bàn đạp tấn công lên phía nam Trung Quốc, tiêu diệt Nam Tống, sau đó chiếm toàn bộ Trung Quốc.
2. Sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần.
a. Nhà Trần chuẩn bị:
- Ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí
- Thành lập các đội dân binh, ngày đêm luyện tập.
- Bố phòng những nơi hiểm yếu.
b. Diễn biến.
Đứng trước nguy cơ bị quân Mông Cổ xâm lược, vua tôi nhà Trần đã chuẩn bị gì để đối phó?
Quy hóa
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
THĂNG LONG
Thiên Mạc
S Nhị (S Hồng)
S Chảy
S Cầu
S Đuống
S Nhị (S Hồng)
Phòng tuyến quân ta
Quân ta truy kích địch
Quân ta tiến công
Quân ta rút lui
Quân giặc tiến quân
Quân giặc rút chạy
Phủ Lỗ
Đông Bộ Đầu
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ
(Phú Thọ)
(Vĩnh Phúc)
(Hà Nam)
(Lào Cai)
(Đông Anh)
Tháng 1- 1258 , ………quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao do …………………..……….. chỉ huy .
Nhà Trần rút khỏi Thăng Long, thực hiện …………………………….
Nắm được thời cơ, quân đội nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở………………….
Ngày 29 -01 -1258, quân Mông Cổ rút khỏi ………………tháo chạy về nước
Thăng Long
3 vạn
“vườn không nhà trống”
Đông Bộ Đầu
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤ CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
2. Sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần.
a. Nhà Trần chuẩn bị.
b. Diễn biến.
Ngột Lương Hợp Thai
c. Kết quả: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất giành thắng lợi.
Nhóm 1:
Cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất có gì khác so với cách đánh của Lý Thường Kiệt trước đây ?
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 2:
Em hãy nêu những sự kiện cụ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất?
Nhóm 3:
Bài học kinh nghiệm trong cách đánh giặc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất?
Nhóm 1:
Nhà Trần Nhà Lý
Chủ động rút lui khi thế giặc mạnh.
Thực hiện kế sách “vườn không nhà trống” đợi thời cơ phản công
Cách tấn công: tiến công trước để tự vệ
Cách phòng thủ: xây dựng phòng tuyến sông Cầu kiên cố để chống giặc
Cách kết thúc chiến tranh: giảng hoà
Nhóm 2:
* Những sự kiện cụ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất:
- Ba lần bắt giam sứ giả Mông Cổ.
- Nhà Trần ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí.
- Các đội dân binh được thành lập, ngày đêm luyện tập võ nghệ, sẳn sàng đánh giặc.
- Trần Thủ Độ trả lời vua: “Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo”
Khi giặc mạnh, ta không dốc toàn lực lượng đối phó mà ta nhử chúng vào sâu trận địa, đánh lâu dài.
Khi giặc gặp khó khăn, ta mới phản công. Đó là kế “Lấy ít đánh nhiều, lấy yếu đánh mạnh”.
NHÓM 3:
- Sông Thao:
- Bình Lệ Nguyên:
- Thiên Mạc:

- Thăng Long:

Đông Bộ Đầu:
- Quy Hoá:
Quân giặc tiến vào xâm lược nước ta
Khi quân giặc đến đây thì bị chặn đánh
Do thế giặc mạnh, vua Trần cho lui quân để bảo toàn lực lượng
Nhân dân thực hiện chủ trương “ vườn không nhà trống”
Quân đội nhà Trần mở cuộc phản công lớn
Trên đường rút chạy về nước quân giặc bị chặn đánh
- Hãy nêu các sự kiện lịch sử gắn liền với các địa danh trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ?
Hướng dẫn về nhà :
- Học thuộc bài, trả lời câu hỏi cuối bài.
- Tập trình b�y diễn biến cuộc kháng chiến trên lược đồ.
- Sưu tầm các câu chuyện về cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.
Đọc trước phần II; Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285).
L�m b�i t?p trong V? b�i t?p L?ch s?- t?p 1