Bài 14. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)

chào mừng thầy cô và các em học sinh


Giáo viên: Đỗ Thị Kim Kha
TRƯỜNG THCS HÒAI CHÂU
LỊCH SỬ 7
Kiểm tra bài cũ
Hỏi: Em hãy trình bày diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ và cho biết cách đánh giặc độc đáo của nhà Trần trong trận đánh này?


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
Vua Nguyên Hốt Tất Liệt
Hốt Tất Liệt chủ trương xâm lược Cham-pa và Đại Việt nhằm mục đích gì?


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
Tại sao quân Nguyên đánh Cham-pa trước khi đánh Đại Việt?
Làm bàn đạp tấn công vào phía Nam Đại
Việt phối hợp với cánh quân của Thoát
Hoan ở phía Bắc tạo thế gọng kìm để dễ
dàng thôn tính Đại Việt
Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)


II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
- Năm 1283 Toa Đô cho quân xâm lược Cham-pa nhưng thất bại.
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
Sau khi nghe tin quân Nguyên có âm mưu xâm lược Đại Việt vua Trần đã làm gì?
- Triệu tập hội nghị vương hầu, quan lại ở Bình Than để bàn kế đánh giặc.
Hội nghị này có ý nghĩa rất quan trọng vì sao?
Đến Bình Than có Trần Quốc Toản vì tuổi còn nhỏ nên không được dự hội nghị, Trần Quốc Toản tức giận quân nguyên xâm lược đến nỗi tay cầm quả cam bóp nát lúc nào không biết. Khi về nhà đã huy động gia nô và thân thuộc hơn 1000 người, làm binh khí, đóng chiến thuyền và may cờ đề 6 chữ
“ phá cường địch, báo hoàng ân”
( phá giặc mạnh, báo ơn vua)
Em có nhận xét gì về thái độ và việc làm của Trần Quốc Toản?
Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối ruột đau như cắt nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù, dẫu cho trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác ta gói trong da ngựa, ta cũng cam lòng.
( trích Hịch tướng sĩ- Trần Quốc Tuấn)
Năm 1285 vua Trần đã làm gì?
- Năm 1285 mở hội nghị Diên Hồng.
Hội nghị Diên Hồng
Theo em hội nghị Diên Hồng có tác dụng như thế nào đến việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến?


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
- Năm 1283 Toa Đô cho quân xâm lược Cham-pa nhưng thất bại.
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
- Triệu tập hội nghị vương hầu, quan lại ở Bình Than để bàn kế đánh giặc.
- Năm 1285 mở hội nghị Diên Hồng.
Sau hội nghị Diên Hồng nhà Trần còn làm gì?
- Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.
Những sự kiện nào chứng tỏ quân dân nhà Trần trên dưới một lòng thể hiện ý chí quyết tâm chiến đấu chống quân xâm lược?
Hoạt động nhóm
Ý chí quyết chiến của quân dân nhà Trần
Trần Quốc Toản căm thù giặc tay bóp nát quả cam.
Câu trả lời đồng thanh khi vua Trần hỏi các bậc phụ lão…
Chữ “ Sát Thát”được thích lên cánh tay…


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
- Năm 1283 Toa Đô cho quân xâm lược Cham-pa nhưng thất bại.
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
- Triệu tập hội nghị vương hầu, quan lại ở Bình Than để bàn kế đánh giặc.
- Năm 1285 mở hội nghị Diên Hồng.
- Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
- Năm 1283 Toa Đô cho quân xâm lược Cham-pa nhưng thất bại.
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
- Triệu tập hội nghị vương hầu, quan lại ở Bình Than để bàn kế đánh giặc.
- Năm 1285 mở hội nghị Diên Hồng.
- Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.
3. Cuộc kháng chiến bùng nổ và thắng lợi:
a. Diễn biến:
Quân Trần chặn đánh
--
Quân Trần
rút lui bảo toàn lực lượng
Quân Trần tấn công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút lui và thoát chạy
CHÚ GIẢI
THANG LONG
cham-pa
--
Van Kiếp
THỜI TRẦN
Chương Dương
Tây Kết
THIÊN TRƯỜNG
Hàm Tử
-
--
Thu Vật
NGHỆ AN
THANH HOÁ
LẠNG CHÂU















































































--
--
Phù Ninh
-
--
--
--
Quân Trần chặn đánh
--
---
Quân Trần
rút lui bảo toàn lực lượng
Quân Trần tấn công
Quân Nguyên tiến đánh
Quân Nguyên rút lui và thoát chạy
CHÚ GIẢI
THANG LONG
cham-pa
--
Van Kiếp
THỜI TRẦN
Chương Dương
Tây Kết
THIÊN TRƯỜNG
Hàm Tử
-
Thu Vật
NGHỆ AN
THANH HOÁ
LẠNG CHÂU
--
--
-A
Phù Ninh
-
-
--
--


