Bài 13. Ôn tập truyện dân gian

Truyện cổ tích
Là một loại truyện cổ dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quên thuộc.
Thường có yếu tố hoang đường kì ảo.
Thể hiện mơ ước, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, của sự công bằng với sự bất công.
Đặc điểm của truyện cổ tích
- Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc(người mồ côi, người mang lốt xấu xí, người em,người dũng sĩ…)
- Có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
- Người kể, người nghe tin câu chuyện là không có thật. Còn nội dung câu chuyện là không có thật.
- Thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, của sự công bằng với sự bất công.
a.Giống nhau:
2. Điểm giống nhau và khác nhau giữa truyện truyền thuyết và truyện cổ tích.
Truyền thuyết:
- Truyện cổ dân gian
Có các yếu tố tưu?ng
tưu?ng kì ảo .
Cổ tích:
- Truyện cổ dân gian
- Có các yếu tố tưu?ng
tưu?ng kì ảo.
b.Khác nhau:
Truyền thuyết: - K? v? cỏc nhõn v?t v� s? ki?n cú liờn quan d?n l?ch s? th?i quỏ kh?

- Cú co s? l?ch s?, c?t lừi s? th?t l?ch s?, ngu?i k?,
ngu?i nghe tin cõu chuy?n nhu l� cú th?t
- Th? hi?n thỏi d? v� cỏch dỏnh giỏ c?a nhõn dõn d?i v?i cỏc s? ki?n v� nhõn v?t l?ch s? du?c k?.


Cổ tích:
- K? v? cu?c d?i c?a m?t s? ki?u nhõn v?t quen thu?c( bất hạnh, mồ côi, xấu xí..).
-Ngu?i k?, ngu?i nghe khụng tin cõu chuy?n l� cú th?t.

- Th? hi?n u?c mo,ni?m tin c?a nhõn dõn v? chi?n th?ng cu?i cựng c?a cỏi thi?n d?i v?i cỏi ỏc, cỏi t?t d?i v?i cỏi x?u, s? cụng b?ng d?i v?i s? b?t cụng.

- Truyện thể hiện quan niệm của ND về công lí xã hội, về mục đích của tài năng nghệ thuật
- Thể hiện ưuớc mơ về khả năng kì diệu của con ngưu?i
- Ngợi ca lòng biết ơn đối với những ngưu?i nhân hậu
- Nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc
Thể hiện ưu?c mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội và lí
tưu?ng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân.
- Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống. Sự đối lập giữa các nhân vật
- Yếu tố tưu?ng tu?ng, hoang đưuờng
- Có nhiều chi tiết tưu?ng tu?ng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa
Thach Sanh : Kiểu nhân vật dũng sĩ
Mã Lưuong : Kiểu nhân vật tài năng
Em bé : Kiểu nhân vật thông minh
Vợ chồng ông lão: Kiểu nhân vật bất hạnh
Có ý kiến cho rằng: " Thach Sanh chính là hình ảnh tiêu biểu nhất cho người dũng sĩ trong truyện cổ tích ". ý kiến của em thế nào ?
Bài tập:
Bài tập 1: Hình ảnh sau minh họa cho chi tiết nào trong truyện cổ tích?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Trò
chơi
ô
chữ
S O D Ư A
T R E O B I Ê N
T H A N H G I O N G
N I Ê U C Ơ M T H Â N
E M B E T H Ô N G M I N H
S Ơ N T I N H T H U Y T I N H
C O N R Ô N G C H A U T I Ê N
Ê C H N G Ô I Đ A Y G I Ê N G
T H Â Y B O I X E M V O I
L Ơ N C Ư Ơ I A O M Ơ I
L A N G L I Ê U
M A L Ư Ơ N G
C A V A N G
Câu 1 (5 chữ cái): Tên một nhân vật trong truyện cổ tích
mang hình hài dị dạng nhưng có phẩm chất, tài năng
đặc biệt?
Câu 2 (8 chữ cái): Câu chuyện này muốn phê phán những
người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khi
nghe ý kiến của người khác?
Câu 3 (10 chữ cái): Với nhiều màu sắc thần kì, nhân vật này
thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân về người anh
hùng cứu nước chống ngoại xâm?
Câu 4 (11 chữ cái): Một chi tiết thần kì đặc sắc trong
truyện “Thạch Sanh” tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo,
yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta?
Câu 5 (13 chữ cái): Truyện cổ tích này đề cao
trí thông minh và trí khôn dân gian, tạo tiếng cười vui vẻ,
hồn nhiên trong suộc sống hàng ngày.
Câu 6 (15 chữ cái): Truyền thuyết này nhằm giải thích
hiện tượng lũ lụt hàng năm ở nước ta và thể hiện
sức mạnh của người Việt Cổ trong việc chống lũ lụt.
Câu 7 (15 chữ cái): Khi nhắc đến nguồn gốc,
tổ tiên mình, chúng ta thường tự hào
mình là ……………
Câu 8 (15 chữ cái): Câu chuyện nhằm phê phán những kẻ
hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang và khuyên mọi
người cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình?
Câu 9 (13 chữ cái): Khuyên nhủ mọi người muốn
hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn
diện. Đó là ý nghĩa câu chuyện nào?
Câu 10 (12 chữ cái): Truyện nhằm chế giễu, phê phán
những người có tính hay khoe của – một tính xấu phổ biến
trong xã hội?
Câu 11 (8 chữ cái): Một nhân vật trong truyền thuyết
có lễ vật vừa ý vua cha trong ngày lễ Tiên Vương và
đã được truyền ngôi?
Câu 12 (7 chữ cái): Tên một nhân vật trong một câu chuyện
cổ tích Trung Quốc có tài năng đặc biệt. Nhân vật đã dùng
tài năng đó phục vụ những người dân nghèo và trừng trị
kẻ tham lam, độc ác?
Câu 13 (6 chữ cái): Một nhân vật là loài vật trong một câu chuyện
cổ tích tượng trưng cho sự biết ơn, tấm lòng vàng của nhân
dân đối với những người nhân hậu đã cứu giúp con người khi
hoạn nạn, khó khăn?
truyện dân gian
Bài tập 2:
Nêu cảm nhận của em về một chi tiết hoặc một nhân vật cổ tích em yêu thích.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh!
ĐÁP ÁN
1. Bức tranh minh hoạ cho cảnh hai mẹ con Lí Thông bị sét đánh.
2. Bức tranh thể hiện ước mơ của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác. Mẹ con Lí Thông đã bị trừng trị thích đáng. Đây cũng là ước mơ về công lí xã hội.
CÂU HỎI THẢO LUẬN

Bức tranh minh họa cho cảnh nào trong truyện “ Thạch Sanh”?
2. Qua bức tranh đó, em có suy nghĩ gì?