Bài 14. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ MÔN LỊCH SỬ 7
(Năm học : 2010 – 2011)
GV: NGUYỄN THỊ KIỀU HƯƠNG
THCS NGUYỄN VIẾT XUÂN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quân đội thời Trần được tổ chức như thế nào? Việc xây dựng quân đội thời Trần có điểm nào giống và khác so với thời Lý?
- Có hai bộ phận: Cấm quân và quân ở các lộ.
- Tuyển dụng theo chính sách “Ngụ binh ư nông”
- Theo chủ trương: “Quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông”.
- Giống:
+ Quân đội có hai bộ phận.
+ Tuyển dụng theo chính sách “Ngụ binh ư nông”
- Khác:
+ Cấm quân được tuyển chọn những trai tráng khỏe mạnh từ quê hương họ Trần.
+ “Quân lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông”.
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
Thứ tư, ngày 9 tháng 11 năm 2011
Tiết 24-Bài 14 BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
LƯỢC ĐỒ CÁC NƯỚC CHÂU Á
Mông cổ
Trung Quốc
Liên Bang Nga
Việt Nam
Qua các hình ảnh trên em có nhận xét gì về quân Mông Cổ?
Quân đội rất mạnh, tàn bạo và hiếu chiến, có tổ chức được trang bị vũ khí tốt.
Chân dung Thành Cát Tư Hãn (Thiết Mộc Chân )
là người sáng lập ra quốc gia phong kiến Mông Cổ và đế quốc Mông Cổ

Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG- NGUYÊN
( THẾ KỈ XIII)
Tiết 24.
I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ ( 1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ
Chiếm đóng, thống trị Đại Việt, từ Đại Việt làm bàn đạp đánh Nam Tống để thôn tính toàn bộ Trung Quốc.
Quân Mông Cổ âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?
Thứ tư, ngày 9 tháng 11 năm 2011
Trước khi kéo vào nước ta, tướng Mông Cổ đã làm gì?
Vua trần đã làm gì khi sứ giả Mông Cổ đến?
Hành động đó của vua Trần nói lên điều gì?
Tiết 24 I/ CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
Thứ tư, ngày 9 tháng 11 năm 2011
Bài 14 BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỉ XIII)
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
Trước nguy cơ xâm lược của quân Mông Cổ, vua tôi nhà Trần đã chuẩn bị đối phó như thế nào?
Vua Trần ban lệnh sắm sửa vũ khí, thành lập các đội dân binh ngày đêm luyện tập, sẵn sàng chiến đấu.
a. Nhà Trần chuẩn bị
Dựa và lược đồ em hãy trình bày diễn biến, kết quả?
Quy hóa
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
THĂNG LONG
Thiên Mạc
S Nhị (S Hồng)
S Chảy
S Cầu
S Đuống
S Nhị (S Hồng)
Phòng tuyến quân ta
Quân ta truy kích địch
Quân ta tiến công
Quân ta rút lui
Quân giặc tiến quân
Quân giặc rút chạy
Phủ Lỗ
Đông Bộ Đầu
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ
(Phú Thọ)
(Vĩnh Phúc)
(Hà Nam)
(Lào Cai)
(Đông Anh)
1/1258
29/1/1258
Ngột Lương Hợp Thai
Tháng …............ , …… quân Mông Cổ do………………………… chỉ huy tiến vào nước ta theo đường………….... Bạch Hạc Bình Lệ
Nguyên ………………
- Vua Trần cho quân…………về Thiên Mạc để bảo toàn lực lượng.
Nhân dân Thăng Long thực hiện chủ trương ……………………………
-Quân giặc lâm vào thế bị động về………………, lực lượng tiêu hao dần.
Quân nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở………………….
1- 1258
3 vạn
Ngột Lương Hợp Thai
sông Thao
Thăng Long
rút lui
Vườn không nhà trống
lương thực
Đông Bộ Đầu
c. Kết quả: …………… quân Mông Cổ thua trận rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến giành thắng lợi.
29-1-1258
Điền những từ: Ngột Lương Hợp Thai, sông Thao, Thăng Long, Đông Bộ Đầu, lương thực, rút lui, vườn không nhà trống, 1-1258, 3 vạn, 29-1-1258 vào chổ chấm(…) sao cho phù hợp với diễn biến, kết qủa cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ ?
b. Diễn biến
Nhóm 3:
Cách đánh của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất có gì khác so với cách đánh của Lý Thường Kiệt trước đây ?
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 4:
Em hãy nêu những sự kiện cụ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất?
Nhóm 2:
Bài học kinh nghiệm trong cách đánh giặc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất?
Nhóm 1:
Vì sao quân Mông Cổ mạnh mà vẫn bị quân ta đánh bại?

Nhóm 2
Khi giặc mạnh, ta không dốc toàn lực lượng đối phó mà ta -
nhử chúng vào sâu trận địa, đánh lâu dài.
Khi giặc gặp khó khăn, ta mới phản công. Đó là kế “Lấy ít đánh nhiều, lấy yếu đánh mạnh”.