Tiết 24.Bài 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN (THẾ KỈ XIII) (TT)
I. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược Mông Cổ ( 1258)
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên:
- Để mở rộng phạm vi đô hộ và thôn tính các nước phía Nam.
- Năm 1283 Toa Đô cho quân xâm lược Cham-pa nhưng thất bại.
2.Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến:
- Triệu tập hội nghị vương hầu, quan lại ở Bình Than để bàn kế đánh giặc.
- Năm 1285 mở hội nghị Diên Hồng.
- Cả nước được lệnh chuẩn bị sẵn sàng, quân đội tập trận lớn ở Đông Bộ Đầu.
3. Cuộc kháng chiến bùng nổ và thắng lợi:
- 1- 1285, 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào nước ta.
- Quân ta sau một vài trận chặn đánh địch ở biên giới đã rút về Vạn Kiếp rồi về Thiên Trường.
- Toa Đô từ Cham-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa. Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía Nam tạo thế “gọng kìm” tiêu diệt chủ lực ta và bắt sống vua Trần.
- Từ tháng 5-1285 quân ta phản công ở Tây Kết, Hàm Tử, Chương Dương và tiến vào Thăng Long.
b. Kết quả: Quân Nguyên đại bại.
a. Diễn biến:
Em có nhận xét gì về kết quả của cuộc kháng chiến?
Hãy cho biết cách đánh quân Nguyên của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai?
- Thực hiện chủ trương: “ vườn không nhà trống”.
Tránh thế giặc mạnh khi chúng mới đến xâm lược.
Vừa cho quân cản bước tiến của giặc, vừa rút lui để bảo toàn lực lượng.
Khi thời cơ đến, phản công tiêu diệt giặc giành thắng lợi.
Thắng lợi đó có ý nghĩa như thế nào?
"Chương Dương cướp giáo giặc
Hàm tử bắt quân thù
Thái bình nên gắng sức
Non nước ấu nghìn thu".
( Trần Quang Khải)
BÀI TẬP CỦNG CỐ

Bài tập 1: Nối các sự kiện lịch sử với các mốc thời gian sao cho chính xác:
Hàng ngang số 6 gồm 9 ô ch? :
Tên tướng giặc nào đã phải chui vào ống đồng chạy về nước?
Hàng ngang số 2 gồm 11 ô ch? :
Nơi nhà Trần đã lui quân về sau khi rút khỏi Thang Long?
Hàng ngang số 8 gồm 8 ô ch?:
đây là hội nghị các bô lão do nhà Trần tổ chức?
Hàng ngang số 4 gồm 5 ô ch?:
Nơi nhà Trần đã phản công và giành được thắng lợi lớn?
Hàng ngang số 5 gồm 7 ô ch? :
Binh si thời Trần thích vào cánh tay ch? gỡ ?
Hàng ngang số 3 gồm 12 ô ch?:
Tên người anh hùng nhỏ tuổi đã bóp nát quả cam?
Hàng ngang số 1 gồm 9 ô ch?:
đây là nơi nhà Trần đã tổ chức cuộc tập trận và duyệt binh lớn?
Trò chơi ô chữ
Đ Ô N G B Ộ Đ Ầ U
T H I Ê N T R Ư Ờ N G
T R Ầ N Q U Ố C T O Ả N
H À M T Ử
S A? T T H A? T
T H O A? T H O A N
T O A Đ Ô
D I Ê N H Ồ N G
Hàng ngang thứ 7 gồm 5 ô chữ:
Tªn t­íng giÆc bÞ qu©n ta chÐm ®Çu ?
1
2
3
4
5
6
7
8
Trò chơi ô chữ
Đ Ô N G B Ộ Đ Â U
T H I Ê N T R Ư Ờ N G
T R Ầ N Q U Ố C T O Ả N
H À M T Ử
S A? T T H A? T
T H O A? T H O A N
T O A Đ Ô
D I Ê N H Ồ N G
1
2
3
4
5
6
7
8
Hướng dẫn về nhà :
- Học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK.
Xem trước phần III. Cuộc kháng chiến lần thứ III chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288) và trả lời các câu hỏi sau :
1. Nêu một số dẫn chứng về việc Nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần III ?
2.Tường thuật diễn biến trận Vân Đồn ?
3. Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 ?