Bài 13. Nước Đại Việt ở thế kỉ XIII

Tuần: 7 Ngày soạn: 26/ 09/ 2014
Tiết: 14 Ngày dạy: 30/ 10/ 2014
Bài 11. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢCTỐNG
( 1075 – 1077 ) ( Tiết 1 )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Giúp học sinh:
- Âm mưu xâm lược nước ta của nhà Tống là nhằm bành trướng lãnh thổ, đồng thời giải quyết những khó khăn về tài chính và xã hội trong nước.
- Cuộc tấn công tập kích sang đất Tống (giai đoạn thứ nhất – 1075) của Lý Thường Kiệt là hành động tự vệ chính đáng.
2. Tư tưởng:
- Giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ độc lập dân tộc trước nguy cơ xâm lược.
3. Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng vẽ và sử dụng lược đồ trong khi học và trả lời câu hỏi.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Giáo án, Bản đồ nước Đại Việt thời Lý – Trần.
- Một số tư liệu có liên quan đến bài học.
2. Học sinh:
- Học bài và chuẩn bị bài theo hướng dẫn theo hướng dẫn tiết học trước.
III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC
1. Kiểm tra bài cũ:
Nhà Lý được thành lập trong hoàn cảnh nào ? Tổ chức chính quyền trung ương và địa phương thời Lý ? Nhà Lý đã làm gì để củng cố thống nhất quốc gia và giữ vững nền tự chủ ?
2. Giới thiệu bài mới:
Như chúng ta đã biết, sau khi nhà Lý được thành lập, đã thi hành nhiều biện pháp để phát triển đất nước, thống nhất quốc gia, tạo cho nhân dân cuộc sống yên vui. Tuy nhiên, thời kỳ đó không kéo dài được lâu bởi vì ở bên ngoài, nhà Tống đang có âm mưu xâm lược nước ta. Vậy, âm mưu đó như thế nào, ta đối phó ra sao ? → bài hôm nay.
3.Bài mới:
I. GIAI ĐOẠN THỨ NHẤT (1075 )

Hoạt động 1. Tìm hiểu mục đíc, âm mưu nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta.
? Thế kỷ XI nhà Tống gặp khó khăn gì ?
? Nhà Tống âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì ?
HS: Dựa vào sgk trả lời.
GV: Giải quyết khó khăn về đối nội, đối ngoại. Chiếm được nước ta nhà Tống sẽ biến nước ta thành quận huyện thuộc Trung Quốc và bóc lột nhân dân ta để vơ vét của cải. Nếu thắng Đại Việt thì thế Tống sẽ tăng và các nước Liêu, Hạ phải khiêng nể.
? Để đánh chiếm Đại Việt nhà Tống đã có sự chuẩn bị như thế nào ?

1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta

- Mục đích: dùng chiến tranh để giải quyết khủng hoảng trong nước Tống.


- Âm mưu đối với Đại Việt:
+ Xúi giục Cham -pa đánh từ phía Nam
+ Ngăn cản việc buôn bán đi lại của nhân dân hai nước, dụ dỗ các tù trưởng miền núi phía Bắc.

Hoạt động 2. Tìm hiểu nhà Lý chủ động tấn công để phòng vệ
? Trước âm mưu xâm lược của kẻ thù nhà lý đã chuẩn bị đối phó như thế nào?
? Em biết gì về Lý Thường Kiệt ( Nhận xét về tài chỉ huy quân sự của ông?
GV: năm 1072, vua Lý Thánh Tông chết, Lý Nhân Tông còn nhỏ tuổi. Nhà Tống xem đó là cơ hội thuận lợi ( gấp rút hoàn thành công tác chuẩn bị.
? Trước tình thế xâm lược cận kề, Lý Thường Kiệt đã làm gì ?
HS: Thực hiện chủ trương “ ngồ yên đợi giặc không bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc” ( Gấp rút chuẩn bị tấn công những nơi tập trung quân lương của nhà Tống. Cụ thể là Ung Châu và Khâm Châu.
GV: dùng bản đồ chỉ địa điểm của hai nơi trên.
GV: phân tích chủ trương táo bạo của nhà Lý trước tình thế quân xâm lược đang đến gần.
? Mục tiêu tấn công của nhà Lý ?
GV: tường thuật cuộc tấn công của nhà Lý (trên đường tấn công nhà Lý đã yết bảng nói rõ mục tiêu tự vệ)
? Vì sao ta tấn công Châu Ung và Khâm Châu ?
? Việc chủ động tấn công của nhà Lý có ý nghĩa như thế nào?
? Vì sao nói đây là cuộc tấn công để tự vệ?
HS: (Ta chỉ tấn công căn cứ quân sự, kho lương những nơi nhà Tống chuẩn bị cho chiến tranh)
2. Nhà Lý chủ động tấn công để phòng vệ

a. Chuẩn bị:
- Cử Lý Thường Kiệt làm chỉ huy
- Quân đội luyện tập ngày đêm