Bài 13. Ôn tập truyện dân gian

Môn: Ngữ Văn Lớp 6
Nguyễn Thị Lệ Hằng
Trường THCS Lê Thiện- An Dương - HP
THỂ LOẠI
TRUYỆN DÂN GIAN
Truyền thuyết
Cổ tích
Ngụ ngôn
Truyện cười
Kĩ thuật khăn trải bàn – 7 phút
? Em hãy nhắc lại những đặc điểm cơ bản thể loại
truyện truyền thuyết?
Gợi ý:
+ Khái niệm
+ Đặc điểm cơ bản của truyện

1. Con Rồng, cháu Tiên.
- Nhằm giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo (hình tượng các vị thần có nhiều phép lạ và hình tượng bọc trăm trứng).
2.Bánh chưng, bánh giầy.
- Truyện có nhiều chi tiết nghệ thuật tưởng tượng kì ảo tiêu biểu cho truyện dân gian.
- Thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, tổ tiên của nhân dân ta.
- Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.
3. Thánh Gióng.
- Thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm.
4. Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Giải thích hiện tượng lũ lụt.
- Truyện có nhiều chi tiết kì ảo, hoang đường.
- Thể hiện sức mạnh, ước mong của người Việt cổ muốn chế ngự thiên tai, đồng thời suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng.
Kĩ thuật khăn trải bàn – 7 phút
? Em hãy nhắc lại những đặc điểm cơ bản thể loại
truyện Cổ tích?
Gợi ý:
+ Khái niệm
+ Đặc điểm cơ bản của truyện

Truyện cổ tích:
1. Thạch Sanh
- Thạch Sanh, Lý Thông, con vua thủy tề, đại bàng, chăn tinh.
- Thể hiện ước mơ niềm tin về đạo đức công lý xã hội và lý tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta
2. Em bé thông minh
- Em bé, cha em bé, vua, quan, sứ thần.
- Đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian từ đó tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hàng ngày.
3. Cây bút thần
- Mã Lương, thần vua, địa chủ.
- Thể hiện qua niệm của nhân dân về công lý xã hội về mục đích của tài năng kỳ diệu của con người
4. Ông lão đánh cá và con cá vàng
- Ông lão, mụ vợ, cá vàng, biển khơi.
- Ca ngợi lòng biết ơn đối với những con người nhân hậu và nêu ra bài học thích đáng cho những kẻ tham lam bội bạc.
Giống nhau:
+ Có nhiều chi tiết tưởng tượng kỳ ảo.
+ Nhân vật chính có tài năng phi thường, sự ra đời thần kỳ.
- Khác nhau:
Truyền thuyết
Cổ tích
- Kể về các nhân vật, các sự kiện lịch sử trong quá khứ.
- Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.
- Bên cạnh tính chất tưởng tượng kì ảo còn có cái lõi của sự thật lịch sử
- Kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật trong đời thường.
- Thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân: thiện thắng ác
- Giàu yếu tố hoang đường mang tính tưởng tượng bay
bổng.
Truyện truyền thuyết
Truyện ngụ ngôn và truyện cười.
Giống nhau:
- Đều có yếu tố gây cười.
- Đều khuyên nhủ, răn dạy con người bài học nào đó trong cuộc sống.
Khác nhau:
- Mượn chuyện loài vật, đồ vật hoặc chính con người để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người.
- Nêu ra bài học nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.
- Kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống.
-Mua vui, phê phán châm biếm.
Bài tập 1
- Phát biểu cảm nghĩ của em về 1 truyện em thích?
Gợi ý:
1. Giới thiệu truyện.
2. Nêu đại ý hoặc tóm tắt sơ lược nội dung.
3. Nêu ý nghĩa, nghệ thuật trong truyện.
4. Nêu cảm xúc và rút ra bài học.
Bài tập 2
- Diễn một tiểu phẩm trong các truyện ngụ ngôn, truyện cười đã học? Hoặc vẽ một bức tranh về một nhân vật (một cảnh) mà em thích trong các câu chuyện đã học.