Bài 14. Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (thế kỉ XIII)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN DẦU TIẾNG
TRƯỜNG THCS THANH AN
BÀI GIẢNG LỊCH SỬ 7
Kiểm tra bài cũ
Hãy cho biết cách đánh quân Nguyên của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống giặc Mông Nguyên lần thứ hai (1285)?
TIẾT 26:BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN – MÔNG(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt

- Sau hai lần xâm lược Đại Việt thất bại, vua Nguyên hạ quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ 3 để trả thù. Tập trung mọi lực lượng để đánh lâu dài với ta.
.
? Hai lần xâm lược Đại Việt đều thất bại, Vua Nguyên đã làm gì ?
? Hãy nêu dẫn chứng về việc quân Nguyên chuẩn bị chu đáo cho cuộc xâm lược?
+ Đình chỉ xâm lược Nhật Bản.
+ Tập trung 30 vạn quân, cử nhiều danh tướng, do Thoát Hoan chỉ huy.
+ Hàng trăm thuyền chiến, hơn 70 thuyền lương, hàng vạn thạch thóc...
a, Hoàn cảnh
TIẾT 26:BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN – MÔNG(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt
? Việc nhà Nguyên chuẩn bị cho lần xâm lược thứ ba kỹ lưỡng quy mô nói nên điều gì?



- Cử Trần Quốc Tuấn làm tổng chỉ huy.
- Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị, tăng cường quân ở nơi hiểm yếu, nhất là vùng biên giới và vùng biển.
? Trước nguy cơ đó, vua tôi nhà Trần đã làm gì ?
Để rửa nhục, để bành trướng, e ngại với nước ta ...
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt
- Cuối tháng 12-1287 , quân Nguyên tiến vào nước ta .
+ Cánh quân bộ : Do Thoát Hoan chỉ huy vượt biên giới đánh vào Lạng Sơn , Bắc Giang rồi kéo về Vạn kiếp .
+ Cánh quân thủy : Do Ô Mã Nhi chỉ huy theo đường biển tiến vào sông Bạch Đằng rồi tiến vào Vạn Kiếp hội quân với Thoát Hoan
b. diễn biến
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt
b. diễn biến
? Chủ trương của ta như thế nào ?
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt
b. diễn biến
? Tại sao Thoát Hoan không tiến quân thẳng vào Thăng Long mà lại chiếm đóng Vạn Kiếp?

-> Xây dựng căn cứ vững chắc, định đánh lâu dài với quân Trần.
+ Đợi cánh quân thuỷ đến, để cùng tiến đánh Thăng Long cho chắc thắng.
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ.

? Ô Mã Nhi được giao nhiệm vụ bảo vệ đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ. Vậy tại sao Ô Mã Nhi lại tiến về Vạn Kiếp hội với quân của Thoát Hoan ?
a. Diễn biến
-> Ô Mã Nhi cho rằng, quân ta yếu không cản được đoàn thuyền lương.
? Vì sao Trần Khánh Dư lại cho quân mai phục và tấn công đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ tại Vân Đồn ?
-> Ô Mã Nhi đã đi trước nên không còn ai bảo vệ cho đoàn thuyền lương vì vậy có thể đánh được.
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ.
a.Diễn biến:
 Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dư chỉ huy quân mai phục, khi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ đến, quân ta đánh dữ dội.

b. Kết quả:
 Phần lớn thuyền lương bị đắm, phần còn lại bị ta chiếm.
? Kết quả trận đánh như thế nào ?
TIẾT 26: BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ.

? Tại sao nhà Trần lại quyết định đánh đoàn thuyền chở lương?

