Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP




KIỂM TRA BÀI CŨ
Quan sát một số hình ảnh sau đây, em hãy nhận xét về nghệ thuật thời Lý?


Tượng Phật Adiđà
Chùa Một Cột
Văn miếu
Văn miếu
Hình rồng
Hình rồng
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
Triều Lý được thành lập từ cuối năm 1009 trải qua 9 đời vua
tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm
- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm
Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghĩ đến việc gì”.
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục)
Cuối thế kỉ XII tình hình nhà Lý như thế nào?
Huệ Tông cuối đời say khướt ngủ cả ngày, không quan tâm đến triều chính, vua không có con trai có hai cô công chúa. Chị là Thuận Thiên công chúa gả cho Trần Liễu. Em là: Chiêu Thánh Tông công chúa lên 7 tuổi được lập thái tử, sau đó 10/1224 Lý Huệ Tông đi tu ở chùa chân Giao. Lợi dụng tỡnh hỡnh ấy quan lại nổi dậy tranh chấp quyền hành, bóc lột nhân dân...
BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII

I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1/ Nhà Lý sụp đổ.
Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu.
Nguyên nhân: chính quyền
không còn quan tâm đến đời sống nhân dân,
quan lại ăn chơi sa đọa.

Điều này ảnh hưởng ra sao đến đời sống nhân dân?
Nhà Trần thành lập trong hoàn cảnh nào?
Em có suy nghĩ gì về việc nhà Trần lên thay thế nhà Lý?
Kinh tế khủng hoảng, nhân dân
ly tán.
Một số thế lực phong kiến địa
phương nổi dậy, nhà Lý phải dựa
vào họ Trần để dẹp loạn.

- Tháng 12/1226 nhà Trần thành lập.

Triều Lý tồn tại sau 215, trải qua 9 đời vua thỡ tan rã. Việc nhà Trần thay nhà Lý có thể nói là một sự kiện lịch sử đặc biệt. Trong lịch sử, việc thay thế một triều đại đều phải qua các cuộc đấu tranh. Nhưng ở thời Trần, việc thay đổi triều đại không xảy ra đổ máu. Mọi việc đều diễn ra dưới sự sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ ẹộ nên rất êm thấm, nhẹ nhàng, hợp lý. ẹiều đó chứng tỏ Trần Thủ ẹộ là một nhà chính trị sáng suốt, tài ba và khôn ngoan.


Di tích đền nhà Trần
THẢO LUẬN NHÓM (4’)
Nhóm 1- 2: Bộ máy Nhà nước thời Trần được
tổ chức ra sao? Em hãy vẽ sơ đồ?
Nhóm 3- 4: Em hãy so sánh điểm giống và khác
bộ máy Nhà Nước ở thời Trần so với thời Lý?
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
Cấp triều đỡnh
Các đơn vi? hành chính trung gian
Các đơn vị hành chính cơ sở
Vua
Thái Thượng Hoàng
Quan vaờn
Quan võ
Các cơ quan
Quốc
sử viện
Thái
y
viện
Tôn
nhân
phủ
Các chửực quan
Hà
đê
sứ
Khuyến nông sứ
Dồn
điền
sứ
12 lộ
( Chánh, phó An phủ sứ)
Phủ
( Tri phủ)
Châu, huyện
( Tri châu, tri huyện)
Xã
( Xã quan)
Vua
Quan vaờn
Quan võ

24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện
Hương, Xã
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý


* Giống: Bộ máy quan lại.

* Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Các quan đại thần phần lớn do họ Trần nắm giữ.
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.

* Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.

2/ Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
Nhà Trần đã ban hành bộ luật nào?
Nội dung cơ bản
Em hãy so sánh với bộ luật thời Lý?
3/ Pháp luật thời Trần.
Ban hành bộ luật mới: Quốc triều
hình luật.
Đặt cơ quan Thẩm hình viện để
xét xử̉ việc kiện cáo.
Chuông ở điện
Long Trì
Vua đi thăm các địa phương
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1/ Nhà Lý sụp đổ.
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu.
- Nguyên nhân: chính quyền không
còn quan tâm đến đời sống nhân dân,
quan lại ăn chơi sa đọa.
- Kinh tế khủng hoảng, nhân dân
ly tán.
- Một số thế lực phong kiến địa
phương nổi dậy, nhà Lý phải dựa
vào họ Trần để dẹp loạn.
- Tháng 12/1226 nhà Trần thành lập
2/ Nhà Trần củng cố chế độ
phong kiến tập quyền.
- Vẽ sơ đồ bộ máy Nhà nước.
3/ Pháp luật thời Trần.
Ban hành bộ luật mới: Quốc triều
hình luật.
- Đặt cơ quan Thẩm hình viện để
xét xử việc kiện cáo.
SƠ KẾT BÀI HỌC
1/ Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào?
2/ Em hãy mô tả bộ máy Nhà nước thời Trần
so với thời Lý? Nhận xét ?
DẶN DÒ
Học bài.
Xem bài mới: Phần II/ Nhà Trần
xây dựng quân đội và phát triển kinh tế
( SGK/ 52).