Nhóm 1
Do lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết chống giặc của quân dân ta.
Có sự chuẩn bị chu đáo và thái độ kiên quyết chống giặc của quân và dân ta.
- Do có đường lối đánh giặc đúng đắn, sáng tạo, người chỉ huy thông minh tài giỏi, biết chớp lấy thời cơ.
Nhóm 3:
Nhà Trần Nhà Lý
Chủ động rút lui khi thế giặc mạnh.
Thực hiện kế sách “vườn không nhà trống” đợi thời cơ địch gặp khó khăn thì phản công.
Cách tấn công: tiến công trước để tự vệ
Cách phòng thủ: xây dựng phòng tuyến sông Cầu kiên cố để chống giặc
Cách kết thúcchiến tranh: giảng hoà.
Nhóm 4:
* Những sự kiện cụ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân dân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhất:
- Ba lần bắt giam sứ giả Mông Cổ.
- Nhà Trần ban lệnh cho cả nước sắm sửa vũ khí.
- Các đội dân binh được thành lập, ngày đêm luyện tập võ nghệ, sẳn sàng đánh giặc.
- Trần Thủ Độ trả lời vua: “Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo”
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG- NGUYÊN
( THẾ KỈ XIII)
Tiết 24 I - CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ ( 1258)
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
a. Nhà Trần chuẩn bị

- 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao Bạch Hạc Bình Lệ Nguyên Phù Lổ Thăng Long.
Vua Trần cho quân rút lui về Thiên Mạc để bảo toàn lực lượng.
Nhân dân Thăng Long thực hiện vườn không nhà trống.
Khi địch gặp khó khăn ta mở cuộc phản công ở Đông Bộ Đầu.
b. Diễn biến
Vua Trần ban lệnh sắm sửa vũ khí, thành lập các đội dân binh ngày đêm luyện tập, sẵn sàng chiến đấu.
c. Kết quả
29/1/1258 quân Mông Cổ thua trận rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến giành thắng lợi.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì ? Hãy chọn các câu trả lời mà em cho là đúng.
a. Chiếm đóng, thống trị Đại Việt
b. Làm bàn đạp tấn công các nước châu Âu
c. Làm bàn đạp tấn công Nam Tống
2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ nhất quân ta thắng lớn tại đâu?
a. Thăng Long
b. Đông Bộ Đầu
c. Quy Hóa
d. Thiên Mạc
3. Hãy nêu các sự kiện lịch sử gắn với các địa danh trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ
Sông Thao:
Bình Lệ Nguyên:
Thiên Mạc:

Thăng Long:

Đông Bộ Đầu:
Quy Hoá:
Quân giặc tiến vào xâm lược nước ta
Khi quân giặc đến đây thì bị chặn đánh
Do thế giặc mạnh, vua Trần cho lùi quân để bảo toàn lực lượng
Nhân dân thực hiện chủ trương “ vườn không nhà trống”
Quân đội nhà Trần mở cuộc phản công lớn
Trên đường rút chạy về nước quân giặc bị chặn đánh
Quy hóa
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
THĂNG LONG
Thiên Mạc
S Nhị (S Hồng)
S Chảy
S Cầu
S Đuống
S Nhị (S Hồng)
Phòng tuyến quân ta
Quân ta truy kích địch
Quân ta tiến công
Quân ta rút lui
Quân giặc tiến quân
Quân giặc rút chạy
Phủ Lỗ
Đông Bộ Đầu
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ
(Phú Thọ)
(Vĩnh Phúc)
(Hà Nam)
(Lào Cai)
(Đông Anh)
1/1258
29/1/1258
Dựa và lược đồ em hãy trình bày diễn biến, kết quả?
Tường thuật lại diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược quân Mông Cổ (1258)?
Chuẩn bị phần II: Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
Sự chuẩn bị xâm lược Đại Việt của nhà Nguyên lần thứ hai có gì khác so với lần thứ nhất ?
Tường thuật diễn biến, kết quả cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần 2 (1285).
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Tiết học kết thúc tại đây!
Kính chúc thầy cô và các em
sức khỏe, hạnh phúc!
Tiết học kết thúc tại đây!
Kính chúc thầy cô và các em
sức khỏe, hạnh phúc!
Quy hóa
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
THĂNG LONG
Thiên Mạc
S Nhị (S Hồng)
S Chảy
S Cầu
S Đuống
S Nhị (S Hồng)
Phòng tuyến quân ta
Quân ta truy kích địch
Quân ta tiến công
Quân ta rút lui
Quân giặc tiến quân
Quân giặc rút chạy
Phủ Lỗ
Đông Bộ Đầu
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ
(Phú Thọ)
(Vĩnh Phúc)
(Hà Nam)
(Lào Cai)
(Đông Anh)
- 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta theo đường sông Thao Bạch Hạc Bình Lệ Nguyên Phù Lổ Thăng Long.
Vua Trần cho quân rút lui về Thiên Mạc để bảo toàn lực lượng.
Nhân dân Thăng Long thực hiện vườn không nhà trống.
Khi địch gặp khó khăn ta mở cuộc phản công ở Đông Bộ Đầu.
29-1-1258, quân Mông Cổ thua trận rút chạy về nước.
29/1/1258
1/1258
TRẬN BÌNH LỆ NGUYÊN (17/1/1258)
Quân địch kéo đến Bình Lệ Nguyên, tại đây quân thủy, bộ của ta dưới sự chỉ huy của vua Trần Thái Tông thành lập phòng tuyến chống cự. Quân địch tổ chức vượt sông, vừa sang sông, một trận đánh kịch liệt xảy ra, vua Trần dấn thân vào giữa vòng mưa tên, tự mình đốc thúc quân sĩ chiến đấu. Bên cạnh vua Tần là tướng Lê Tần, hiên ngang cưỡi ngựa xông pha vào trận mạc chém giết quân giặc. Theo lời khuyên của Lê Tần, vua Trần hạ lệnh rút về Thăng Long để bảo toàn lực lượng. Vừa lúc đó kị binh của giặc cũng vừa ập đến, tướng giặc gào thét ra lệnh cho quân lính bắn tới tấp xuống thuyền. Nhanh như cắt, Lê Tần cúi mình bức mạnh một miếng ván che cho vua Trần, Thuyền ta xuôi về Thăng Long, bỏ kinh thành xuôi về Thiên Mạc.
Bản đồ: Sự bành trướng của Mông Cổ Thế kỉ XIII
Mông Cổ
Liên Bang Nga
Trung Quốc
Địa Trung Hải
Thái Bình Dương
Hắc Hải
Diện tích: 35 triệu km2
Dân số: gần 50% dân số thế giới
“ không có một dòng suối, một con sông nào không tràn đầy nước mắt chúng ta, không còn một ngọn núi, một cánh đồng nào không bị quân Mông Cổ giày xéo”
Nhà thơ Ácmêni (1210- 1290)
Bài 14
BA LẦN KHÁNG CHIẾN
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG- NGUYÊN
( THẾ KỈ XIII)
I - CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ ( 1258)
1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
a. Nhà Trần chuẩn bị
b. Diễn biến
- 1- 1258 : 3 vạn quân Mông Cổ tiến vào nước ta sông Thao
- Rút lui về vùng Thiên Mạc, Thăng Long thực hiện chủ trương “vườn không nhà trống ’’
- 29-1-1258, quân Mông Cổ thua trận rời khỏi Thăng Long rút chạy về nước.
c. Kết quả:
Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
Thăng Long gặp nhiều khó khăn
-Mở cuộc phản công Đông Bộ Đầu
Phù Lỗ
Quân Mông Cổ xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?
Bài 7: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)`
I. Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø nhÊt chèng qu©n x©m l­îc M«ng Cæ (1258)
1. ¢m m­u x©m l­îc cña M«ng Cæ
* ¢m m­u x©m l­îc:
* Th¸i ®é cña nhµ TrÇn:
Nhµ TrÇn chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng Cæ
2.
* ChuÈn bÞ cña nhµ TrÇn:
Chu ®¸o, s½n sµng.
* DiÔn biÕn:
1/1258
29/1/1258
(Vinh Phỳc)
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
Phù Lỗ
(Đông Anh
THĂNG LONG
Đông Bộ Đầu
THIÊN MẠC
(Duy Tiên, Hà Nam)
Quy Hoá
Quy hóa
Bạch Hạc
Bình Lệ Nguyên
THĂNG LONG
Thiên Mạc
S Nhị (S Hồng)
S Chảy
S Cầu
S Đuống
S Nhị (S Hồng)
Phòng tuyến quân ta
Quân ta truy kích địch
Quân ta tiến công
Quân ta rút lui
Quân giặc tiến quân
Quân giặc rút chạy
Phủ Lỗ
Đông Bộ Đầu
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ
(Phú Thọ)
(Vĩnh Phúc)
(Hà Nam)
(Lào Cai)
(Đông Anh)
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông cổ (1258)
Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông cổ (1258)
Bành Đại Nhã, người đời Tống, tác giả Hắc Thát sử lược đã chép:
“…Quân Mông Cổ lớn lên trên yên ngựa, tự luyện tập chiến đấu, từ mùa xuân đến mùa đông, ngày ngày săn bắn, đó là cách sống của họ.
Về trận đánh, họ lợi ở dã chiến, không thấy lợi không tiến quân…Trăm quân kị quanh vòng, có thể được vạn người, nghìn quân kị tản ra, có thể dài đến trăm dặm…Địch phân tất phân, địch hợp tất hợp, cho nên kị đội là ưu thế của họ, hoặc xa hoặc gần, hoặc nhiều hoặc ít, hoặc tụ hoặc tán, hoặc hiện hoặc ẩn, đến như rơi trên trời xuống, đi như chớp giật… Họ mà thắng thì đuổi theo địch chém giết không để trốn thoát, họ mà thua thì chạy rất nhanh, đuổi theo không kịp…”