Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
LỊCH SỬ 7
Giáo viên: Lê Ngọc Huynh

KIỂM TRA BÀI CŨ
Quan sát một số hình ảnh sau đây, em hãy nhận xét về nghệ thuật thời Lý?

Tượng Phật Adiđà
Chùa Một Cột
Văn miếu
Văn miếu
Hình rồng
Hình rồng
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
Em hãy nêu vài nét vắn tắt về nhà lý?
Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời vua, tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028): Lý C«ng UÈn 19 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): Lý PhËt M· 27 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : Lý NhËt T«n 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : Lý Cµn Ñøc 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138):Lý D­¬ng Ho¸n10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : Lý Thiªn Té 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) :Lý Long Tr¸t 35 năm
- Lý Huệ Tông (1211-1224): Lý H¹o S¶m 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): Lý PhËt Kim 1 năm
Huệ Tông cuối đời say khướt ngủ cả ngày, không quan tâm đến triều chính, vua không có con trai có hai cô công chúa. Chị là Thuận Thiên công chúa gả cho Trần Liễu. Em là: Chiêu Thánh Tông công chúa lên 7 tuổi được lập thái tử, sau đó 10/1224 Lý Huệ Tông đi tu ở chùa chân Giao. Lợi dụng tỡnh hỡnh ấy quan lại nổi dậy tranh chấp quyền hành, bóc lột nhân dân...
Như vậy nhà Lý thành lập từ 1009 và tồn tại 215 naờm, trải qua 8 đời vua, nhưng đến đời vua thứ 9 thỡ nhà Lý ngày càng suy yếu trầm trọng.
Long Thành thời Lý
“ Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghỉ đến việc gì”.
(Khâm định Việc sử thông giám cương mục)
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân:
Nguyên nhân nào dẫn đến nhà Lý suy yếu?
- Cuối thế kỉ XII quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lụt lội xẩy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi đã nổi dậy đấu tranh.
Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì?
b. Kết quả:
Nhà lý đã dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226 Nhà Trần thành lập.
Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến hậu quả gì?
Em có suy nghĩ gì về việc nhà Trần lên thay nhà Lý?
Hợp quy luật của lịch sử
Triều Lý tồn tại sau 215, trải qua 9 đời vua thỡ tan rã. Việc nhà Trần thay nhà Lý có thể nói là một sự kiện lịch sử đặc biệt. Trong lịch sử, việc thay thế một triều đại đều phải qua các cuộc đấu tranh. Nhưng ở thời Trần, việc thay đổi triều đại không xảy ra đổ máu. Mọi việc đều diễn ra dưới sự sắp đặt khôn khéo của Trần Thủ ẹộ nên rất êm thấm, nhẹ nhàng, hợp lý. ẹiều đó chứng tỏ Trần Thủ ẹộ là một nhà chính trị sáng suốt, tài ba và khôn ngoan.
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân:
- Cuối thế kỉ XII quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lụt lội xẩy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi đã nổi dậy đấu tranh.
b. Kết quả:
Nhà lý đã dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226 Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Sau khi lên nắm chính quyền Nhà Trần đã làm gì?
Xây dựng bộ máy nhà nước.
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân:
- Cuối thế kỉ XII quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lụt lội xẩy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi đã nổi dậy đấu tranh.
b. Kết quả:
Nhà lý đã dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226 Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Bộ máy nhà nước thời trần được tổ chức như thế nào?
Xây dựng bộ máy nhà nước.
Được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gốm 3 cấp:
+ Cấp triều đình
+ Cấp trung gian
+ Cấp cơ sở
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
Cấp triều đỡnh
Các đơn vị hành chính trung gian
Các đơn vị hành chính Cơ sở
Vua
Thái Thượng Hoàng
Quan vaờn
(Họ Trần)
Quan võ
(Họ Trần)
Các cơ quan
Quốc
Sử viện
Thái
Y
viện
Tôn
nhân
phủ
Các chửực quan
Hà
đê
sứ
Khyến nông
sứ
đồn
điền
Sứ
12 lộ
( Chánh, phó An phủ sứ)
Phủ
( Tri phủ)
Châu, huyện
( Tri châu, tri huyện))
Xã
( Xã quan)
- Đứng đầu triều đình là vua, các vua thường nhường ngôi sớm cho con và xưng là Thái Thượng Hoàng.(cheá ñoä hai vua)
- Các chức đại thần văn võ do người họ Trần nắm giữ .
- Cả nước chia làm 12 loä, đứng đầu các lộ có các chức chánh phó An phuû söù. Dưới lộ là phủ do chức tri phủ cai quản, châu Huyện là do các chức tri châu, tri huyện cùng coi. Dưới cùng là xaõ, người đứng đầu xã là do nhân đân bầu ra.

? Tại sao các chức đại thần văn võ lại do người họ Trần nắm giữ?
Tăng thêm độ tin tưởng đối với nhà Trần,
và làm tăng khả năng bảo vệ Tổ Quốc.
Vua
Quan vaờn
Quan võ
24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện
Hương, Xã
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
NhËn xÐt
* Nội dung:
+ Giống: Bộ máy quan lại.
+ Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Các quan đại thần phần lớn do họ Trần nắm giữ.
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
* Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.

CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân:
- Cuối thế kỉ XII quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lụt lội xẩy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi đã nổi dậy đấu tranh.
b. Kết quả:
Nhà lý đã dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226 Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Xây dựng bộ máy nhà nước.
Được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gốm 3 cấp:
+ Cấp triều đình
+ Cấp trung gian
+ Cấp cơ sở
=> Bộ máy nhà nước được tổ chức quy củ và chặt chẽ hơn.
3. Pháp luật thời Trần.
Pháp luật thời Trần có đặc điểm gì đáng lưu ý?
- Ban hành bộ luật mới : Quốc triều hình luật
- Đặt cơ quan thẩm hình viện để xét xử, kiện cáo.
Pháp luật thời Trần và thời Lý có điểm gì giống và khác nhau
Chuông ở thềm ẹiện Long Trỡ- Bắc Ninh
Vua đi thaờm
các địa phương
Việc làm này thể hiện điều gì?
1. Nhà Trần được thành lập như thế nào
Việc nhà Lý dựa vào họ Trần để chống lại các cuộc nổi loạn đã tạo điều kiện và thời cơ cho họ Trần.
Qua cuộc hôn nhân giữa Trần Cảnh và Lý Chiêu Hoàng.
Dựa vào sự ủng hộ của nhân dân.
LUYỆN TẬP
2. Moät cheá ñoä ñaëc bieät chæ coù ôû trieàu nhaø Traàn :
a. Cheá ñoä laäp Thaùi töû sôùm.
b. Cheá ñoä Thaùi thöôïng hoaøng.
c. Cheá ñoä laäp nhieàu hoaøng haäu.
3. Điền vào chỗ trống:
Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta là ............. được viết dưới thời .........
Đến thời Trần, ban hành bộ luật mới gọi là ...........
.......................
So với pháp luật thời Lý, pháp luật thời Trần ..........
................................................
Bộ hình thư
Lý
Quốc triều
cường và hoàn thiện hơn.
hình luật
Được tăng
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỈ XIII- XIV)

BÀI 13 NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
Tiết 21 I/ NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ:
a. Nguyên nhân:
- Cuối thế kỉ XII quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
- Hạn hán, lụt lội xẩy ra liên miên, nhân dân khổ cực, nhiều nơi đã nổi dậy đấu tranh.
b. Kết quả:
Nhà lý đã dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn-> 12/1226 Nhà Trần thành lập.
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
Xây dựng bộ máy nhà nước.
Được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền gốm 3 cấp:
+ Cấp triều đình
+ Cấp trung gian
+ Cấp cơ sở
=> Bộ máy nhà nước được tổ chức quy củ và chặt chẽ hơn.
3. Pháp luật thời Trần.
- Ban hành bộ luật mới : Quốc triều hình luật
- Đặt cơ quan thẩm hình viện để xét xử, kiện cáo.
Dặn dò:
Học bài cũ, làm bài tập sgk.
Chuẩn bị phần còn lại của bài 13