Bài 13. Ôn tập truyện dân gian

Tiết 54, 55
ÔN TẬP VĂN HỌC DÂN GIAN
1. Các thể loại văn học dân gian
a. Truyền thuyết:
Loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.
b. Truyện cổ tích
Loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc:
( nhân vật bất hạnh nhân vật dũng sĩ và nhân vật có tài năng kì lạ, nhân vật thông minh và nhân vật ngốc nghếch, nhân vật là động vật)
Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường, thể hiện ước mơ của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, sự công bằng đối với sự bất công.
c. Truyện ngụ ngôn.
Loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn truyện về loài vật, đồ vật hoặc chính con người, nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
d. Truyện cười
Loại truyện kể về các hiện tượng đáng cười trong cuộc sống nhằm tạo ra tiếng cười mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội.
2. Đọc lại các truyện dân gian trong SGK
3. Viết tên các thể loại truyện dân gian theo thể loại.
a. Truyền thuyết:
Con Rồng cháu Tiên
Bánh chưng bánh dày
Thánh Gióng
Sơn Tinh, Thuỷ Tinh
Sự tích Hồ Gươm
b. Truyện cổ tích
Sọ Dừa
Thạch Sanh
Em bé thông minh
Cây bút thần
Ông lão đánh cá và con cá vàng
c. Truyện ngụ ngôn
ếch ngồi đáy giếng
Thầy bói xem voi
Đeo nhạc cho mèo
Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng
d. Truyện cười
Treo biển
Lợn cưới, áo mới
5. a. So sánh truyền thuyết và cổ tích
- Giống nhau:
Đều có yếu tố kì ảo
Có nhiều chi tiết giống nhau: sự ra đời thần kì, nhân vật chính có tài năng phi thường.
- Khác nhau
+ TruyÒn thuyÕt kÓ vÒ th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c nh©n vËt lÞch sö. Cæ tÝch kÓ vÒ cuéc ®êi cña c¸c nh©n vËt nhÊt ®Þnh thÓ hiÖn ­íc m¬ cña nh©n d©n vÒ ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c.
+ TruyÒn thuyÕt ®­îc c¶ ng­êi kÓ vµ ng­êi nghe coi lµ cã thËt. Cæ tÝch ®­îc c¶ ng­êi kÓ vµ ng­êi nghe coi lµ kh«ng cã thËt.
5.b. So sánh ngụ ngôn và truyện cười
- Giống nhau: đều có yếu tố gây cười
Khác nhau:
Mục đích của truyện cười là gây cười hoặc phê phán những hiện tượng đáng cười
Mục đích của truyện ngụ ngôn là khuyên nhủ, răn dạy bài học của cuộc sống.