Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

Chào mừng quí thầy cô về
dự giờ thăm lớp
Nhà Lý sụp đổ:
Triều Lý được thành lập từ năm 1009 trải qua 9 đời vua, tồn tại trong 215 năm:
- Lý Thái Tổ (1009-1028): 19 năm
- Lý Thái Tông (1028-1054): 27 năm
- Lý Thánh Tông (1054-1072) : 17 năm
- Lý Nhân Tông (1072-1127) : 56 năm
- Lý Thần Tông (1128-1138) : 10 năm
- Lý Anh Tông (1138-1175) : 37 năm
- Lý Cao Tông (1176-1210) : 35 năm
- Lý Huệ Tông (1211-1224): 14 năm
- Lý Chiêu Hoàng (1224-1225): 1 năm
Nhà Lý sụp đổ:
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
“ Bấy giờ nhà vua vẫn cứ tiến hành mọi việc thổ mộc không ngừng, nghe nói ngoài kinh thành có giặc cướp, cũng giả vờ làm ngơ để bưng bít đi, chỉ ham thích của cải. Các bầy tôi (quan lại) đều bắt chước, tranh nhau bán quan buôn ngục, ngoài ra không còn nghỉ đến việc gì”.
(Khâm định Việc sử thông giám cương mục)
? Vì sao nhà Lý suy yếu?
Lược đồ nước
Đại Việt thời Lý
Nhà Lý sụp đổ:
- Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu.
+ Quan lại ăn chơi sa đoạ, không chăm lo đến đời sống của nhân dân.
+ Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.
- Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh → nhà Trần thành lập.
Trần Cảnh khi mới lên 8 tuổi... “có chú họ là Trần Thủ Độ làm Điện tiền chỉ huy sứ, nên được vào hầu trong cung. Chiêu Hoàng thấy vua (Trần Cảnh) thì ưa. Năm Ất Dậu mùa đông, tháng 12 (đầu năm 1226), được Chiêu Hoàng nhường ngôi, lên ngôi Hoàng đế”
(Đại Việt sử kí toàn thư)
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền:

LÃNH THỔ ĐẠI VIỆT THẾ KỈ XIII
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền:

- Bộ máy nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân thành 3 cấp.
? Bộ máy nhà nước thời Trần được tổ chức như thế nào?
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền:
- Bộ máy nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm ba
cấp.
Em hãy hoàn thành sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước theo 3 cấp ở thời Trần ?
2. Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền:
- Bộ máy nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền được phân làm ba
cấp.
Vua
Quan văn
Quan võ
Các chức
quan khác
+ Triều đình : đứng đầu là vua (cạnh vua có Thái Thượng Hoàng) giúp việc cho vua có các quan.
12 lộ
Phủ
Xã
+ Các đơn vị hành chính trung gian: lộ, phủ, huyện (châu)
+ Cấp hành chính cơ sở: xã
- Đặt thêm một số chức quan: Quốc sử viện, Thái y viện, Khuyến nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứ...
Huyện
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần
Vua
Quan văn
Quan võ
Các chức
quan khác
12 lộ
Phủ
Xã
Huyện
Vua
Quan văn
Quan võ
24 lộ, phủ
Huyện
Hương , xã
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Trần
Sơ đồ bộ máy nhà nước thời Lý
So với bộ máy nhà nước thời Lý, bộ máy nhà nước thời Trần có gì giống và khác? Nhận xét?
1. Giống: Bộ máy quan lại.
2. Khác:
- Nhà Trần thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
- Bộ máy nhà nước được phân thành 3 cấp rõ ràng
- Đặt thêm các cơ quan, chức quan để trông coi sản xuất.
- Cả nước chia làm 12 lộ.
→ Bộ máy nhà Trần hoàn chỉnh, chặt chẽ hơn nhà Lý. Điều này chứng tỏ nhà Trần quan tâm tới nhiều mặt của đất nước. Năng lực quản lý của nhà Trần được nâng cao.

3. Pháp luật thời Trần :
- Năm 1230 ban hành bộ luật “Quốc triều hình luật”
+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc.
+ Bảo vệ quyền tư hữu tài sản
+ Quy định cụ thể việc mua bán ruộng đất.
- Đặt các cơ quan Thẩm hình viện để xét xử việc kiện cáo.
→ Thể hiện sự tiến bộ trong việc quản lí nhà nước.
2. Nhà Trần cũng cố chế độ phong
kiến tập quyền.
1. Nhà Lý sụp đỗ.
Quốc triều hình luật.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
1. Hãy đánh dấu nhân (X) vào ô trống ứng với ý em cho là đúng nhất.
?Nguyên nhân nào dẫn đến sự sụp đõ của nhà Lý?
Chính quyền không chăm lo đến đời sống của nhân dân, quan lại ăn chơi sa đoạ.
Hạn hán, lụt lội, mất mùa liên tiếp xảy ra, đời sống nhân dân khổ cực. Khởi nghĩa nông dân nổ ra ở khắp nơi
Quân Tống tiến công xâm lược nước ta và lật đỏ nhà Lý.
x
X
* Bài tập
2. Một chế độ đặc biệt chỉ có trong triều đình nhà Trần:
a. Chế độ lập Thái tử sớm
b. Chế độ Nhiếp chính vương
d. Chế độ Thái thượng hoàng
c. Chế độ lập nhiều hoàng hậu
SAI
SAI
SAI
Đúng
*Dặn dò
1. Bài cũ:
- Nắm chắc kiến thức bài bọc hôm nay.
- Làm bài tập trong “tập bản đồ lịch sử”
2. Chuẩn bị bài mới :
- Đọc trước và trả lời các câu hỏi ở sách giáo khoa phần II. “ Nhà Trần xây dựng quân đội và phát triển kinh tế”.
KÍNH CHÚC QUÍ THẦY, CÔ SỨC KHOẺ
CÁC EM HỌC GIỎI
n
a
r
t
a
h
n
A
u
e
c
h
n
a
v
a
g
r
o
n
l
r
n
i
I
y
i
H
T
C
e
y
h
Trò chơi ô chữ
Một từ gồm 8 chữ cái. Đây là tên thật của vị vua
đầu tiên thuộc triều Trần.
2. Tên vị vua cuối cùng của triều đại Lý gồm 12 chữ cái.
3. Tên một cơ quan chuyên coi chữa bệnh trong cung vua, gồm 9 chữ cái.
4. Tên một người có công khởi dựng sự nghiệp họ Trần, gồm 9 chữ cái.
5. Tên bộ luật của nhà Trần gồm 17 chữ cái.
6.Tên một chức quan đứng đầu các Châu, gồm 7 chữ cái
7.Một từ gồm 12 chữ cái, Đó là tên cơ quan chuyên xét xử các vụ kiện cáo.

t
h
a
n
u
d
o
T
h
i
r
i
c
h
i
n
i
h
u
e
q
u
o
c
T
a
u
l
v
h
a
m
t
n
i
e
t
t
u
Nhà Trần