a. Diễn biến
->Đánh vào dạ dày của giặc => đói => khó có thể chiến đấu lâu dài -> phá hỏng âm mưu "Cậy lương thực nhiều để đánh lâu dài với nhà Trần".
b. kết quả
TIẾT 26: BÀI 14:BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
a. Hoàn cảnh:
Cuối tháng 1- 1288 Thoát Hoan cho quân tiến vào Thăng Long.
- Nhà Trần thực hiện kế hoạch “ Vườn không nhà trống” làm cho quân Nguyên lâm vào khó khăn.
Chờ mãi không thấy đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ đến Vạn Kiếp, Thoát Hoan đã làm gì?
Tại Thăng Long ta thực hiện kế hoạch gì?
TIẾT 26: BÀI 14:BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
a. Hoàn cảnh:
Cuối tháng 1- 1288 Thoát Hoan cho quân tiến vào Thăng Long.
- Nhà Trần thực hiện kế hoạch “ Vườn không nhà trống” làm cho quân Nguyên lâm vào khó khăn.
Trước cảnh kinh thành Thăng Long hoang vắng quân lính Thoát Hoan đã làm gì?
-> Đốt phá kinh thành.
+ Đuổi theo 2 vua (T.T Hoàng và vua).
+ Giết chóc dân chúng cướp lương thực.
+ Khai quật lăng mộ họ Trần...
Thời gian ở Thăng Long tình hình của quân Nguyên như thế nào?
- Tình thế quân Nguyên ngày càng khó khăn, nhiều nơi xung yếu bị quân ta tấn công chiếm lại, lương thực ngày càng cạn kiệt, Thăng Long có nguy cơ bị cô lập.
Trước tình hình như vậy Thoát Hoan đã làm gì??
=> Quân Nguyên tuyệt vọng quyết định rút về nước theo hai đường thủy - bộ.
Trước quyết định rút quân của quân Nguyên như vậy thái độ của nhà Trần như thế nào?
?
TIẾT 26: BÀI 14:BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
a. Hoàn cảnh:
- Vua Trần và Trần Quốc Tuấn quyết định tấn công giặc Nguyên trên đường chúng rút chạy.
=> Quân Nguyên tuyệt vọng quyết định rút về nước theo hai đường thủy - bộ.
Trước quyết định rút quân của quân Nguyên như vậy thái độ của nhà Trần như thế nào?
?
Tại sao Trần Quốc Tuấn quyết định tấn công giặc vào thời điểm ấy – thời điểm khi giặc đã rút chạy?
Tiêu diệt tận gốc ý chí xâm lược của kẻ thù.
Quân ta đã chọn địa điểm nào làm nơi quyết chiến với giặc?
- Ta mở cuộc phản công ở cả hai mặt trận thủy - bộ. Quân ta chọn sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến tiêu diệt giặc.
TIẾT 26:BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
a.Hoàn cảnh:
XXX
XXX
- Ngày 9 - 4 - 1288 quân Nguyên rút về nước bằng đường thủy trên sông Bạch Đằng.
Ta nhử địch vào sâu trong trận địa khi nước dâng cao.
Lúc nước rút quân ta từ hai phía bờ tấn công địch.
c.Kết quả:Nhiều tên địch bị chết, thuyền bị đắm rất nhiều.
d.Ý nghĩa: Đập tan mộng xâm lược của nhà Nguyên và giành thắng lợi vẻ vang.
XXX
b.Diễn biến:
TIẾT 26:BÀI 14:BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN(THẾ KỈ XIII)
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287-1288)
3. Chiến thắng Bạch Đằng.
Hoàn cảnh:
Diễn biến:
Kết quả:
Ý nghĩa:
Giống.
- Tránh thế mạnh, chủ động vừa cản giặc vừa rút lui để bảo toàn lực lượng.
Thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”để gây khó khăn cho giặc.
- Chờ thời cơ để phản công tiêu diệt giặc.
Khác.
-Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ để chúng rơi vào thế bị động.
- Chủ động bố trí trận địa trên bãi cọc ở sông Bạch Đằng để tiêu diệt đoàn thuyền của giặc.
THẢO LUẬN NHÓM(5’)
Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống Mông -Nguyên lần 3 có gì giống và khác lần 2?
17
Sông Chanh - nơi diễn ra trận Bạch Bằng lịch sử
Cọc gỗ Bạch Đằng
DI TÍCH CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG
Di tích bãi cọc chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, tại xã Yên Giang, Yên Hưng đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia
CŨNG CỐ BÀI HỌC
Học nội dung bài cũ.
Tập tường thuật các trận đánh trên lược đồ.
Đọc trước nội dung bài14.Phần IV:Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
Dặn dò
Xin trân trọng cảm ơn
Quý thầy cô và các em học sinh !