Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

CHÀO MỪNG THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
MÔN LỊCH SỬ LỚP 7
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
TIẾT 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
TIẾT 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ
? Em hãy cho biết tình hình nhà nước phong kiến ở thế kỉ XII?
- Cuối TK XII, nhà Lý suy yếu, vua, quan nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống nhân dân.
? Vì sao triều đình phong kiến lại suy yếu?
Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghĩ đến việc gì”.
(Khâm định Việt sử
thông giám cương mục)
Nguyên nhân: chính quyền không còn quan tâm đến đời sống nhân dân, quan lại ăn chơi sa đọa.
→ Hạn hán, lụt lội xảy ra liên miên, đời sống nhân dân cực khổ, nhiều nơi nổi dậy đấu tranh.
? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến những hậu quả gì ?
? Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì?
- Nhà Lý dựa vào thế lực của họ Trần để dẹp loạn.
- Tháng 12/1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh
=> Nhà Trần thành lập
Triều Lý được thành lập từ cuối năm 1009 trải qua 9 đời vua tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm
- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm
H1: Chùa Một Cột
H6: Tháp Báo Thiên
H3: Tượng Phật A-di-đà
H4: Văn Miếu
H5: Đầu rồng thời Lý
H2: Hình rồng thời Lý
? Dựa vào hình ảnh, Hãy cho biết tên của những công trình kiến trúc, điêu khắc tiêu biểu thời Lý?
Thăng Long
---
Thời ẹinh,Tiền Lê
Đèo Ngang
---
Thời Lý
Đảo Cồn Cỏ
(Quảng Trị)
-------
Thời Trần
Đèo Hải Vân
Ngày nay
LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
TIẾT 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
? Sau khi lên nắm chính quyền, nhà Trần đã làm gì ?
- Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền, được phân làm 3 cấp, cả nước chia thành 12 lộ
? Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào ?
Dẹp yên rối loạn, xây dựng lại bộ máy nhà nước.
+ Triều đình
+ Các đơn vị hành chính trung gian từ lộ, phủ, huyện, châu
+ Cấp hành chính cơ sở là xã
- Thực hiện chế độ Thái thượng hoàng
- Đặt thêm một số cơ quan như Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ và một số chức quan mới như: Hà đê sứ, khuyến nông sứ, đồn điền sứ.
? Em có nhận xét gì về tổ chức hệ thống quan lại thời Trần ?
=> Tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính được hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn.
Vua
Quan vaên
Quan văn
24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)

Huyện

Hương, Xã
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
Nhận xét: Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII
TIẾT 22: I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
3. Pháp luật thời Trần
? Nhà Trần đã làm gì để củng cố hệ thống pháp luật ?
- Ban hành bộ luật mới “Quốc triều hình luật”. Nội dung giống như pháp luật thời Lý nhưng được bổ sung thêm . Luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản. Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
? Em hãy so sánh Hình Luật thời Trần với bộ Hình Thư thời Lý ?
- Hình Luật thời Trần cũng giống như Hình Thư thời Lý như được bổ sung thêm :
+ Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
? Vậy cơ quan thi hành luật pháp thời Trần được củng cố như thế nào?
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện.
- Đặt cơ quan Thẩm hình viện để xử kiện.
Pháp luật thời Trần xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản, đặc biệt là ruộng đất. Các tội trộm cắp bị xử rất nặng. Lần đầu mắc tội bị đánh 80 trượng, thích chàm vào mặt hai chữ "phạm đạo" và phải đền cho chủ, cứ một phải đền chín. Nếu không đền đủ, phải đem gán vợ, con làm nô tì. Tái phạm thì bị chặt chân, tay. Phạm tội lần thứ ba thì bị giết
Nhà Trần đã đặt cơ quan Thẩm hình viện để xét xử kiện cáo.
Riêng kinh thành Thăng Long cũng đặt một cơ quan hình án gọi là Ty Bình Bạc. ở các lộ, phủ cũng đều có cõ quan xét xử. ở châu, huyện thì có tri châu, tri huyện kiêm công việc này. Việc tuyển chọn quan chức phụ trách hình án lấy đức tính thanh liêm, thẳng thắn làm tiêu chuẩn hàng đầu.
? Ai là vị vua đầu tiên của triều đại nhà Trần?
Trần Thủ Độ
Trần Cảnh
Trần Thừa
Trần Thuyên
Đ
? Moät cheá ñoä chính trò ñaëc bieät chæ coù ôû trieàu nhaø Traàn :
a. Cheá ñoä laäp Thaùi töû sôùm.
b. Cheá ñoä Thaùi thöôïng hoaøng.
c. Cheá ñoä laäp nhieàu hoaøng haäu.
Đ
5.Điền vào chỗ trống:
Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta là………….
Được viết dưới thời……
Đến thời Trần, ban hành bộ luật mới………………………
…………………
So với pháp luật thời Lý, luật pháp thời Trần…………………………
……………………………………….
hình thu
Lýù
Quốc triều
và hoàn thiện hơn.
hình luật
tăng cường

BÀI TẬP CỦNG CỐ

Hướng dẫn về nhà:
- Học bài, tìm hiểu, tham khảo thêm những mẩu chuyện, tư liệu liên quan đến bài học.
- Đọc trước phần II. Nhà Trần xây dựng quân đội và phát triển kinh tế.
- Trả lời câu hỏi:
? Qua hình 27 SGK, em có nhận xét gì về quân đội nhà Trần?
? Nhà Trần đã có những biện pháp nào để phát triển kinh tế?
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