Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

- Nêu những nét nổi bật về văn hóa - giáo dục thời Lý?
- Kể tên một số công trình kiến trúc, điêu khắc thời Lý?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chương II.
Nước Đại Việt Thời Trần

Bài 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KĨ XIII
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ
Những biểu hiện nào cho thấy nhà Lý bị suy yếu cuối thế kỉ XII?
Vua, quan chỉ lo ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân
Sản xuất mất mùa, đói kém xảy ra
Dân nghèo nổi dậy khởi nghĩa nhiều nơi
Xã hội không ổn định, nạn trộm cướp, thế lực địa phương đánh giết lẫn nhau,…
Trước tình hình các thế lực nổi loạn, nhà Lý đã làm gì?
Nhà Lý dựa vào thế lực của họ Trần để chống lại các thế lực nổi loạn
Tháng 12 năm Ất Dậu ( đầu năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh
=> Nhà Trần thành lập
1. Nhà Lý sụp đổ

- Từ cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, Kinh tế khủng hoảng, mất mùa, dân li tán, nhiều nơi nổi dậy đấu tranh,…
Một số thế lực phong kiến địa phương nổi dậy, Nhà Lý buộc phải dựa vào thế lực nhà Trần để chống lại các thế lực nổi loạn

- Tháng 12 năm Ất Dậu ( đầu năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh => Nhà Trần thành lập

Những nguyên nhân nào khiến nhà Lý suy yếu?
Nhà Lý phải dựa vào thế lực nào để chống đỡ các thế lực?
Vào khoảng thời gian nào thì nhà Lý nhường ngôi? Và đã nhường ngôi cho ai?
Theo em, việc nhà Trần thay nhà Lý có cần thiết không?
hoàn cảnh suy sụp của nhà Lý
(cuối thế kỉ XII) nhà Trần thành lập, thay nhà Lý quản Lý đất nước là việc làm cần thiết để ổn định tình hình chính trị, xã hội, cải thiện đời sống cho nhân dân, xây dựng và bảo vệ đất nước. Củng Trong cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền thêm vững mạnh
THẢO LUẬN
( 4N- 4 phút )
Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào? Vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần?
Cơ cấu tổ chức bộ máy quan lại của thời Trần có những điểm giống và khác nhau như thế nào so với thời Lý?
VUA
(THÁI THƯỢNG HOÀNG )
ĐẠI THẦN VĂN
ĐẠI THẦN VÕ
12 LỘ
PHỦ
CHÂU, HUYỆN
HƯƠNG, XÃ
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần
Vua
Đại Thần
Văn
Võ
24 Lộ
Phủ
Huyện
Hương, Xã
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý
Đền thờ vua Trần ở Tức Mặc Nam Định
Vì sao thời Trần thực hiện chế độ Thái thượng hoàng?
- Để đảm bảo vững chắc vị trí và khả năng nắm chính quyền trong tay, tránh những vụ tranh ngôi trong nội bộ hoàng tộc và để cho vua trẻ điều khiển chính quyền vững vàng.
Các vua thường nhường ngôi sớm cho con, còn bản thân mình lui về Tức Mặc (thuộc Nam Định) giữ tư cách như là cố vấn
2. NHÀ TRẦN CŨNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN
- Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng
- Cả nước chia lại thành 12 lộ
- Đặt thêm một số cơ quan như: Quốc sử viện, Thái y viện, Hà đê sứ, khuyến nông sứ
Các quý tộc Trần được phong vương hầu và ban thái ấp.
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung uong tập quyền, được phân làm 3 cấp
Bộ máy nhà nước thời Trần được tổ chức như thế nào?
Nhà Trần đã đặt thêm các chức quan gì?
Nhà Trần nhường ngôi sớm cho con được xưng là gì?
Dưới thời Trần cả nước chia làm bao nhiêu lộ?
Quý tộc nhà Trần được vua ban cho những gì?
Đền thờ vua Trần ở Tức Mặc Nam Định
3/ Luật pháp thời Trần
Cho biết luật pháp thời Trần có điểm gì mới?
Ban hành bộ luật mới có tên là
“ Quốc triều hình luật”
Em có nhận xét gì về “ Quốc triều hình luật ” thời Trần so với “Hình Thư” thời Lý?
- “ Quốc triều hình luật”, nội dung giống như bộ luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm. Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện. Thẩm hình viện là cơ quan chuyên xét xử kiện cáo
3/ Luật pháp thời Trần
Ban hành bộ luật mới có tên là
“ Quốc triều hình luật”

- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện. Thẩm hình viện là cơ quan chuyên xét xử kiện cáo

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM:
Đánh dấu Đ ( đúng) vào câu trả lời đúng nhất
1/ Ai là vị vua đầu tiên của triều đại nhà Trần?
Trần Kinh
Trần Cảnh
Trần Thừa
Trần Thuyên
Đ
2/ Việc nhà Trần lên thay nhà Lý có ý nghĩa gì?
Tạo điều kiện cho sự tồn tại của một nền quân chủ
Làm cho chế độ phong kiến suy yếu
Chứng tỏ nhà Trần mạnh hơn nhà Lý
Củng cố chế độ quân chủ trung ương tập quyền thêm vững mạnh
Đ
3/ Một chế độ đặc biệt chỉ xuất hiện trong triều đại nhà Trần, đó là?
Chế độ nhiếp chính vương
Chế độ lập Thái tử sớm
Chế độ Thái thượng hoàng
Chế độ nhiều Hoàng hậu
Đ

Dặn dò:


- Suu t?m tranh ?nh tu li?u li�n quan d?n n?i dung b�i h?c
Học bài cũ, trả lời câu hỏi trong sgk
- Đọc và chuẩn bị nội dung cho bài hôm sau