Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

THAO GIảNG
LịCH Sử LớP 7
TRường thcs YếN MAO
KHOA Xã HộI
GIáO VIÊN: NGUYễN THị VÂN
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(THẾ KỈ XIII- XIV)

I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
Tiết 22: BA`I 13 NUO?C DA?I VIấ?T O? THấ? KI? XIII
Nhà Trần được thành lập.
Huệ Tông cuối đời say khướt ngủ cả ngày, không quan tâm đến triều chính, vua không có con trai có hai cô công chúa. Chị là Thuận Thiên công chúa gả cho Trần Liễu. Em là: Chiêu Thánh Tông công chúa lên 7 tuổi được lập thái tử, sau đó 10/1224 Lý Huệ Tông đi tu ở chùa chân Giao. Lợi dụng tỡnh hỡnh ấy quan lại nổi dậy tranh chấp quyền hành, bóc lột nhân dân...
“Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghĩ đến việc gì”.
“ChÝnh sù ngµy mét ®æ n¸t, ®ãi kÐm x¶y ra lu«n lu«n. Nh©n d©n cïng quÉn, khèn khã, giÆc c­íp næi lªn ë nhiÒu n¬i”
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục)
CHƯƠNG III: Nước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV)
BÀI 13:
Tiết 21:
I. Nhà Trần thành lập
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
1. Nhà Trần được thành lập:
a. Nguyên nhân sụp đổ của nhà Lý:
Tỡnh hỡnh nhà Lý cuối thế kỉ XII ra sao?
- Chính trị:Cuối thế kỉ XII,nhà Lý suy yếu, quan lại an chơi sa đọa, không cham lo đến đời sống của nhân dân.
? Trước tỡnh hỡnh đó Nhà Lý đã làm gỡ?
=> Nhà Lý phải dựa vào thế lực họ Trần để chống lại các cuộc nổi loạn.
Kinh tế khủng hoảng, nhân dân
ly tán. H¹n h¸n lôt léi xảy ra liªn miªn,
nh©n d©n cùc khæ.
-> XH bất ổn một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy.
Nhà Lý có nguy cơ sụp đổ.
CHƯƠNG III: Nước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV)
BÀI 13:
Tiết 21:
I. Nhà Trần thành lập
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân sụp đổ của nhà Lý:
b. Nhµ TrÇn thµnh lËp:

- Th¸ng 12 năm 1226 Lý Chiªu Hoµng nh­êng ng«i cho chång lµ TrÇn C¶nh

? Nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh lịch sử như thế nào?
- Nhà Lý suy yếu, bất lực - đứng trước nguy cơ bị giặc ngoại xâm
Trong ngày lễ lên ngôi của Trần Cảnh, di?n tiền chỉ huy sứ Trần Thủ D? nhấn mạnh: " Hiện nay, giặc cướp đều nổi, hoạ loạn mỗi ngày một tang. nhà Lý suy yếu, thế nước nghiêng đổ, nguy ngập. Nửừ chúa Chiêu Hoàng không thể gánh vác nổi mới uỷ thác cho ch�ng"
"Khâm định Việt sử thông giám cương mục"
=>Việc Nhà Lý suy yếu phải dựa vào thế lực họ Trần đã tạo điều kiện và thời cơ Họ Trần buộc Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh.
?Em có suy nghĩ gỡ về việc nhà Trần lên thay nhà Lý?
- Hợp quy luật lịch sử
Triều Lý tồn tại sau 215, trải qua 9 đời vua thỡ tan rã. Việc nhà Trần thay nhà Lý có thể nói là một sự kiện lịch sử đặc biệt. Trong lịch sử, việc thay thế một triều đại đều phải qua các cuộc đấu tranh. Nhưng ở thời Trần, việc thay đổi triều đại không xảy ra đổ máu. Mọi việc đều diễn ra dưới sự sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ ẹộ nên rất êm thấm, nhẹ nhàng, hợp lý. ẹiều đó chứng tỏ Trần Thủ ẹộ là một nhà chính trị sáng suốt, tài ba và khôn ngoan.
Theo em việc vương triều Trần thành lập có điểm gỡ đặc biệt ?
CHƯƠNG III: Nước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV)
BÀI 13:
Tiết 21:
I. Nhà Trần thành lập
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
1. Nhà Lý sụp đổ:
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Dẹp yên các cuộc nổi loạn, xây dựng
bộ máy nhà nước.
- Củng cố bộ máy được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gồm 3 cấp:
+ Cấp triều dỡnh.
+ Cấp trung gian.
+ Cấp cơ sở.
Sau khi lên ngôi nhà Trần đã làm gỡ?
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
Cấp triều dỡnh
Các đơn vị hành chính trung gian
Các đơn vị hành chính Cơ sở
Quan van
(Họ Trần)
Quan võ
(Họ Trần)
Các cơ quan
Quốc
Sử viện
Thái
Y
viện
Tôn
nhân
phủ
Các ch?c quan
Hà
đê
sứ
Khyến nông
sứ
Đồn
®iÒn
sø
12 lộ
( Chánh, phó An phủ sứ)
Phủ
( Tri phủ)
Châu, huyện
( Tri châu, tri huyện))
Xã
( Xã quan)
Vua
Thái Thượng Hoàng
Vua
Quan vaên
Quan
vâ
24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện
Hương, Xã
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
NhËn xÐt

+ Giống: Bộ máy quan lại.
+ Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Các quan đại thần phần lớn do họ Trần nắm giữ.
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
=>Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.

CHƯƠNG III: Nước Đại Việt thời Trần (ThÕ KØ XIII- XIV)
BÀI 13:
Tiết 21:
I. Nhà Trần thành lập
Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
1. Nhà Lý sụp đổ:
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Dẹp yên các cuộc nổi loạn, xây dựng
bộ máy nhà nước.
- Củng cố bộ máy được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gồm 3 cấp:
+ Cấp triều dỡnh.
+ Cấp trung gian.
+ Cấp cơ sở.
=> Bộ máy nhà nước được tổ chức quy cñ và chặt chẽ hơn.

? Tại sao các chức đại thần văn võ lại do người họ Trần nắm giữ?
Tập trung quyền lực cao độ trong tay nhà Trần.
Nhà Trần đã ban hành bộ luật nào?
Nội dung cơ bản
Em hãy so sánh với bộ luật thời Lý?
3/ Pháp luật thời Trần.
Ban hành bộ luật mới: Quốc triều
hình luật.
Đặt cơ quan Thẩm hình viện để
xét xử̉ việc kiện cáo.
DẶN DÒ
Học bài.
Xem bài mới: Phần II/ Nhà Trần
xây dựng quân đội và phát triển kinh tế
( SGK/ 52).

Di tích đền nhà Trần