Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

TRU?NG THCS TH?NH BèNH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VỀ DỰ GIỜ
Môn: Lịch Sử - Lớp 7a4
GVTH: Nguy?n Th? Kim Hu?
KIỂM TRA MIỆNG
1. Những sự kiện nào chứng tỏ giáo dục thời Lý bước đầu phát triển?
2. Dựa vào những bức tranh sau, em hãy nêu tên các công trình tiêu biểu thời Lý? Qua đó nhận xét về kiến trúc và điêu khắc thời Lý?
Hình 1
Hình 2
Hình 3
H1: Chùa Một Cột
H3: Tượng Phật A-di-đà
H2: Hình rồng thời Lý
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII (Tiết 1)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII (Tiết 1)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Lý sụp đổ
? Em hãy cho biết tình hình nhà nước phong kiến ở thế kỉ XII?
- Cuối thế kỉ XII, nhà Lý suy yếu, chính quyền không chăm lo đời sống nhân dân, quan lại ăn chơi sa đọa.
Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghĩ đến việc gì”.
(Khâm định Việt sử thông giám cương mục)
- Kinh tế khủng hoảng, mất mùa, dân li tán.
? Việc làm trên của vua quan nhà Lý đã dẫn đến những hậu quả gì ?
? Trước tình hình đó nhà Lý đã làm gì?
- Nhà Lý dựa vào thế lực của họ Trần để dẹp loạn.
-Tháng 12 năm Ất Dậu ( đầu năm 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh
=> Nhà Trần thành lập
Nội dung chính lời chiếu của vua Lý Chiêu Hoàng trong lễ nhường ngôi cho Trần Cảnh:
"Họ Lý ta vâng mệnh cao sáng từ trên trời có bốn biển. Các vua Lý trước đây đã kế tiếp nhau làm vua hơn hai trăm năm, chẳng may gặp vận gian truân, giặc cướp nổi lên như ong, nhân dân khổ sở, điêu đứng. Thượng hoàng mắc bệnh, không có người nối dõi, trẫm buộc phải vâng chỉ làm vua. Trẫm xét thấy ngôi báu trọng đại mà trẫm là đàn bà phải gánh vác việc nước trời giao cho trong sự nơm nớp lo sợ, như sắp sa xuống vực sâu. Nghĩ sao tìm được người tài, đức để giúp đỡ công việc quốc gia. Duy chỉ có Trần Cảnh là người tư chất đủ vẻ, uy nghi đường hoàng, thực là bậc quân tử. Vì vậy, trẫm nhường ngôi báu cho Trần Cảnh để chống đỡ cho giang sơn buổi gian nguy này. Vậy rất mong Trần Cảnh đồng lòng hợp sức, dẹp yên loạn lạc, cứu vớt dân sinh, để cùng hưởng thái bình".
Triều Lý được thành lập từ cuối năm 1009 trải qua 9 đời vua tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái TỔ (1009-1028): 18 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): 26 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 18 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 55 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1175-1210) : 34 năm
- Lý Huệ̣ Tông (1210-1224): 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII (Tiết 1)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
2. Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính
? Sau khi lên nắm chính quyền, nhà Trần đã làm gì ?
Bộ máy quan lại được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền, gồm 3 cấp:
triÒu ®ình
c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh trung gian tõ lé, phñ, huyÖn , ch©u
cÊp hµnh chÝnh c¬ së lµ x·.
? Bộ máy quan lại thời Trần được tổ chức như thế nào ?
Dẹp yên rối loạn, xây dựng lại bộ máy nhà nước.
Đặt thêm một số cơ quan như Quốc sử viện, Thái y viện...và một số chức quan mới như: Hà đê sứ, Khuyến nông sứ, Đồn điền sứ.
C¶ n­íc chia l¹i thµnh 12 lé
? Em có nhận xét gì về tổ chức hệ thống quan lại thời Trần ?
=> Tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính được hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn.
TháI thượng hoàng

