Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

Chương III. Nước Đại Việt thời Trần
(thế kỉ XIII - XIV)
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời vua, tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm
- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
“ Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghỉ đến việc gì”.
(Khâm định Việc sử thông giám cương mục)
Lược đồ nước
Đại Việt thời Lý
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
+ Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.
Trần Cảnh khi mới lên 8 tuổi... “có chú họ là Trần Thủ Độ làm Điện tiền chỉ huy sứ, nên được vào hầu trong cung. Chiêu Hoàng thấy vua (Trần Cảnh) thì ưa. Năm Ất Dậu mùa đông, tháng 12 (đầu năm 1226), được Chiêu Hoàng nhường ngôi, lên ngôi Hoàng đế”
(Đại Việt sử kí toàn thư)
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh. -> Nhà Trần thành lập.
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
+ Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh. -> Nhà Trần thành lập.
Trong ngày lễ lên ngôi của Trần cảnh, tổng chỉ huy Trần Thủ Độ nhấn mạnh: " Hiện nay, giặc cướp đều nổi, hoạ loạn mỗi ngày một tăng. nhà Lý suy yếu, thế nước nghiêng đổ, nguy ngập. Nữ chúa Chiêu Hoàng không thể gánh vác nổi mới uỷ thác cho chồng"
? Qua câu nói của Trần Thủ Độ, em thấy việc nhà Trần thành lập có cần thiết không? Tại sao?
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
Lãnh thổ Đại Việt thế kỉ XIII
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
TháI thượng hoàng

vua
đại thần
Quan văn
Quan võ
Các chức quan
Các cơ quan
Quốc
Sử
viện
TháI
Y
Viện
Tôn
Nhân
phủ
Hà
đê
Sứ
Khuyến
Nông
Sứ
Đồn
điền
Sứ
12 Lộ
(Chánh phó An phủ sứ)
phủ
(Tri phủ)
Châu, huyện
(Tri châu, tri huyện)
Xã
(Xã quan)
Cấp chính quyền trung ương
(Triều đình)
Cấp đơn vị hành chính
trung gian
Cấp
Cơ sở
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm 3 cấp
+ Triều đình
+ Các đơn vị hành chính trung gian
+ Các cấp hành chính cơ sở
- Đặt thêm một số cơ quan: Quốc sử viện, Thái y viện . và một số chức quan: Hà đê sứ, khuyến nông sứ, đồn điền sứ
TháI thượng hoàng

vua
đại thần
Quan văn
Quan võ
Các chức quan
Các cơ quan
Quốc
Sử
viện
TháI
Y
Viện
Tôn
Nhân
phủ
Hà
đê
Sứ
Khuyến
Nông
Sứ
Đồn
điền
Sứ
12 Lộ
(Chánh phó An phủ sứ)
phủ
(Tri phủ)
Châu, huyện
(Tri châu, tri huyện)
Xã
(Xã quan)
vua
đại thần
Quan văn
Quan võ
24 Lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
huyện, hương
Xã
Chính quyền thời Lý
Chính quyền thời Trần
1. Giống: Bộ máy quan lại.
2. Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Bộ máy nhà nước được phân thành 3 cấp rõ ràng
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
→ Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.

Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
3. Pháp luật đời Trần
Quốc triều
hình
luật
- Năm 1230 ban hành bộ luật “Quốc triều hình luật”
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
3. Pháp luật đời Trần
Quốc triều
hình
luật
- Năm 1230 ban hành bộ luật “Quốc triều hình luật”
+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc.
+ Bảo vệ quyền tư hữu tài sản
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
- Đặt các cơ quan Thẩm hình viện để xét xử việc kiện cáo.
→ Thể hiện sự tiến bộ trong việc quản lí nhà nước.
Tiết 22 + 23 Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII
I. Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
+ Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh. -> Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền.
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm 3 cấp
- Đặt thêm một số cơ quan: Quốc sử viện, Thái y viện . và một số chức quan: Hà đê sứ, khuyến nông sứ, đồn điền sứ
3. Pháp luật đời Trần
- Năm 1230 ban hành bộ luật “Quốc triều hình luật”
+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc.
+ Bảo vệ quyền tư hữu tài sản
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
- Đặt các cơ quan Thẩm hình viện để xét xử việc kiện cáo.
→ Thể hiện sự tiến bộ trong việc quản lí nhà nước.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1. Hãy đánh dấu nhân (X) vào ô trống ứng với ý em cho là đúng nhất.
(?) Nguyên nhân nào dẫn đến sự sụp ®æ của nhà Lý?
Chính quyền không chăm lo đến đời sống của nhân dân, quan lại ăn chơi sa đoạ.
Hạn hán, lụt lội, mất mùa liên tiếp xảy ra, đời sống nhân dân khổ cực. Khởi nghĩa nông dân nổ ra ở khắp nơi
Quân Tống tiến công xâm lược nước ta và lật đỏ nhà Lý.
x
X
* Bài tập
2. Một chế độ đặc biệt chỉ có trong triều đình nhà Trần:
a. Chế độ lập Thái tử sớm
b. Chế độ Nhiếp chính vương
d. Chế độ Thái thượng hoàng
c. Chế độ lập nhiều hoàng hậu
SAI
SAI
SAI
Đúng
n
a
r
t
a
h
n
A
u
e
c
h
n
a
v
a
g
r
o
n
l
r
n
i
I
y
i
H
T
C
e
y
h
Trò chơi ô chữ
Một từ gồm 8 chữ cái. Đây là tên thật của vị vua
đầu tiên thuộc triều Trần.
2. Tên vị vua cuối cùng của triều đại Lý gồm 12 chữ cái.
3. Tên một cơ quan chuyên coi chữa bệnh trong cung vua, gồm 9 chữ cái.
4. Tên một người có công khởi dựng sự nghiệp họ Trần, gồm 9 chữ cái.
5. Tên bộ luật của nhà Trần gồm 17 chữ cái.
6.Tên một chức quan đứng đầu các Châu, gồm 7 chữ cái
7.Một từ gồm 12 chữ cái, Đó là tên cơ quan chuyên xét xử các vụ kiện cáo.

t
h
a
n
u
d
o
T
h
i
r
i
c
h
i
n
i
h
u
e
q
u
o
c
T
a
u
l
v
h
a
m
t
n
i
e
t
t
u
Nhà Trần