vua
đại thần
Quan văn
Quan võ
Các chức quan
Các cơ quan
Quốc
Sử
Viện
TháI
Y
Viện
Tôn
Nhân
Phủ
Hà
Đê
Sứ
Khuyến
Nông
Sứ
Đồn
Điền
Sứ
12 Lộ
(Chánh phó An phủ sứ)
phủ
(Tri phủ)
Châu, huyện
(Tri châu, tri huyện)
Xã
(Xã quan)
Cấp chính quyền
trung ương
(Triều đình)
Cấp đơn vị
hành chính
trung gian
Cấp đơn vị
hành chính
Cơ sở
SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI TRẦN
CẤP ĐƠN VỊ
HÀNH CHÍNH
TRUNG GIAN
CẤP HÀNH CHÍNH CƠ SỞ
12 LỘ
(Chánh, phó An phủ sứ)
PHỦ
( Tri phủ)
HUYỆN, CHÂU
( Tri huyện, Tri châu)
XÃ
(Xã quan)
CẤP
TRIỀU
ĐÌNH
QUAN VĂN
(Người họ Trần)
QUAN VÕ
( Người họ Trần)
VUA
THÁI THƯỢNG HÒANG
CÁC CƠ QUAN
Quốc
Sử
Viện
Thái
Y
Viện
Thẩm hình viện
CÁC CHỨC QUAN
Hà
Đê
Sứ
Khuyến
Nông
Sứ
Đồn điền
Sứ
Vua
Quan vaên
Quan võ
24 lộ, phủ
(Tri phủ, tri châu)
Huyện
Hương, Xã
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI TRầN
SƠ ẹồ Bộ MáY NHà NƯớC THờI lý
? So với bộ máy nhà nước thời Lý, thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
Nhận xét: Bộ máy nhà nước thời Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn thời Lý,chế độ tập quyền thời Trần được củng cố hơn. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.
CHƯƠNG III: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
(Thế kỉ XIII - XIV)
BÀI 13: NƯỚC ĐẠI VIỆT Ở THẾ KỈ XIII (Tiết 1)
I. NHÀ TRẦN THÀNH LẬP
1. Nhà Trần được thành lập
2. Việc xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính
3. Luật pháp thời Trần
? Nhà Trần đã làm gì để củng cố hệ thống pháp luật ?
- Ban hành bộ luật mới “Quốc triều hình luật”.
? Em hãy so sánh Hình Luật thời Trần với bộ Hình Thư thời Lý ?
- Bộ “Quốc triều hình luật” thời Trần cũng giống như bộ Hình Thư thời Lý nhưng được bổ sung thêm :
+ Pháp luật xác nhận và bảo vệ quyền tư hữu tài sản
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
? Vậy cơ quan thi hành luật pháp thời Trần được củng cố như thế nào?
- Cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện.
- Đặt cơ quan Thẩm hình viện để xử kiện.
QUỐC TRIỀU HÌNH LUẬT
Tội phản bội lại triều đình bị bị xử nặng nhất, nói chung là phải chết.
Chế độ tư hữu được bảo vệ nghiêm. Người nợ không trả được nợ sẽ bị bắt giam cho đến khi nào trả hết nợ mới được tha.
Quốc triều hình luật quy định giết người phải đền mạng. Người phạm tội nặng sẽ bị đày đi cày 3 mẫu ruộng công, bị thích vào mặt 6 chữ. Người phạm tội nhẹ thì bị bắt đi làm cỏ và thích 4 chữ vào mặt.
Ăn trộm bị trừng phạt rất nặng. Người trộm cắp lần đầu sẽ bị đánh 80 trượng, và sau đó bị thích vào mặt 2 chữ “phạm đạo”. Đồ vật bị mất thì người trộm phải đền lại gấp 9 lần, nếu không đền đủ thì vợ con của người trộm sẽ bị bắt làm nô lệ. Nếu còn tái phạm trộm lần 2 thì bị chặt tay chân. Nếu trộm lần 3 thì bị khép vào tội chết.
Vua đi thăm các địa phương
1. Nhà Trần được thành lập như thế nào
Việc nhà Lý dựa vào họ Trần để chống lại các cuộc nổi loạn đã tạo điều kiện và thời cơ cho họ Trần.
Qua cuộc hôn nhân giữa Trần Cảnh và Lý Chiêu Hoàng.
Dựa vào sự ủng hộ của nhân dân.
Tổng kết
2. Moät cheá ñoä ñaëc bieät chæ coù ôû trieàu nhaø Traàn :
a. Cheá ñoä laäp Thaùi töû sôùm.
b. Cheá ñoä Thaùi thöôïng hoaøng.
c. Cheá ñoä laäp nhieàu hoaøng haäu.
3. Điền vào chỗ trống:
Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta là ............. được viết dưới thời .........
Đến thời Trần, ban hành bộ luật mới gọi là ...........
.......................
So với pháp luật thời Lý, pháp luật thời Trần ..........
................................................
Bộ hình thư
Lý
Quốc triều
cường và hoàn thiện hơn.
hình luật
Được tăng
n
Ầ
r
t
A
h
n
À
u
Ê
c
h
n
Ả
v
Ầ
g
r
o
n
l
r
n
i
I
y
i
H
T
C
Ệ
Ý
h
Trò chơi ô chữ
Một từ gồm 8 chữ cái. Đây là tên thật của vị vua đầu tiên thuộc triều Trần.
2. Tên vị vua cuối cùng của triều đại Lý gồm 12 chữ cái.
3. Tên một cơ quan chuyên coi chữa bệnh trong cung vua, gồm 9 chữ cái.
4. Tên một người có công khởi dựng sự nghiệp họ Trần, gồm 9 chữ cái.
5. Tên bộ luật của nhà Trần gồm 17 chữ cái.
6.Tên một chức quan đứng đầu các Châu, gồm 7 chữ cái
7.Một từ gồm 12 chữ cái, Đó là tên cơ quan chuyên xét xử các vụ kiện cáo?
t
h
Ầ
n
Ủ
D
?
T
h
Ì
r
i
c
h
i
n
Ì
h
u
Ề
q
u
?
c
T
Ậ
u
l
v
h
Ẩ
M
t
n
i
Ệ
t
t
u
Nhà Trần
H
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
- Đối với bài học ở tiết này:
+ Học và trả lời các câu hỏi trong SGK
+ Trình bày lại kiến thức đã học.
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
+ Đọc trước và trả lời câu hỏi bài 13 " Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII ( tt) "
+ Trình bày kiến thức về quân đội và kinh tế thời Trần.
+ Sư tầm tranh ảnh, tài liệu có liên quan tiết học

XIN CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH !